Vanuit de rijdende auto, als carpoolpassagier met mijn collega Henriëtte Kuipers, was ik op weg naar mijn werk bij Wetterskip Fryslân in Leeuwarden. In een ogenblik zag ik om 7.40 uur een "afwijkende" vogel in het weiland tussen de kieviten staan langs de provinciale weg tussen Workum en Parrega. De vogel zat op ca. 20 meter afstand van de weg. Ik zag hem op de rug met de duidelijke lange heldergele poten, mijn eerste indruk was een Griel. Meteen gealarmeerd melde ik mijn collega dat er wat bijzonders zat. Meteen bood ze aan om terug te rijden. Bij de eerstvolgende kruising zijn we gedraaid en terug gereden. Eerst op een vluchtparkeerplaats gestopt, maar vanaf daar was met het blote oog verder niets te zien. Vervolgens zijn we weer gekeerd op de volgende kruising en er nogmaals langzaam langs gereden. Er  was geen mogelijkheid om te stoppen vanwege het verkeer. Via het open raampje probeerde ik een foto met mijn mobiel te maken, maar dat lukte niet. Ik zag duidelijk dat het een kievit soort was met gele poten, gele snavel, lichte blauwgrijze kop en beige rug. De vogel zag ik van opzij op ca. 20 meter afstand, ik kon de kleuren en het silhouet goed zien. De bewegingen bij het foerageren waren net als van een Kievit. De vogel maakte een rustige indruk. Geen idee welke soort het was. In elk geval niet de voor mij bekende kievitsoorten uit de ANWB gids. In de auto op weg naar Leeuwarden heb ik koortsachtig gegoogeld op kievitsoort en steltloper met gele poten e.d., daarbij kwam ik telkens op een afbeelding van een Lelkievit. Deze leek er wel wat op, maar was het toch niet helemaal. Ik vermoedde toen te maken te hebben met een escape, in elk geval een soort die in onze omgeving totaal niet voorkomt of kan komen. Op mijn werk aangekomen heb ik mijn dorpsgenoot en vogelmaat Jos Hooijmeijer de locatie geappt, met de aanwijzing dat er een mogelijke Lelkievit tussen de kieviten zat. Hij was daar in de buurt en gaf aan om er meteen te gaan kijken.

Grijskopkievit Vanellus cinereus, Workum, 27 juni 2019 (Jaap Denee)

De vogel foerageerde op recent gemaaid en gehooid (kaal) land tussen de andere kieviten, een enkele Grutto en Kemphaan. Jos heeft als onderzoeksleider van het Grutto-onderzoek van de RUG (onder leiding van Theunis Piersma) toegang tot de betreffende percelen. Hij is met zijn veldauto dichterbij gereden en heeft de eerste foto's gemaakt. En tevens nog vier geringde grutto’s kunnen afgelezen. Jos appte me omstreeks 10.00 uur, circa 1,5 uur later, op het werk twee foto’s toe, met de mededeling dat de vogel geen ringen om had.  Hij wist ook niet welke soort kievit dit was. Via google en Wikipedia kwam ik met foto’s tot de determinatie van een Grijskopkievit. Daarna hebben Jos en ik gebeld, we vermoedden dat we met een escape te maken te hadden. Ik gaf aan de vogel wel te willen melden en met zijn foto’s erbij op waarneming.nl te zetten. Daarna heb ik meteen de waarneming van 7.40 uur met de locatie en foto's op waarneming.nl gezet om ca. 10.15 uur. Ik had al eerder op verzenden van de waarneming (nog zonder foto’s) gedrukt, maar de instellingen stonden nog op niet verzenden van onzekere waarnemingen. Toch de waarneming op onzeker gezet, want ik had toch nimmer de vogel eerder gezien, en tevens gemeld onder de naam Lelkievit. Dit kwam omdat ik de vogel niet onder Grijskopkievit kon invoeren. Wel heb ik een opmerking gemaakt dat het waarschijnlijk een Grijskopkievit moest zijn. Vervolgens heb ik ook om ca. 10.30 uur de foto's doorgeappt naar mijn collega Rommert Cazemier, ook een vogelaar, met de mededeling dat hij dit vast ook zeer interessant vond. Hij was er erg blij mee en is meteen ter plaatse gaan kijken. Via hem is de waarneming nog sneller wereldkundig gemaakt onder een grotere groep vogelaars. Hij heeft de eerste vogelaars rond de middag ter plaatse opgevangen. In contact met hem werd me later wel duidelijk dat het om een zeer zeldzame soort ging, de eerste voor NL en zelfs pas de tweede in de WP. Ondertussen is de waarneming op waarneming.nl ook op de juiste naam en op zeker gezet door Maarten Hotting. Na het werk heb ik de vogel nog om 18.10 uur goed gezien aan de Brewarsdyk ten noorden van Workum met mijn oude noodverrekijker, die ik in de auto heb voor situaties zoals dit. Samen met de ca. 100 andere vogelaars die er waren. Enkele hebben me nog gefeliciteerd. En later om 19.30 uur heb ik de vogel nog uitvoerig bekeken door mijn telescoop en nog liep het af en aan met vogelaars. Het doet me veel plezier dat inmiddels al vele vogelaars er van hebben kunnen genieten.

Libbe P. Zijlstra

Grijskopkievit Vanellus cinereus, Workum, 27 juni 2019 (Jaap Denee)

De waarneming van Libbe begon in verschillende whatsapp-groepen door te komen en rond 11:00 uur bereikte deze ook het alert team van Dutch Birding. Via de DBAlerts Info App (die meteen opengezet wordt) en DutchBirdAlerts werd de locatie van de Grijskopkievit gedeeld met de achterban. De eerste vogelaars arriveerden al rond 11:30 uur en het werd langzaam erg druk op de smalle weg nabij Workum. Op het eind van de dag waren er meer dan 300 waarnemingen ingevoerd op waarneming.nl.

Indien aanvaard betreft dit het eerste geval voor Nederland en het tweede geval voor de WP. Het eerste geval werd in Turkije gezien in maart 2018. In mei 2019 werd een Grijskopkievit gezien in Zweden en Noorwegen. Op basis van details aan het verenkleed wordt er vooralsnog van uitgegaan dat dit dezelfde vogel betreft als in Nederland. Voor deze soort is weer een T-shirt uitgebracht dat HIER te bestellen is.

Grijskopkievit (Vanellus cinereus) is een soort die broedt in het noordoosten van China en Japan. De populatie van het vasteland overwintert in Zuidoost-Azië van India tot Cambodja. De Japanse populatie overwintert, althans gedeeltelijk, in het zuiden van Honshū. De soort is als dwaalgast gezien in Oman, Rusland, de Filippijnen, Indonesië, Australië en Sri Lanka.

webredactie dutchbirding.nl