Landelijke Big Day 2015: de runner-up

Teamleden: Willem Bosma, Theo van Veenendaal, Jeroen Breidenbach en Folkert Jan Hoogstra
Aantal soorten: 185 + 4 categorie C-soorten
Aantal Km: 1100
Datum: 16 mei 2015

Voorbereiding
Nadat we vorig jaar maar voor 1,5 week het ToH-record in handen mochten hebben stonden we voor de keuze: of gaan we na vier jaar ToH (Groningen, Drenthe, Friesland) nu een landelijke Big Day doen, of gaan we proberen het ToH-record wederom te verbeteren? Er werd gekozen voor het eerste, al was het maar om puur te kijken wat er landelijk te halen valt.
Net zoals in andere jaren begint de voorbereiding met het opstellen van een route langs gebieden die het jaar ervoor ook goed waren. Zo worden in eerste instantie gebieden als het Zuidlaardermeer, Onlanden, Lauwersmeer, Wieden, Camperduin, Wieringen, Eemshaven, Fochteloërveen en de Breedbaartpolder opgenomen in de route. Gelukkig weet ik nu meerdere goede plekken voor Grauwe Klauwier (vorig jaar na de ToH-Big Day al voorbereid) evenals Grote Gele Kwikstaart. Ter Apel gaat er dus sowieso uit. Omdat je landelijk een groot voordeel hebt ten opzichte van de ToH wat betreft zeetrek wordt gekeken hoe we dat kunnen toevoegen aan de gebieden in de ToH. Ook hadden we het idee gekregen dat als er veel soorten op Texel zouden zitten (in sommige jaren 5+ soorten die nergens anders te doen zijn plus dat de sterns er makkelijk zijn, er vaak nog late ganzen zitten en er elk jaar eigenlijk wel Morinelplevieren zitten) we hier naartoe zouden kunnen gaan. De eerste gedachte was dus beginnen in de ToH en vervolgens naar Texel waar we dan ook over zee zouden gaan kijken. Navraag leert echter dat laat op de dag over zee kijken geen goed idee is. Er vliegt dan nauwelijks meer iets en tevens is het licht verkeerd. Ook krijgen we dan problemen in de nacht, omdat we alles binnen de eerste paar uur moeten doen. Dit idee gaat dus over boord.

Het tweede idee is om eerder aan zee te zitten en de optie Texel open te laten afhankelijk van de soorten die er zitten. We bekijken welk bos het dichtst bij zee ligt en komen uit op het Gooi. (de heidesoorten als Nachtzwaluw, Kwartel en Houtsnip kunnen we dan op de Veluwe doen). Navraag bij locals leert dat de bosvogels er allemaal wel te doen zijn, maar dat ze lastig zijn en plekken ver uit elkaar liggen. Tevens blijkt tijdens een voorbereiding dat het bereiken van de benodigde gebieden nogal een probleem is. Je moet veel omrijden voordat je de ingangen hebt bereikt en dit kost vrij veel tijd. De bosvogels op de Veluwe doen is voor ons geen optie. Er zit eigenlijk niets extra's meer ten opzichte van bossen elders (Wielewaal, Grauwe Klauwier, Roodhalsfuut, Middelste bonte- en Groene specht etc.) en het is dan ook wel erg ver rijden naar zee. Ook dit idee gaat over boord.

Het volgende idee is starten in de Duinen, lekker vroeg aan zee zitten, wat goede soorten in Noord-Holland meepakken en vervolgens de missende soorten in de ToH doen. Deze route blijft lang op papier staan en er worden veel voorbereidingen getroffen. Zo worden de Duinen, de Noord-Hollandse kust en Wieringen een paar keer vereerd met een bezoek. Ook wordt in Drenthe gekeken hoe goed de bosvogels "het nog doen" later op de dag. Omdat het zonde is om tussen de heidevogels en de bosvogels in hetzelfde gebied te lopen (je loopt er vaak een uur voor niets) bekijken we de optie om een lange eerste nacht te doen en dan te starten met de bosvogels in de Duinen om de heidevogels aan het einde van de dag te doen. Meerdere plekken worden gecheckt op Houtsnip om na te gaan in welk gebied we de meeste andere soorten zouden kunnen meepikken (denk aan Kwartel, Kwartelkoning, uilen, Watersnip etc). Eigenlijk bij elke plek is het raak en er worden meerdere opties open gelaten. In deze route liggen Overijssel en Flevoland net wat te ver buiten het gebied. Nu zitten daar op Flamingo na eigenlijk alleen maar soorten die elders ook wel kunnen dus dit is geen groot probleem. De bossoorten lukken 's middags eigenlijk ook allemaal wel, maar dit kost wel redelijk wat tijd.

We stellen dus tevens nog een andere route op waarbij we beginnen in Drenthe en vervolgens pas naar Noord-Holland gaan. We missen dan wellicht een paar soorten op zee, maar tijdtechnisch is dit wel de beste optie, omdat we de grote bulk aan soorten in een zeer korte tijd kunnen binnenhalen. We laten beide opties tot het laatste moment open en vullen deze aan met soorten die op het laatste moment nog beschikbaar komen. Elke dag wordt www.waarneming.nl afgestroopt en worden locals benaderd.

