Friesland Big Day 9 mei 2020

Teamleden: Willem Bosma, Gijs Baller, Jeroen Breidenbach en Folkert Jan Hoogstra

Aantal soorten: 156 (+ 3 soorten die niet door de meerderheid van het team werden gezien) (+ 4 categorie C soorten) 

Aantal km: 450

Weer: ’S nachts vrij helder met ongeveer 10 graden. Overdag een strakblauwe lucht met een temperatuur oplopend tot boven de 20 graden. Bijna windstil, maar vanaf de middag een snel aantrekkende wind tot Noord 4 a 5. 

Voorbereiding

In 2016 haalden we het landelijk Big Day record (200 soorten) binnen, in 2017 volgden het TOH record (181 soorten) en het Texel record (148 soorten). Deze records waren allen één soort hoger, maar inmiddels is Grote Canadese Gans weer van de Nederlandse lijst verwijderd. In 2018 besloten we om alleen mee te doen aan de Texel Big Day, maar raakten we dat laatste record weer kwijt aan een team van doorgewinterde Texel Big Day’ers. In 2019 werd besloten om een jaar eens geen Big Day te doen. Jeroen verblijft precies in de toptijd voor Big Days in Polen en in 2018 hebben we gemerkt dat de ongelofelijke drive van Jeroen een groot gemis blijkt als hij er niet bij is. Wel besluiten Willem en ik als vrijwilliger op Texel mee te helpen door excursies en een presentatie over ons landelijke record te geven. Verder werden er voorzichtig wat plannen gesmeed om eens een Big Day in alleen Friesland te doen. Er worden een paar “voorbereidings”rondjes gedaan waarbij voornamelijk wordt bekeken hoe we onze standaard bosroute op het Dwingelderveld kunnen gaan vervangen door een bosroute in Friesland. Er worden op twee verschillende plekken zingende Draaihalzen gevonden en ook is het vinden van een Middelste Bonte Specht geen probleem. Eind mei een overvliegende Sijs geeft een mens hoop. Ook begin mei van dit jaar staat voor Jeroen weer een werkreis naar Polen op het programma. Dit betekent dat we ook in dit jaar de Texel Big Day aan ons voorbij laten gaan. Wel worden de plannen om in het weekend van 16 en 17 mei een Friese Big Day te doen serieuzer.

Het Friesland Big Day record staat al sinds 2007 op 159 soorten, gehaald door Rommert Cazemier, David Hoekstra, Roelf Hovinga en Jacob Bosma (fr.). Hun verslag staat in de tweede TOH nieuwsbrief van 2007: https://nas.sterren.frl/Apache/doc/doc00384.pdf

Naar ons weten heeft alleen Vincent Douwes af en toe eens een Friese Big Day gedaan met als hoogtepunt 157 soorten in 2015. Hiervan staat geen verslag online. Bij het opstellen van de targetlijst hebben we het idee dat 160 soorten toch zeker tot de mogelijkheden behoort.  

In januari gebeurt er iets waarvan we geen idee hadden dat het ons leven in deze tijd zo overhoop zou halen. Er kwamen wat berichten door van een nieuw virus in China. Maar dat zou ons toch niet bereiken. Het ging echter van kwaad tot erger en voor we het wisten zaten we in een intelligente lockdown. Dit had veel gevolgen: van het niet doorgaan van Jeroen zijn werkreis, tot het niet meer doorgeven van zeldzame vogels door DBA, waarneming.nl en de noordelijke appgroepen. Ook is het vanaf dan verboden om met meer dan twee personen bij elkaar te zijn als je geen 1,5 meter afstand kunt houden. Doordat Jeroen niet naar Polen gaat zouden we in theorie ook begin mei een Big Day kunnen doen, maar dan zitten we nog steeds met het probleem dat we maar met twee man in de auto kunnen zitten.

Jeroen en ik gaan in maart en begin april voorzichtig eens het bos in op zoek naar de spechten. De meeste keren alleen, maar ook een keer samen, waarbij we elk in eigen auto rijden en tijdens de voorbereiding een flink stuk uit elkaar lopen. Zwarte Specht blijkt een makkie. Ook Groene Specht is niet moeilijk om te vinden. Het nest ervan wel en tot op de dag van vandaag is het de enige spechtensoort in Nederland waarvan ik nog nooit een nest heb kunnen vinden. Ja, wellicht een oud hol, maar nooit een bezet nest. Een Middelste Bonte Specht verplaatst zich tijdens de voorbereiding over honderden meters en is onmogelijk te volgen. Een Kleine Bonte Specht wordt helemaal niet gevonden. En dat terwijl Jeroen en ik vorig jaar tijdens een BMP-ronde met het grootste gemak een nest van onze kleinste specht vonden.

