Ruud van Dongen hoort rond half zeven tijdens een inventarisatieronde de zang van een voor hem onmiskenbare Cirlgors. Na wat zoeken ziet hij de vogel zitten en richt zijn camera om de vogel vast te leggen. De camera weigert dienst en een beetje beteuterd komt Ruud tot de ontdekking dat zijn geheugenkaartje er niet inzit. Ruud neemt snel contact op met Willem Steenge waarmee hij de inventarisatie gestart is. Willem is snel ter plaatse en samen vinden zij de vogel terug, die erg vliegerig is. Het lukt Willem om een goede bewijsplaat te maken en de Cirlgors wordt om 7.40 uur op waarneming.nl gezet.

Cirlgors Emberiza cirlus, Budel, 20 april 2018 (Herman Bouman)

Via waarneming.nl krijgt het alert adminteam van Dutch Birding de waarneming om 7.48 uur binnen en gezien de betrouwbaarheid van de melding wordt deze vrijwel onmiddellijk doorgegeven via Dutch Bird Alerts. Ik krijg hem binnen terwijl ik nog in bed naar het nieuws lig te luisteren. Rustig word de app geopend en ik zie "Cirlgors in Limburg" staan. Pas toen ik de naam van Ruud van Dongen zag werd ik wat nerveuser. Dit moest wel een echte zijn; snel aankleden spullen in de auto en zonder koffie onderweg. Het zat mee met het verkeer en de rit van ongeveer 60km werd zeer snel afgelegd.

Vlakbij de gemelde plek zien we een paar geparkeerde auto’s staan, hier moesten we zijn. Toen we het gebied inliepen zagen we in de verte 2 personen lopen, verder was er niemand. Zij liepen op een andere plek te zoeken dan waar de vogel gemeld was. Niet wetende wat te doen besluit ik Ruud te bellen. Ruud legt uit hoe en waar de vogel gevonden was en dat hij verder moest met zijn ronde en misschien later nog terug zou komen. Ook vertelde hij dat hij de vogel ongeveer 500 meter ten noorden van de pijl (die op waarneming.nl stond) voor het laatst gezien had. We besluiten in die richting te gaan zoeken. Overal zongen Boompiepers, Gekraagde Roodstaarten en Boomleeuweriken, maar nog geen zang van de Cirlgors.

Vanaf de parkeerplek komt ook Enno Ebels het gebied ingelopen en kort leg ik hem uit wat de situatie is en dat ik Ruud al gesproken heb. Na wat gezocht te hebben besluit ik om Ruud nog een keer te bellen en met hem de omgevingskenmerken door te nemen, om te bepalen of we wel goed zitten. We komen erachter dat we nog verder noordelijker moeten zijn. Ik bedank Ruud weer en we lopen langs de tankbaan (die tevens de grens tussen Noord-Brabant en Limburg is) verder. Na ongeveer 200 meter lopen hoor ik plots de Cirlgors zingen. Enno reageert ook meteen en we lopen in de richting van het geluid. We zien een forse zangvogel wegvliegen naar een alleenstaande den in een veldje. Vrijwel meteen daarna komt de zang van de Cirlgors uit deze den. Helaas kregen we de vogel niet te zien en niet veel later vloog hij weer verder naar een andere boom. Hier kon ik hem kort zien voordat hij weer in de dekking van de vegetatie verdween. Vanuit de dekking begon hij weer te zingen en een inmiddels andere gearriveerde vogelaar hoorde de vogel nu ook.

Geluidopname Bart Gras

Daarna bleef het lange tijd stil en de groep vogelaars begon inmiddels flink te groeien. De tijd verstreek maar nog steeds geen Cirlgors. Totdat Paul Vossen en Maartje een gele forse zangvogel met een bruine rug voorbij zagen vliegen. De vogel kwam van de laatste bekende plek en vloog richting noord. Doordat er bomen in de weg stonden konden ze niet zien of de vogel geland was. Terwijl dit plaatsvond had ik contact met het alert team van Dutch Birding om de app groep open te gaan stellen voor de Cirlgors, net zoals bij de Keizer- en Bastaardarend gedaan is. Een goed besluit zo bleek, omdat niet veel later de Cirlgors via de appgroep op een locatie een paar honderd meter noordelijker gemeld werd.