In de laatste twee weken voor de dag zelf blijkt dat Grote Karekiet 's nachts gewoonweg niet lukt. Ondanks dat dit in theorie wel moet kunnen en door andere teams eerder is gedaan, heerst er 's nachts een doodse stilte op een plek waar ik overdag in 200 meter riet vijf zingende mannetjes had. Deze moet dan toch overdag gedaan worden of tenminste moet er overdag een back-up worden ingepland.
Tevens blijkt ons beoogde paar Slechtvalken onbevruchte eitjes te hebben waardoor ze niet meer gebonden zijn aan de nestlocatie. Ternauwernood wordt een nieuwe locatie gevonden.
Ook de Zeearenden van het Lauwersmeer zijn dit jaar weer de pineut. Bij een storm is waarschijnlijk een tak afgebroken en op het nest gevallen. Domper. Ze stoppen met broeden en dat terwijl ze het nest dit jaar weer aan de "goede" kant van de Sennerplaat hadden gemaakt. Gelukkig krijgen we waardevolle informatie zodat we een nieuw nest hebben dat in de voorbereiding lukt.
Al deze zaken zijn voor ons doorslaggevend om toch in Drenthe te starten en aangezien er een behoorlijke noordwestenwind staat hopen we toch nog wat zeesoorten mee te kunnen pakken in de middag. Op Texel zit bij lange na niet genoeg om andere gebieden te compenseren en dat gaan we dus sowieso niet doen.

De dag zelf
Zoals inmiddels traditie is geworden is het altijd weer een probleem het hele team bij elkaar te krijgen. Gijs haakt al voor de jaarwisseling af, omdat hij op de geplande dag een JNM-kamp heeft. Gijs wordt vervangen door Jeroen Breidenbach. Een vogelaar met een goede kennis van meeuwen en geluiden, door trektelervaring scherp op overvliegende vogels, een onuitputtelijke stroom aan energie en woonachtig in een goed gebied op de beoogde route om nesten te zoeken. Een paar dagen voor de Big Day bel ik Robert op om te vragen waar ik hem eventueel op moet pikken. Robert blijkt er echter helemaal niet op gerekend te hebben om mee te gaan, want hij heeft het veel te druk met zijn werk voor SBB op Ameland. Een flinke domper door een behoorlijk stuk miscommunicatie. Helaas. Voordeel is wel dat we met vier man meer ruimte in de auto hebben.
's middags kruipen we nog even in bed, nemen nog een vette hap en rijden dan richting een door mijzelf gevonden Woudaap.

Oostvaarderplassen
Om half twaalf beginnen we te lopen langs de Kwelzone. De Woudaap zou natuurlijk ergens anders kunnen roepen dan op de eerdere plek en het is dus goed alvast een ruim gebied uit te kammen. Helaas blijft het tot vijf over twaalf stil en vertrekken we zonder Woudaap naar onze volgende target: de Cetti's Zanger. Ook deze lukt niet.

1. Sprinkhaanzanger 00:00
2. Rietzanger 00:00
3. Waterral 00:02
4. Kleine Karekiet 00:18
5. Snor 00:21
6. Waterhoen 00:24

Overijssel
Met alleen een paar rietzangers op de lijst vervolgen we onze weg naar Zwolle alwaar een Kwartelkoning al zit te zingen. We moeten over wat rare zandpaden een dijk op rijden. Vanuit daar nog een andere dijk op lopen en horen de soort. Ook de eerste weidevogels hier.

7. Grauwe Gans 01:13
8. Grutto 01:13
9. Kwartelkoning 01:13
10. Wulp 01:18
11. Meerkoet 01:20

Volgende stop is een rotonde waar een Porseleinhoen zou moeten zitten. Tot een paar dagen voor de Big Day hadden we niet gedacht dat deze soort een probleem zou zijn. Als ik echter in drie weken tijd in mijn achtertuin (de Onlanden) geen Porseleinhoen kan vinden besluiten we er toch maar één te "twitchen". Helaas ben ik de enige die de vogel hoort terwijl deze twee keer erg ver weg roept. Ook krijgen we nog bezoek van de politie, omdat we onze auto midden op het fietspad hebben staan. Ik loop direct naar ze toe en vertel waar we mee bezig zijn. Ze vinden het een mooi verhaal, maar leggen uit dat het de "Nacht van Zwartsluis" is waardoor er risico is op beschonken fietsers op dat fietspad. Ik zet direct de auto in de berm. Er worden nog vijf minuten in het Porseleinhoen gestoken, maar de vogel laat zich niet meer horen.
Dan op weg naar de Kerkuil. Bijna identiek aan vorig jaar vliegt de vogel vlak voordat we op de plek aankomen voor de auto langs. Helaas net uit het zicht van Theo. Daarom besluiten we toch naar de schuur te gaan in de hoop nog iets te horen, maar niets.
De volgende stop is Nachtegaal. Op de plek horen we niets. Iets verder proberen we het weer en terwijl ik wat water sta te lozen horen we de soort zingen. We hebben deze plek speciaal ingepland, omdat deze soort vorig jaar erg lastig was. Dit was echter totaal niet nodig want we horen er vandaag nog veel meer.
De Beulakerpolder slaan we over. Klein Waterhoen zit er (nog) niet en ook Porseleinhoen kon ik er eerder niet vinden. We gaan direct door naar Purperreiger. Op weg naar de hut horen we een Bosrietzanger zingen. Bij de hut hebben Theo en ik net ons hoofd in het trappengat gestoken als een Roerdomp eenmaal zit te hoempen. Alleen Jeroen en Willem horen deze dus. Vanuit de hut horen we al vrij snel Purperreiger en een vreemd geluid blijken jonge Lepelaars. Op een gegeven moment denk ik zelfs de maag van Theo te horen knorren, maar dit is wederom een Purperreiger. Dit was één van de hoogtepunten van de Big Day voor ons. Midden in de nacht in een hut staan, uitkijkend over een gebied met roepende Purperreigers. We joggen terug naar de auto en gaan naar het Wapserveen.