We wachten de persconferenties gespannen af om te kijken wat er wel en niet mogelijk is. Als dan eind april blijkt dat de lockdown tot 20 mei verlengd wordt hakken we de knoop door en blazen we voor dit jaar de Big Day af. Begin mei stelt Jeroen dan toch voor om een soort van Big Day te gaan doen met als doel een leermoment voor een echte recordpoging in 2021. Dit ook in het licht van de aangekondigde versoepelingen die tijdens persconferentie gecommuniceerd werden. Er wordt besloten om met vier man te gaan verdeeld over twee auto’s. Team Friesland tegen team Groningen. Willem en Jeroen in Jeroen’s auto en Gijs en ik in de mijne.  In de week voor de Big Day verrichten Jeroen en ik nog enkele voorbereidingsrondjes, maar in vergelijking met andere jaren is het allemaal vrij beperkt.

Het “leuke” aan Friesland is dat je eigenlijk niet tot laat in mei moet wachten met het doen van de Big Day, omdat notoire late soorten als Kwartelkoning, Kleinst en Klein waterhoen geen gegarandeerde soorten zijn. Doordat Jeroen niet naar Polen hoeft kunnen we de Big Day dus plannen in de periode dat er nog redelijke aantallen Bosruiters, Regenwulpen en Zwarte Ruiters worden gezien. Ook is het dan wat minder spannend of alle eenden er nog wel zitten en tevens maken we een grotere kans op Goudplevier, Dwergmeeuw etc. We kiezen er dus voor om de Big Day op 9 mei te doen in plaats van het weekend van 16 en 17 mei.

De route

De belangrijkste gebieden van Friesland zoals het Fochteloërveen, Kornwerderzand en het Lauwersmeer liggen allemaal aan de rand van de vaste wal van de provincie. Een rondje langs de Friese kust is dan snel opgesteld. Het was nog even de vraag of we met de klok mee of tegen de klok in zouden gaan. Er werd gekozen voor het eerste.

De Big Day

Vrijdag 8 mei begint voor mij met een laatste check voor een eventuele Draaihals, maar zonder resultaat. ’s Middags is het uitrusten in bed, waarna het eten bij de schoonfamilie klaar staat. Nog even een lekker stuk monchoutaart halen bij mijn jarige zusje en dan staat Gijs alweer klaar bij de bushalte van Peize. Er wordt nog wat koffie gezet voor in de thermoskan en dan wordt koers gezet naar Friesland.

Houtwiel

We beginnen de dag met het zoeken naar Rallen. De eerste stop is het gebiedje de Houtwiel. Een hotspot voor Porseleinhoen en in het verleden heeft er ook wel eens een Kleinst Waterhoen gezeten. Druppelsgewijs komen er wat soorten op de lijst, maar in het halve uur dat we door het gebied lopen wordt er geen Porseleinhoen gehoord.

1             Meerkoet - 00:04

2             Sprinkhaanzanger - 00:06

3             Wilde Eend - 00:07

4             Rietzanger - 0:08

5             Grauwe Gans - 00:11

6             Blauwborst - 00:11

7             Snor - 00:16

8             Koekoek - 00:16

9             Waterhoen - 00:20

10           Tureluur - 00:25

Eastmar

Voor mij de eerste keer sinds de landelijke Big Day 2016 dat ik weer in dit gebied kom. Jeroen heeft er al een voorbereidingsrondje gedaan, maar niks spannends gevonden. De trek is nog in volle gang dus er kan nog van alles gebeuren. We hopen op het beste. De hoop is tevergeefs want we moeten het doen met één roepend speenvarken, een paar Zomertalingen en een opvliegende Watersnip, waar we best wel blij mee zijn, omdat het ons stress scheelt in de ochtendronde. Smient is dan ook nog wel een leuke nachtsoort.