Ook hier was de Gors maar kort aanwezig en de meesten kwamen te laat. Een half uur later begon hij weer opnieuw te zingen en de locatie werd snel doorgegeven. Dit was bij een crossterrein en nu kon iedereen die aanwezig was de vogel duidelijk meerdere malen goed horen zingen en sommigen zagen de vogel zelfs. Een korte vlucht die de vogel maakte werd door vrijwel iedereen gezien. Wij besloten om terug naar Uden te rijden maar tijdens de wandeling naar de auto hoor ik opnieuw de Cirlgors zingen. Nu vrijwel op de plek waar we hem het eerst vonden. Ik kon de vogel nu ook kort in een boomtop zien maar voordat ik een foto kon maken was hij alweer gevlogen. De locatie werd doorgegeven en het duurde even voordat de eersten arriveerden. Nu vloog hij plots richting Limburg, waar hij kort in een den zong alvorens weer terug naar Brabant te vliegen. Met nog een blik op een overvliegende Visarend namen wij afscheid van de groep en reden terug naar Uden. Terwijl ik dit zit te schrijven komen de meldingen via de app groep nog steeds binnen.

Toy Janssen

Het vervolg ...

Na voorrang te hebben gegeven aan allerlei werkgerelateerde zaken hadden de appjes over de immer doorzingende Cirlgors mij om 14:00 uur doen besluiten om als een speer richting Budel te rijden. Anderhalf uur vanuit Rotterdam. Althans, dat dacht ik. Zomers weer en allerhande brokkenpiloten voor mij, leidden tot diverse files, waardoor ik pas rond 16:30 uur een parkeerplaats opdraaide. Zoals dat wel vaker gaat arriveerden er op dat moment onaangekondigd diverse streekgenoten cq vogelmatties met overeenkomstige ideeën ("eerst werken", "beetje afwachten", "toch maar gaan en zien wat er komen gaat", "horen is ook scoren", "zangvogels gaan toch in de avond weer fanatieker zingen", "ik was eigenlijk gestopt met twitchen, maar ja", … etc.) en samen met Rinse van der Vliet (per trein een eind in de richting gekomen en door de toevallig langsrijdende Han Buckx op de plek gedropt), Dave van der Spoel en Herman van den Brand wandelde ik de hei op. Rinse en ik waren toevallig samen op 4 mei 2011 nietsvermoedend over de vogel van Westkapelle gevlogen, in de illusie dat we tijdens een vogelreis van 6 weken niets hadden gemist in NL. Het tegendeel bleek waar, toen we eenmaal geland waren en het onhaalbare kaart was om nog naar Zeeland te crossen … Kortom, we hadden allebei nog een appeltje te schillen met deze soort. Het laatste bericht luidde "al zeker een half uur stil". De laatste waarnemers, waaronder Michel Veldt en Cornelis Fokker, stonden gelukkig nog op de aangegeven plek met informatie over gedrag, actieradius en zangvolume. Gestaag groeide het groepje waarnemers aan tot een man of 20 en op allerhande plekken werd gepost. Om 17:15 uur besloot de vogel weer te zingen en slaagden alle toen aanwezigen erin deze te horen. Ondanks de korte afstand was het na ca. tien zangstrofen gedaan en bleef het stil. Geen spoor van een wegvliegende gors. Pas een uur later meldde Michel Veldt de vogel weer, enkele honderden meters naar het zuiden, tweemaal zingend en wederom stil. Ruim een half uur later, om 18:51 uur, vonden Jaap Denee en Marten Miske hem weer, 300m noordelijker, waarop de meeste aanwezigen de vogel een aantal malen zingend konden horen. En weer werd het stil en was de vogel niet in beeld te krijgen of houden. Daarna leidde een als 'de vogel' geïnterpreteerde zingende Geelgors (met een voor deze soort  markant koppatroon) in vol tegenlicht even tot een euforisch moment, totdat de foto's beter werden bekeken: loos alarm en voor sommige nieuw gearriveerden een grote teleurstelling. Uiteindelijk was ik er zelf wel klaar mee en had, de gebeurtenissen van de rest van de dag in beschouwing nemend, niet het idee dat we de vogel nog zouden gaan zien. Om 19:47 uur meldde Bert-Jan Luijendijk hem toch weer, 500m naar het zuiden, midden op de hei in een vrijstaand boompje, dat al ras werd omsingeld. Dat kon bijna niet meer mislukken. Na een aantal minuten vloog hij eruit en landde een eindje verder, waar hij door alle aanwezigen in vol ornaat zingend in een open boompje kon worden bekeken en gefotografeerd. Zwarte keel, groene borstband, alles erop en eraan. Eindelijk! Als gevolg van een chronisch gebrek aan water en voedsel werd de dag gezellig afgesloten in een lokale McDonalds. Dit mannetje Cirlgors betreft, indien aanvaard, pas het zevende geval (waarbij aangetekend dat een Zeeuwse waarneming met geluidsopname uit 2011 nog niet is ingediend) en het tweede dat voor een groter publiek twitchbaar is.

Ruud van Dongen wordt hartelijk bedankt voor deze scherpe ontdekking! Hoeveel zouden er onopgemerkt doorheen glippen?

Garry Bakker

Cirlgors Emberiza cirlus, Weert, 20 april 2018 (Jaap Denee)