12. Blauwborst 01:42
13. Kerkuil* 01:57 (voor de auto langs vliegend)
14. Scholekster 02:01
15. Wilde Eend 02:01
16. Grote Canadese Gans 02:01
17. Nachtegaal 02:06
18. Bosrietzanger 02:17
19. Purperreiger 02:21 (meerdere roepend)
Nijlgans 02:22
20. Kuifeend 02:22
21. Lepelaar 02:25 (roepende jongen)
22. Knobbelzwaan 02:27

Drenthe
In het Wapserveen aangekomen rijden we eerst over het zandpad, omdat ik vanaf hier tijdens een laatste voorbereiding de Wilde Zwaan zag en niet vanaf de andere kant. Echter, we hebben te maken met hetzelfde irritante probleem als vorig jaar: mist. Het lukt ons vanaf hier dus niet. Wel zien we dan een zwaan in de sloot naast ons, maar dit blijkt een Knobbelzwaan. Verder horen we gelukkig wel een Porseleinhoen en een Bosuil. Vanaf het graspad is het zicht beter en vinden we de Wilde Zwaan zowaar bij het nest waar we minimaal één jong op zien zitten. Vorig jaar hadden ze het nest ver voor de Big Day al verlaten terwijl ik er toen een tijd eerder wel kleine pullen op had zien zitten. Mooi om te zien dat de jongen er nu nog wel steeds op zitten. Op de terugweg spelen we één keer Watersnip af, die direct terug roept en tevens is een Kleine Plevier aan het baltsen. We joggen weer terug naar de auto.

23. Ooievaar 02:49 (op nest)
24. Kievit 02:53
25. Bosuil 02:54 (zingend vanuit Frederiksoord)
26. Porseleinhoen 02:56 (kort roepend: reagerend op de zaklamp?)
27. Kleine Plevier 03:01 (baltsend)
28. Wilde Zwaan 03:07 (met pul op nest)
29. Watersnip 03:11 (later overdag ook nog bij het Zuidlaardermeer)

Omdat we de Beulakerpolder over hebben geslagen en Purperreiger snel binnen is, hebben we tijd om naar Diependal te gaan. Als we Roodhalsfuut hebben scheelt dat namelijk overdag weer een kwartier. Met de zaklamp kunnen we de vogels op de vaste plek echter niet vinden. Dan hoor ik een Dodaars. De rest hoort niets. Ik hoor weer Dodaars. De rest hoort niets. Dan hoor ik weer Dodaars, maar pas bij de vierde keer hoort iedereen de vogel ook. Ondertussen horen we gelukkig een Roodhalsfuut roepen. We wachten nog even in de hoop op Woudaap, maar horen alleen nog een Roodhalsfuut.

30. Spreeuw 03:34 (slaapplaats in het riet)
31. Koekoek 03:36
32. Dodaars 03:36
33. Roodhalsfuut 03:38 (2 roepend)

Vervolgens gaan we langs een Steenuil, maar horen of zien we deze niet. Wel een Boomleeuwerik hier. Vervolgens gaan we de hei op en horen direct Houtsnip. We lopen naar een plek waar ik eerder een Kwartel had. Ondertussen worden we opgeschrikt door een zang die ik direct herken als Paapje. Verderop horen we de eerste Nachtzwaluw. Roodborsttapuit begint ook te zingen. We wachten nog even en horen uiteindelijk ook Gekraagde Roodstaart. Kwartel horen we niet.

34. Boomleeuwerik 04:02
35. Houtsnip 04:10
36. Nachtzwaluw 04:13 (snorrend met twee verschillende geluiden, vleugelklappend, kwekkend en langs ons vliegend)
37. Roodborsttapuit 04:17
38. Paapje 04:17 (zingend, onverwachte plek)
39. Gekraagde Roodstaart 04:25 (was laat vandaag, vaak de eerste)

Vervolgens gaan we weer naar de Steenuil. Deze vliegt nu rond en zit te roepen. Hier nu ook ineens Kwartel en Zwarte Roodstaart (hadden we elders gepland). Verderop luisteren we aan de rand van het bos voor Grote Lijster, welke ook lukt.

40. Kwartel 04:37
41. Tureluur 04:38
42. Merel 04:38
43. Zwarte Roodstaart 04:38
44. Steenuil 04:39 (zittend op de grond, vliegend, zittend op het dak en roepend)
45. Roodborst 04:41
46. Veldleeuwerik 04:48
47. Grote Lijster 04:49
48. Geelgors 04:50
49. Winterkoning 04:56

We rijden verder en stoppen even midden in een dorp voor Heggenmus. Deze zit in één van de tuinen te zingen.

50. Tjiftjaf 05:03
51. Heggenmus 05:03 (in een tuin)
52. Koolmees 05:06
53. Witte Kwikstaart 05:08
54. Grasmus 05:10
55. Vink 05:11
56. Pimpelmees 05:12
57. Zwartkop 05:12
58. Huismus 05:13
59. Turkse Tortel 05:15
60. Zanglijster 05:16

Dan snel naar het Ravenswoud. We lopen eerst naar het Ravennest waar de ouders met drie vliegvlugge jongen in een spar zitten. Vervolgens naar de boom waar zeer waarschijnlijk een Vuurgoudhaan zijn nest in heeft. Dan gaan we naar het Haviknest. Hier horen Jeroen, Willem en ik weer een Roerdomp. Alleen Theo hoort deze helaas niet. Havik zien we direct. Ondertussen pakken we de eerste bosvogels mee en beklimmen we de uitkijktoren. Hier niet de gehoopte soorten als Boomvalk en Kraanvogel, maar wel Geoorde Futen en zowaar een Zomertaling op de plas voor de hut. Dan weer het bos in. We spelen één keer Zwarte Specht af, die even later begint te roffelen. Goudvink laat het echter afweten. Op de weg naar de auto zien Willem, Theo en Jeroen een Sperwer vliegen en landen in een boom. Ik zie niets, maar even later vliegt de Sperwer er weer uit en roept zelfs even. Een erg welkome bonus aangezien ons beoogde nest verlaten was. Wielewaal horen we niet op de gehoopte plek, maar een Zomertortel zit nu beter te koeren waardoor nu iedereen deze heeft (ik hoorde deze vogel eerder al). Hier hebben we tevens een bonus: een Sijs zit er flink op los te zingen. Deze soort hebben we toch al in het merendeel van de Big Days die we doen. We hadden in de Duinen tevens een paartje dat aan het slepen was met nestmateriaal, maar zouden daar op deze route niet langs zijn gekomen. We krijgen dan een tip voor Goudvink, maar horen hier alleen een Glanskop. (Hier niet verwacht en elders ingepland). Twee man hebben dan Staartmees, wat niet genoeg is om deze te tellen, maar later horen we er gelukkig nog meerdere.