 11          Grutto - 00:49

12          Kievit - 00:52

13          Roerdomp - 00:57

14          Smient - 01:07

15          Krakeend - 01:08

16          Waterral - 01:08

17          Watersnip - 01:16

18          Zomertaling - 01:16

19          Scholekster - 01:19

Rohel

Jeroen heeft in de voorgaande week eens gepost bij Rohel in de hoop op Cetti’s Zanger en een goede locatie voor Kerkuil. Aangezien we een Kerkuil nog niet hebben weten te vinden die nacht, ondanks dat we zij aan zij over de provinciale weg rijden in hoop iets in de koplampen op te pikken, gaan we hier toch maar langs. Een Kleine Karekiet doet ontzettend stoer met wat lage uithalen, een Oeverloper vliegt verschrikt op van het dammetje en Nachtegalen zingen er op los. Verder is het net als in de eerdere gebieden wat rustig. Als we teruglopen richting de auto merk ik een hele verre Kerkuil op. Precies op de manier zoals dat ook in andere jaren gaat duurt het even en Willem en Jeroen horen de uil ook terwijl deze van iets dichterbij roept. Iets later merkt ook Gijs de vogel op die steeds dichterbij lijkt te komen, maar nog steeds erg ver weg blijft.

20          Nachtegaal - 01:57

21          Oeverloper - 01:59

22          Kleine Karekiet - 01:59

23          Kerkuil - 02:13

Oosterschar

Een ultieme poging voor Porseleinhoen moet dan maar plaatsvinden op de plek waar we deze soort als laatste soort tijden de TOH Big Day van 2017 scoorden. Ook hier mislukt de soort, maar horen we wel de enige Bosrietzanger van de dag.

Doordat we in twee auto’s zitten hebben we een grote kans om een overvliegende uil maar met twee van de vier man te zien. Om dit te voorkomen zetten we een whatsappgesprek tussen de auto’s open en hebben we als backup voor het uitvallen van de verbinding de regel dat als er iets overvliegt dit met lichtseinen wordt doorgegeven. Als de uil naar links vliegt wordt dit bijvoorbeeld aangegeven met het linker knipperlicht. Als we wegrijden bij de Oosterschar staat het appgesprek nog net niet open als ik Jeroen lichtseinen zie maken. Ik ben in de veronderstelling dat we moeten keren om de juiste weg te vervolgen en leg de link tussen de lichten met het feit dat Jeroen zijn auto moet keren. Pas als hij ook zijn knipperlicht aanzet schiet het ons te binnen dat er iets gezien wordt. Gijs en ik zien niets en stappen dus snel uit. Het blijkt dat we een Ransuil hebben gemist en beginnen snel het weiland waar de uil heen gevlogen is met de zaklamp te scannen, maar zien of horen niets. Helaas, twee uit vier telt niet.

24          Knobbelzwaan - 02:27

25          Bosrietzanger - 02:30

26          Lepelaar - 02:33

*             Ransuil 

Onbekend

De volgende uil is in Friesland een echte schaarsheid. En naast dat de soort er erg schaars is, worden waarnemingen van de soort ook (terecht) strikt verborgen gehouden. De volgende locatie waar we onze reis naar vervolgen moet dan helaas ook verborgen blijven. Aangekomen op de locatie gebeurt er iets merkwaardigs. We stappen uit op de pijl die Google Maps aangeeft. Er klinkt wat geluid van ritselende bladeren in de boom naast de auto. Willem oppert Houtduif die natuurlijk altijd hoofdverdachte is bij dergelijke geluiden in de nacht. Op dat moment horen we vanuit de boom waar de nestkast in hangt een soort gekekker wat we niet kunnen plaatsen. Jeroen oppert Torenvalk, maar naast dat het geluid niet echt klopt voor de soort is een Torenvalk die ’s nachts minutenlang aan het roepen is alsof zijn leven ervan afhangt atypisch. Ik kan mij vaag herinneren dat er zulke opnames van Steenuil bekend zijn en gezien de manier waarop de roep ten gehore gebracht wordt doet het sterk denken aan een alarmroep. Ik besluit daarom op xeno-canto wat opnames te openen om mijn vermoeden te checken. Het blijkt een perfecte match. Een nieuwe ervaring voor ons allen. Wat de reden van het alarm geweest is blijft gissen. De boom met de kast staat op een erf, op een dusdanige afstand van de weg dat we niet het vermoeden hebben dat wij de oorzaak zijn. Wel zou het kunnen dat het gefladder wat we horen direct bij aankomst natuurlijk de Steenuil zou kunnen zijn geweest die vanuit die boom naar zijn nestkast vloog om daar zijn of haar partner te waarschuwen. Wat ook kan is dat we wellicht een andere soort uit de boom hebben gejaagd die toevallig in de boom lande van de Steenuilen die daar niet van gediend waren. En het kan, maar wat we niet hopen, een aanval van een marter zijn geweest. Laten we maar hopen dat ze dat lot bespaard is gebleven. De uil betreft voor enkele van ons een nieuwe soort voor de Friese provincie.

