Entering the Dead Zone

Nadat we Tristan achter ons hadden gelaten en een spectaculaire stroom aan Soft-plumaged Petrels mochten bewonderen kwamen we in de blauwe woestijn. De subtropische en tropische wateren zijn warm, minder zuurstofrijk en daarom voedselarmer en vooral leeg. Urenlang is er niets te beleven, maar toch blijf je staren naar de blauwe leegte. Af en toe komt nog een Yellow-nosed Albatross, Grote Pijlstormvogel of een Spectacled Petrel voorbij.

Zo nu en dan wordt de stilte doorbroken door scholen vliegende vissen die verschrikt uit het water springen en soms honderd meter ver over de golven zweven. De variatie in verschillende vissoorten is groter dan van vogels. We schrijven hooguit één nieuwe tripsoort voor per dag bij. Wel komen we nu meer Noordse Sterns en Kleinste Jagers tegen. Die eerste soms zittend op afval (wat ook toe begint te nemen), maar ook vaak in groepjes, zwemmend op het water.

Op onze tocht naar Sint Helena is het bijna op het saaie af. De eerste Noord Atlantische soorten als Kuhl´s Pijlstormvogel, Bont Stormvogeltje en Bulwer´s Stormvogel dienen zich aan en we nemen afscheid van geliefde buisneuzen als Spectacled Petrel en White-bellied Storm-petrel. Dit is wel de mogelijkheid om wat in te lopen op de zeezoogdieren. Tuimelaars (Bottle-nosed Dolphin), Cuvier's Spitssnuitdolfijn (Cuvier's Beaked Whale) en Zwarte Zwaardwalvissen (False Killer Whale) worden bijgeschreven.

Roodsnavelkeerkringvogels Phaethon aethereus in baltsvlucht, Sint Helena 20 april 2011 (Menno van Duijn)

Sint Helena, het eiland van de exoten

Na drie dagen naar de leegte staren zakt het enthousiasme en velen slapen uit of houden een siesta. Echter, als je niks wilt missen moet en zal je aan dek moeten blijven staan. Het eerste Madeira Stormvogeltje komt langs, maar pas aan het einde van de laatste zeedag voordat we Sint Helena bereiken dient zich voor meerdere van ons een nieuwe soort aan: een Roodsnavelkeerkringvogel vliegt krachtig lang. We komen nu dichterbij Sint Helena en kunnen weer aan de slag.

In de vroege ochtend staan we al aan dek en is Sint Helena al snel zichtbaar. Een stroom van White, Brown en Black Noddy's, Maskergenten, Madeira Stormvogeltjes en Roodsnavelkeerkringvogels. Na dagen van varen prikkelen zingende onze oren eindelijk weer eens (de roepende vinken en lijsters op de Tristan groep niet meegerekend). Maar er is een grote Maar. Het zijn allemaal exoten. Alle endemen zijn na de komst van mensen op het eiland uitgeroeid op één na, de Sint Helena Plover. Die moet natuurlijk ook over de klink, dus de planning van een vliegveld komt dan ook als geroepen...

Maskergent Sula dactylatra Sint Helena 19 april 2011 (Menno van Duijn)

Sint Helena Plover (a.k.a. Wirebird) Charadrius sancraehelenae, Sint Helena 19 april 2011 (Menno van Duijn)

Eenmaal aan land gaan we direct per bus naar het centrale gedeelte van het eiland "Deadwood Plains" hier bevindt zich de hoogste concentratie Sint Helena Plovers. Er zijn nog circa 340 volwassen vogels over. Dat wij nog broedende vogels en met pas uitgekomen jongen troffen zo aan het eind van het seizoen is geen goed teken. Als het broedsel verloren gaat, veelal door de uitgezette Common Myna's of katten, dan beginnen de ouder vogels opnieuw. Dit plus eerder genoemd vliegveld (hoewel de meeste eilandbewoners gruwen aan de gedachte daarvan) maken het een endeem niet gemakkelijk. Na deze Island tick is het tijd voor een biertje en een enorme biefstuk in Ann's Place terwijl om ons heen White Terns op de takken landen. Bij het vallen van de avond verzamelen zich ook duizenden Sint Helena Fazantjes, Common Myna's en Rijstvogels in de bomen.

De volgende dag staat er een pelagic op het programma. Jawel, een pelagic tijdens een pelagic. Met een klein bootje varen we 's morgens weg van de Plancius voor een trip naar Bird Island. Op het eiland broeden Black, Brown en White Noddy's, evenals Madeira Stormvogeltjes. Op de kliffen zit ook een paar Red-tailed Tropicbirds en Masked Booby's. Al snel worden we ingesloten door een groep Pantropical Spotted Dolphins. We varen wat rondjes zodat ze regelmatig komen boegsurfen.

Madeira Stormvogeltjes Oceanodroma castro Sint Helena 20 april 2011 (Menno van Duijn)

Dan wordt onze aandacht getrokken door een blow op de horizon, even later gevolgd door een tweede. We tuffen erheen en na 20 minuten liggen we naast twee Noorse Vinvissen. Op enkele tientallen meters naast het schip komen ze aan de oppervlakte. Ondertussen worden er ook een paar Middelste en Kleine Jagers waargenomen. De walvissen hebben er genoeg van en met een paar slagen met hun staart zijn ze weg. Wij vervolgen ons varen naar Bird Island en het bootje wordt door de golven alle kanten opgegooid en overspoeld. Als we terug zijn horen we dat de locals nog nooit met zo'n ruwe zee hebben gevaren. De rest van de dag slenteren we een beetje door het dorpje en zijn sommige zo gek om de trap met 400 treden te beklimmen.

Boven bij het fort vliegen Roodsnavelkeerkringvogels fraai langs en ze laten zich prima in vlucht fotograferen. Uiteraard mag een bezoek aan het huis waar Napoleon verbleef en stierf niet ontbreken en ook een wandeling naar zijn graf geeft deze reis voor de cultuurliefhebber nog enige invulling. De lof en waardering wordt door sommige met Argusogen bekeken en de uitspraak van één van hen zegt genoeg: "het blijft toch een massamoordenaar die miljoenen de dood in heeft gejaagd." Afijn, tijd om maar weer te gaan vogelen. Zo vertrekken we na drie dagen van Sint Helena om weer drie dagen te varen naar Ascencion.

Menno van Duijn