61. Matkop 05:24
62. Raaf 05:26 (paar met drie juvenielen in een spar)
63. Boomkruiper 05:27
64. Goudhaantje 05:27
65. Bonte Vliegenvanger 05:28
66. Zwarte Mees 05:33
67. Vuurgoudhaan 05:34 (in de vaste boom samen met een Goudhaantje)
68. Grauwe Vliegenvanger 05:36
69. Roerdomp* 05:37
70. Grote Bonte Specht 05:38
71. Fitis 05:42
72. Havik 05:44
73. Kuifmees 05:46
74. Brandgans 05:47
75. Appelvink 05:52 (eerst alleen door Willem en mij, maar later door alle vier. Ook twee overvliegend bij het Zuidlaardermeer)
76. Zomertaling 05:53 (vanuit de toren)
77. Geoorde Fuut 05:56 (vanuit de toren)
78. Boerenzwaluw 06:00
79. Zwarte Kraai 06:00
80. Holenduif 06:05
81. Groenling 06:05
82. Boomklever 06:07
83. Zwarte Specht 06:09 (reageerde op tape door te roffelen)
84. Putter 06:09
85. Tuinfluiter 06:10
86. Houtduif 06:12
87. Sperwer 06:12 (langsvliegend en kort tp in een boom)
88. Boompieper 06:16
89. Buizerd 06:16
90. Sijs 06:19 (zingend, een bonus)
91. Zomertortel 06:21 (op de heenweg alleen door mijzelf,
maar later beter koerend)
92. Glanskop 06:30 (zingend, onverwachte plek)
93. Staartmees 06:34 (eerst alleen door Jeroen en mij, later door iedereen)

We missen nog Boomvalk en Kraanvogel. Omdat we Zomertortel en Paapje al hebben lopen we voor op het tijdsschema en gaan op een andere plek naar beide soorten zoeken. Hier vind ik een Boomvalk in een boom. Theo kijkt en heeft hem ook. Als Willem kijkt blijkt de vogel net opgevlogen. Willem ziet deze iets later nog over de hei vliegen, maar Jeroen mist deze. Gelukkig zien we deze later nog bij het Zuidlaardermeer. We balen erg van de gemiste kraanvogel, maar moeten weg. Ik bedenk me een waarneming die ik op waarneming.nl zag van een dag eerder en prompt lopen daar inderdaad twee Kraanvogels!

94 Gierzwaluw 06:43
95. Spotvogel 06:44 (zingend op de vaste plek, maar vorig jaar daar afwezig)
96. Krakeend 06:45
97. Torenvalk 06:46
98. Kleine Mantelmeeuw 06:46
99. Blauwe Reiger 06:51
100. Bruine Kiekendief 06:52 (100e soort vóór 7.00: een record?)
101. Boomvalk 06:52 (eerst door drie man, maar bij het Zuidlaardermeer één jagend op zwaluwen)
102. Graspieper 06:53
103. Kneu 06:53
104. Kraanvogel 06:56 (twee vogels in een weiland)
105. Gaai 07:00

De laatste stop in Drenthe is bij een Grauwe Klauwier, omdat de bekende plek in het Fochteloërveen niet thuis geeft. Een paar dagen geleden had ik deze daar, maar vandaag laat hij het afweten. Wel ziet Jeroen scherp een Groene specht van het pad af vliegen en lukt het iedereen deze op te pikken. Later horen we deze nog lachen. We gaan verder richting Groningen.

106. Groene Specht 07:22 (opvliegend en later lachend)
107. Roek 07:47 (grote groep in een weiland)
108. Ekster 07:52
109. Kauw 07:55

Groningen
Bij het Zuidlaardermeer zitten ook dit jaar weer alle drie de moerassterns, zij het op dit moment nog in lage aantallen. We beginnen bij het gemaal. Als we aankomen is het gaan miezeren en waait er een koude wind. Mijn handen beginnen er zeer van te doen, maar er worden veel soorten gezien, waaronder de vorig jaar gemiste Pijlstaart en Bosruiter. Ook een viertal Stelkluten en een Witwangstern. Dan rijden we naar de Onnerpolder alwaar op het meer een Dwergmeeuw en meerdere Zwarte Sterns vliegen. We lopen over de dijk naar het noorden. Hier vliegen twee luid roepende Witvleugelsterns over, jaagt een Boomvalk op zwaluwen en horen we Braamsluiper, waardoor het autoraam nu eindelijk dicht kan (geen pretje met dit weer). Het duurt door de harde wind minuten voordat iedereen de vogel heeft, omdat deze van ver zit te zingen. Als we richting de auto lopen blijkt dat de moeite overbodig was, omdat dat nou net de plek is waar de vogel zit te zingen. We missen echter het al dagenlang aanwezig groepje Bontbekplevieren met daarin één Kleine-, één Temmincks- en één Krombekstrandloper. De Steenloper die in dit groepje zat zien we wel vanaf het gemaal (of zou dit nou een andere zijn? In ieder geval een schaarse soort in het binnenland). Dit heeft allemaal iets meer tijd gekost dan gepland, maar we hadden al besloten Glimmen over te slaan en dus niet te zoeken naar Middelste Bonte Specht waarvan het niet gelukt is het nest te vinden en omdat we Groene specht en Boomklever al hebben. We zetten vervolgens koers naar Noord-Holland. Onderweg doen we veel plekken voor enkele missende soorten aan.

110. Slobeend 08:02
111. Steltkluut 08:10 (verspreid over het gebied vier vogels)
112. Bergeend 08:11
113. Kemphaan 08:11
114. Bosruiter 08:11
115. Witwangstern 08:11 (ter plaatse op slikplaat)
116. Kluut 08:12
117. Gele Kwikstaart 08:12
118. Steenloper 08:12
119. Rietgors 08:12
120. Tafeleend 08:12
121. Kokmeeuw 08:14
122. Aalscholver 08:14
123. Huiszwaluw 08:14
124. Oeverzwaluw 08:14
125. Pijlstaart 08:20 (lastige soort half mei en goed gevonden door Theo)
126. Wintertaling 08:20 (eerst vier langsvliegend alleen door mij, maar later een mannetje gevonden door wederom Theo)
127. Fuut 08:20 (Ik had er 's nachts al één roepend, maar nu hebben alle vier deze eindelijk)
128. Visdief 08:35
129. Zwarte Stern 08:35
130. Dwergmeeuw 08:35 (één vogel tussen de Zwarte sterns)
131. Oeverloper 08:47
132. Witvleugelstern 09:02 (twee vogels ontdekt op roep en over ons heen vliegend)
133. Braamsluiper 09:05 (zingend uit het vakantiepark)

Op weg naar Noord Holland
Als eerste proberen we onze backup voor Grauwe Klauwier en de plek voor Fluiter. Hier proberen we ook Wielewaal en Goudvink. Nog voordat iedereen is uitgestapt heeft Willem al een zingende Fluiter te pakken. Het duurt even voordat iedereen deze heeft, omdat de vogel vrij ver zit. Toch opvallend hoe bepaalde mensen elk jaar toch weer dezelfde soorten horen ver voordat anderen deze horen. Willem is altijd de eerste met Bosuil, Kruisbek en nu deze Fluiter. Ik ben standaard de eerste met Spotvogel, Sijs en Zomertortel. Theo met Vuurgoudhaan en toen Robert nog mee deed was het standaard hij die als eerste Dodaars en Grote Canadese Gans hoorde. Door de harde wind van vandaag merken we tevens dat dit ervoor zorgt dat het telkens lang duurt voordat iedereen een soort hoort.
De vooraf geplande Glanskop zit hier inderdaad te zingen, maar deze hebben we al. Iets verderop merk ik Wielewaal op en hoor ik een roep waarbij ik me pas bij de derde keer realiseer dat dit een nieuwe dagsoort is: Groenpootruiter. We zien echter ook hier geen schim van een klauwier. Goudvinken die hier zouden moeten zitten zijn ook stil. Verder zit hier een Draaihals, maar dit kost ons minimaal 20 minuten die we liever elders willen gebruiken. Dan naar de IJsvogel. Deze komt niet opdagen, maar hier zit een Buidelmees luid te roepen: bonus nummer twee. Voor deze soort had ik eerder een andere plek gevonden, maar een paar dagen voor de Big Day kon ik deze daar niet meer vinden. Voor IJsvogel hebben we nog wel een andere plek dus gaan we snel verder. Grote Gele Kwikstaart wordt direct gezien, maar omdat ik al wat vooruit ben gelopen mis ik deze. Jammer, maar we moeten door.

134. Fluiter 09:43
135. Groenpootruiter 09:48
136. Wielewaal 09:48
137. Buidelmees 10:34 (bonus op een onverwachte plek)
138. Grote Gele Kwikstaart* 10:46 (opvliegend en de weg over, daarbij helaas niet roepend)

We rijden dan naar een plas waar een paar dagen geleden een Kleine Rietgans is gevonden. Jeroen vindt deze heel scherp in het weiland achter de plas. Jeroen heeft tevens de taak overal de meeuwen af te zoeken (Willem zoekt overal naar roofvogels, Theo naar kwikstaarten en ik naar 'zwemvliezen'). Jeroen zet dan ook een prachtige 2e kj Pontische Meeuw klaar in de scoop.
Dan rijden we naar de door ons op het laatste moment gevonden locatie voor Slechtvalk. Ik loop vooruit en zie de vogel aan de achterkant van een hoog gebouw zitten. Ik wenk de anderen. Willem en Theo zien de vogel direct, maar Jeroen loopt achteraan en begin te rennen. De Slechtvalk vliegt van zijn plek en ik schreeuw dat Jeroen moet kijken, wat hij gelukkig doet en zo de vogel op tijd ziet. Iets verderop vinden we een zeer waarschijnlijk slachtoffer van de valk. Een deel van een Postduif ligt op het pad. Hier zit nog een ring aan welke Jeroen graag meeneemt. Kolgans zit vervolgens lekker vooraan.

139. Zilvermeeuw 11:12
140. Pontische Meeuw 11:12 (2e kj door Jeroen op een
presenteerblaadje naast een Zilvermeeuw)
141. Kleine Rietgans 11:12 (in een weiland met Grauwe Ganzen)
142. Slechtvalk 11:37
143. Kolgans 11:41 (drie vogels dichtbij in het gras)

Voor een Brilduiker moeten we naar een plas verderop. Hier ben ik nog niet geweest, omdat we deze pas op het allerlaatst doorkregen. Voor de plas komen we een slagboom tegen. Het blijkt dat het hier betaald parkeren is. We kopen direct een kaartje en stuitten op een beachvolleybaltoernooi. We laten ons niet afleiden en zien direct Brilduikers. Ook zou hier een Grote Zaagbek moeten zitten, maar deze zien we niet. Bij de kaartjesautomaat staat dan een groep van 20 mooie vrouwen te rekken en te strekken en heel even laat ik mij hierdoor dan wel afleiden. Snel wordt een kaartje gekocht en zijn we weer op weg.
De ingeplande Flamingo wordt omwille van het tijdsschema waar we dan tien minuten op achterlopen overgeslagen. De soort dipte ik er laatst en blijkt dus geen zekerheid. De laatste dagen is de soort ook niet gemeld op waarneming.nl. Grote Karekiet kost even wat moeite. Ik hoor de vogel wel, maar kan de exacte plaats niet bepalen. Het blijkt dat de vogel aan de overkant van het water zit. Dan hoort iedereen de soort zingen.
We vervolgen onze weg naar een Nonnetje. Onderweg ziet Jeroen op het water nog een Witvleugelstern en Zwarte sterns. Iets verderop pik ik nog een Witwangstern op. Leuk, maar we hadden ze allemaal al. Het Nonnetje is niet thuis, maar Jeroen vindt een paartje Krooneenden terwijl hij zoekt naar Zwartkopmeeuw, welke niet gevonden wordt.

144. Brilduiker 12:01
145. Grote Karekiet 12:32 (zingend bij een vlonder, aan de
overkant van het water samen met Nachtegaal)
146. Krooneend 12:58 (paartje op onverwachte plek)

Snel gaan we naar ons Zeearendnest. We maken ons zorgen om de regen waardoor we mogelijk niet ver genoeg kunnen kijken. Wonder boven wonder klaart het net op tijd op en zien we twee Zeearenden op het nest zitten. Hier ook meerdere Grote Zilverreigers. We horen hier nog gele kwikken, maar kunnen deze niet vinden (in de hoop op Noordse of Engelse). In een plas verderop staat een Kleine Zilverreiger te foerageren. Omdat we Baardman met het oog op de aanwakkerende wind liever nu willen hebben dan dat we daar 's avonds nog tijd aan moeten besteden besluiten we deze op de plek van de Cetti's te proberen. Baardman horen we direct. Vervolgens duurt het even, maar zit plots keihard een Cetti's te zingen.

147. Grote Zilverreiger 13:26 (meerdere opvliegend)
148. Zeearend 13:26 (twee vogels op nest)
149. Kleine Zilverreiger 13:29 (één foeragerend in een plasje samen met één Lepelaar)
150. Baardman 13:42
151. Cetti's Zanger 13:50 (keihard zingend in een bosje vlak naast ons)

Noord-Holland
Omdat het (in lijn der verwachting, de soort lijkt er in de ToH nog niet algemener op te worden) niet gelukt is een Zwartkopmeeuw te vinden moeten we langs de Kinseldam. Hier besluiten we ook even het plasdras te checken. Eigenlijk was dit overbodig, maar de schrik van vorig jaar zit er nog goed in toen we in de Keeg geen strandlopers hadden. Hier wordt ons Temmincks- en Krombekstrandloper aangewezen. Zwartkopmeeuw is vervolgens snel binnen en Jeroen zoekt ondertussen nog naar Geelpootmeeuw. Jeroen vindt echter alleen nog een kandidaat-Pontische Meeuw, maar hier besteden we geen tijd meer aan omdat we de soort al hebben. Er wordt koers gezet richting de kust.

152. Bontbekplevier 14:40
153. Krombekstrandloper 14:40 (één vogel)
154. Temmincks Strandloper 14:40 (groepje van zes)
Fazant 14:42
155. Bonte Strandloper 14:42
156. Zwartkopmeeuw 14:54

Omdat we wederom iets achterlopen op het tijdsschema skippen we de plek voor Patrijs. Deze kan later nog en met deze wind zitten we liever wat langer aan zee. In Callantsoog zetten we de auto half op een plek waar je mag parkeren. De andere helft staat op de stoep, maar alle andere plekken zijn vol. We waren even vergeten dat hier wel eens veel (Duitse) vakantiegangers zouden kunnen zijn. We rennen de trap op en voordat we ons installeren heeft Willem al een Middelste Zaagbek te pakken, die bijna over het -op dat moment nog maar één meter brede- strand vliegt. Vrijwel direct heb ik een adulte Jan-van-gent in beeld en wordt helemaal gestrest. Goede soort, maar iedereen moet deze zien. Willem heeft geen scope. Dit heeft als voordeel dat Willem alles snel kan checken wat in de branding vliegt en wij de verre zee kunnen scopen, maar als nadeel dat als we iets in de verte zien, het lastig kan zijn te zorgen dat Willem dit ook ziet. Willem en ik zijn hier echter inmiddels dusdanig in getraind dat het oppikken van de Gent een eitje is. Echter, mijn stress was helemaal voor niets want er foerageren er veel meer voor de kust. Vrij snel daarna pik ik twee Dwergsterns op, maar deze verdwijnen tussen de golven en kunnen de anderen niet oppikken. We zoeken zo goed als we kunnen naar Zwarte zee-eend, maar zien alleen veel Aalscholvers. Willem ziet dan met verrekijker een donkere eend door de branding. Als deze dichterbij komt blijkt het een vrouw eider. Dat scheelt later weer zoeken. Dan een hele lading sterns die met de wind mee richting zuid vliegen. We zien vele Dwergsterns, Visdieven, twee Noordse Sterns en nog een heel aantal Visdief/Noordse stern. Grote Stern vinden we echter niet en even ben ik bang dat we een verkeerde keus hebben gemaakt door niet langs de putten van Camperduin te gaan. Onze tijd aan zee zit er op.

De Roze Pelikaan zit op zijn plek, maar de Rouwkwikstaart bij de Nollen kunnen we niet vinden (in een voorbereiding was deze makkelijk en we hadden gedacht dat het wel een blijver was, omdat de vogel er begin mei nog zat). Wel erg veel Steenlopers hier, maar er staan alleen wat Bonte- en Drieteenstrandlopers tussen. Geen Paarse meer te vinden. Dan weer problemen met "gele kwikstaart" Er vliegen meerdere rond. Jeroen heeft snel een Noordse in beeld, maar de vogel verdwijnt in de begroeiing. Dan zie ik er één waarmee hetzelfde gebeurt en voor Willem en Theo kunnen aansluiten vliegt het groepje weer op. Gelukkig gaat een mooi mannetje Noordse dan voor de Steenlopers staan en is deze binnen. Patrijs zien we in deze omgeving niet. Tapuit wordt snel ingekopt.

*Stadsduif 15:22
*Kleine Canadese Gans 15:26
157. Stormmeeuw 15:50
158. Jan-van-gent 16:06 (meerdere foeragerend voor de kust)
159. Middelste Zaagbek 16:06 (met het blote oog te zien)
160. Dwergstern 16:19 (meerdere groepen)
161. Eider 16:25 (1 vrouwtje welke aansluit bij twee Bergeenden)
162. Noordse Stern 16:26 (minimaal twee op een paar meter langs)
163. Smient 16:29 (twee naar zuid)
164. Roze Pelikaan 16:37 (tenminste, als deze aanvaard wordt door de CDNA)
165. Grote Mantelmeeuw 16:43
166. Ringmus 16:51
167. Noordse Kwikstaart 16:51
168. Drieteenstrandloper 16:55
169. Tapuit 17:14

We moeten dan naar Huisduinen voor Paarse strandloper en Grote stern. Er zitten echter geen Strandlopers op de dijk, maar er vliegen gelukkig vele Grote Sterns.

170. Grote Stern 17:37

We slaan aan het rekenen. In principe nog genoeg goede targets op de lijst voor een landelijk record. Snel richting Wieringen. Omdat het water wel heel hoog is besluiten we voor de zekerheid bij Balgzand alvast wat stelten te checken. Ondanks dat het ruim twee uur voor hoog water is, is er nog maar een mini stukje land over waar alle stelten dik op elkaar zitten. Snel tikken we Zilverplevier, Rosse Grutto en Kanoet weg. Zowel Willem als Jeroen denken een Goudplevier te zien, maar voordat anderen kunnen aansluiten vliegt de groep alweer op. Omdat 2e kj Zilverplevier nog niet helemaal uitgesloten is besluiten we er geen tijd meer aan te besteden.
Vervolgens gaan we rotganzen zoeken. In het hoge gras zijn de ganzen lastig te checken, maar vinden we door goede hulp van Bob Woets toch redelijk snel Witbuik- en Zwarte Rotgans. We weten van Bob ook dat de Toppers weg zijn bij de Dijkwielen, maar dat er in ieder geval een (gewond?) mannetje zit in de haven van Den Oever. We vinden er echter een paartje waarvan het mannetje goed gezond lijkt. We kijken nog even bij het schor voor Zwarte ruiter of Breedbekstrandloper, maar besteden hier niet meer dan vijf minuten. We hebben in Friesland nog genoeg targets om het record te halen en willen daar maximaal tijd hebben.

171. Rotgans 17:52
172. Zilverplevier 17:58
173. Kanoet 17:59
174. Rosse Grutto 17:59
175. Witbuikrotgans 18:10
176. Zwarte Rotgans 18:10
177. Topper 18:22 (paartje in de haven)

Friesland
Langs de afsluitdijk proberen we nog Regenwulp, maar zien alleen nog een hele hoop Krooneenden.
Jeroen woont in Leeuwarden en heeft daar een mooi aantal locaties voor ons. We beginnen bij de Iberische Tjiftjaf die al bij aankomst zit te zingen. Dan naar de Ransuil. Jeroen legt uit dat het wellicht lastig kan worden, maar met een scope vanaf een brug zou het moeten lukken. Echter hoeven we het nest niet eens te bekijken, omdat Theo al snel een adult open bloot in een struik ervoor vindt. Ook weer typisch dat het Theo is die twee jaar op rij zeer snel de Ransuil vindt. Voor de IJsvogel moeten we even geduld hebben, maar horen net binnen de tijd de soort roepen terwijl Jeroen net door zijn vriendin Merel Zwemer wordt gebeld, die in de Keeg staat. Ze zoekt daar nog naar Regenwulp, Zwarte Ruiter, Kleine Strandloper en Goudplevier voor ons.

178. Iberische Tjiftjaf 19:27 (alleen de autodeur hoeft maar open)
179. Ransuil 19:30 (adult in struik bij het nest)
180. IJsvogel 19:42 (roepend bij het nest)

Wij proberen dan nog een goede plek voor Goudvink, maar ook hier laat de soort het afweten. Deze hadden we toch echt nodig voor het record, maar wellicht kan het nog steeds. Bij Anjum vinden we snel vele Morinel- en Goudplevieren. Op de plek van de gemelde Sneeuwgans zien we helemaal niets en later horen we dat de ganzen in de middag ook al waren opgevlogen.

181. Goudplevier 20:38
182. Morinelplevier 20:38

In Keeg-Noord tikken we snel Kleine Strandloper binnen, vind ik een prachtige zomerkleed Zwarte Ruiter tussen de kemphanen, maar zien we niet de eerder gemelde Rouwkwikstaart. Alleen een Witte. Dan maar even bij de hut proberen. Een kwik vliegt op en landt op een eilandje. Rouwkwik! Met beschrijvingen als "links van die twee Grutto's" en "nu bij die opvliegende Witte Kwik" pikt iedereen deze mee.

183. Kleine Strandloper 21:01
184. Zwarte Ruiter 21:02 (één tussen de Kemphanen)
185. Rouwkwikstaart 21:03

185 soorten en nog Grauwe kiek en Velduil te gaan. Eventueel nog in het donker de hele kustweg buitendijks aflopen voor een Regenwulp of de Zwarte Ibis in het donker met de zaklamp. Als we echter na een half uur de Grauwe Kiek niet kunnen vinden en buitendijks ook geen Regenwulp zien, gaan we richting de Velduil. Jeroen ziet erg ver een goede kandidaat opvliegen, maar deze verdwijnt snel uit beeld. Er is dan nog te weinig licht over om op die afstand nog iets te kunnen zien. We zijn tevens helemaal gesloopt en ik heb zelfs moeite om de maximumsnelheid nog te halen. Ongemerkt zakt de kilometerteller meerdere malen van 80 naar 60, terwijl ik niet het idee heb dat ik slaperig ben. Mijn benen zijn na 1100 km rijden blijkbaar aardig moe geworden. Om nu nog rare capriolen uit te halen in het donker voor Regenwulp en Zwarte Ibis om het record alleen te evenaren vindt niemand van ons een goed idee. We trakteren ons met deze geweldige score op een vette hap bij de MacDonalds en vermaken ons nog met wat meeuwen aldaar. Als we om half één thuis zijn krijgen we een appje van Eelke Schoppers. Hij heeft toch nog een Kleinst Waterhoen gevonden in de Onlanden. Balen; twee dagen terug hebben we samen nog urenlang gezocht en niets gevonden.

Conclusie
Onze eerste landelijke Big Day was dus meer dan geslaagd. Het is altijd frustrerend als je een soort dipt, maar we kunnen hier elk jaar wel beter mee om gaan. We weten dat je ook altijd wel iets onverwachts tegen komt. Het tijdsschema bleek behoorlijk aan de krappe kant, maar dit wisten we van tevoren. We hadden zoveel mogelijk soorten in ons schema gepropt. Vervolgens bij alle plekken die maximaal één of twee soorten zouden opleveren gekeken hoeveel tijd ons dit zou kosten en hoe gegarandeerd de soort er zou zijn. Soorten als Middelste Bonte specht, Witoogeend, Draaihals, Flamingo, Patrijs en Breedbekstrandloper werden omwille van het tijdsschema dus bewust geskipt, maar hadden we bijvoorbeeld wel gedaan als we goed op schema zouden zitten. Voor Zwartkopmeeuw, Zeearend en Brilduiker moesten we ook omrijden, maar ze waren dermate gegarandeerd en niet op andere plekken te doen dat we deze wel besloten hebben te doen. Uiteindelijk bleek dat goed uit te pakken en hebben we het gevoel dat we, ondanks de dips, het maximale er uit hebben gehaald. Gezien onderstaande lijst van alles wat nog wel mogelijk was moet er haast wel geconcludeerd worden dat er nog wel een nieuw record in zit. Of het ook daadwerkelijk mogelijk is met de huidige avifauna een route op te stellen waarbij dit ook daadwerkelijk binnen 24 uur lukt is maar de vraag (dat het antwoord 'ja' is bewees een ander team op 24 mei, red.). Met veel soorten hebben we ook erg mazzel gehad dat ze dit jaar net iets langer bleven hangen en/of snel te vinden waren.

Nieuwe soorten per uur:


Totaal aantal soorten:


Bonus:
Sijs, Buidelmees, Kleine Rietgans, Pontische meeuw, Jan-van-Gent, Roze Pelikaan en Iberische Tjiftjaf.

Dips waar we wel naar gezocht hebben:
Woudaap, Goudvink, Grauwe Klauwier, Grote zaagbek, Nonnetje, Zwarte zee-eend, Paarse Strandloper, Regenwulp, Sneeuwgans, Grauwe Kiekendief en Velduil.

Soorten die er mogelijk wel zaten maar waar we omwille van de tijd niet naar gezocht hebben:
Klein Waterhoen, Visarend, Middelste Bonte Specht, Kleine Bonte Specht, Draaihals, Kruisbek, Wespendief, Witoogeend, Flamingo, Geelpootmeeuw, Patrijs, Roodkeelduiker, Parelduiker, Kleine Jager, Engelse Kwikstaart, Reuzenstern, Zwarte Ibis, Toendrarietgans, Kleinst Waterhoen en Blauwe Kiekendief.

Vervolgens is er dan nog een heel aantal dwaalgasten, soorten die in andere delen van Nederland zitten (Oehoe, Kortsnavelboomkruiper, Strandplevier, Grauwe gors etc.) of overvliegende soorten (Rode- en Zwarte Wouw, Smelleken, Roodkeelpieper of Roodpootvalk etc.) die aan het totaal zijn toe te voegen.
Ik vroeg daarom de teamleden ook of ze volgend jaar wilden proberen om toch dat ToH-record weer in handen te krijgen, of dat we het weer landelijk moesten proberen. Direct werd genoemd dat men voor het landelijke record wil gaan. Dus tot volgend jaar!

Dankwoord
In meer of minder mate hebben we hulp gehad van de volgende mensen (In alfabetische volgorde). Heel erg bedankt dat jullie de tijd hebben genomen ons te helpen aan deze onvergetelijke dag:
Guido Berger, Pieter Doorn, Leon Edelaar, Rudy Fopma, Nick van der Ham, Pim Julsing, Jan van der Laan, Mathias Koster, Sander Lagerveld, Durk Lautenbach, Bartjan Prak, Sjoerd Radstaak, Sander Schagen, Karel Schipper, Eelke Schoppers, Lennaert Steen, Bob Woets, Tim Zutt en Merel Zwemer.

Folkert Jan Hoogstra