27          Steenuil - 03:12

28          Wulp - 03:17

Drents-Friese Wold

Dan weer één van de mooiste moment van de dag: Nachtzwaluw en Houtsnip scoren in het Bos. De eerste vogel die vandaag wakker is geworden en zijn zang laat horen is Boomleeuwerik. Vaak wordt wat betreft de eerste actieve zangvogel weleens stuivertje gewisseld met bijvoorbeeld Gekraagde Roodstaart of Paapje. Dit jaar is hij weer eens de eerste. De volgende is Roodborsttapuit, even later gevolgd door de altijd fantastische Houtsnip die er dit jaar weer eens lekker vroeg bij is. Mondjesmaat dienen de eerste soorten zich aan waarbij opgemerkt mag worden dat Rietgors vandaag eerder zijn bed uit is dan Nachtzwaluw. Een aardige prestatie. In de verte klinkt een Bosuil, maar ik pik deze als enige op. We besluiten die richting op te lopen, omdat het nog mooi vroeg is en we ruim de tijd hebben. Van een andere richting zingt dan weer van een enorme afstand een Bosuil. Willem pikt deze nu ook op, maar twee uit vier is nog steeds te weinig. Dan weer een verre zang en ook Jeroen heeft deze binnen. Omdat we nog steeds tijd hebben wachten we tot Gijs de soort ook heeft. Dan plots van vrij dichtbij de roep van een vrouwtje Bosuil die door het bos schalt. Leuk! Op naar de auto. Bij de parkeerplek wachten we op Grote Lijster terwijl we hopen op een Kwartel. Van deze soort hebben we in Friesland helaas nog geen “vaste” plek weten te vinden. Grote Lijster zit bij aankomst te zingen dus we besluiten door te gaan. Onderweg naar de volgende locatie merken Jeroen en Willem die achter ons rijden nog een Ooievaar op die laag over onze auto vliegt. Wij zien deze echter niet.

29          Boomleeuwerik - 03:55

30          Roodborsttapuit - 04:01

31          Rietgors - 04:04

32          Houtsnip - 04:04

33          Nachtzwaluw - 04:10

34          Kleine Plevier - 04:10

35          Gekraagde Roodstaart  - 04:16

36          Bosuil - 04:20

37          Zanglijster - 04:24

38          Veldleeuwerik - 04:24

39          Roodborst - 04:26

40          Grote Lijster - 04:38

*             Ooievaar            

Fochteloërveen - Compagnonsbossen

Patrijs is een echte zeldzaamheid in Friesland, maar dit jaar worden er zelfs op twee locaties vogels gefotografeerd. Er wordt zelfs een trekkende vogel waargenomen aan de Groningse kant van het Lauwersmeer die kort plaatsneemt op de dijk en een dag later wordt gezien bij Achter de Zwarten. Helaas ook aan de Groningse kant van het Lauwersmeer. Eén van de Friese Locaties waar Patrijs dit jaar wordt gevonden is het Fochteloërveen. De vogels kunnen in de periode voor de Big Day niet meer worden gevonden dus uiteindelijk besluiten we er geen tijd in te steken. We parkeren voor de ingang van de Compagnonsbossen en lopen richting de uitkijktoren (dit is dus een andere toren dat de 7 toren van het Ravenswoud). Vanuit deze toren hoorden Jeroen en ik vorig jaar begin mei een Kwartel en gezien het akkerbeheer wat hier plaatsvindt is best te verwachten dat de soort er ieder jaar gaat terugkeren. We hopen dus op kwartel terwijl de eerste zonnestralen de wereld verlichten. Geen Kwartel helaas dus lopen we door het bos naar de andere kant waar aan de rand van het bos een huis staat. Rond dit huis worden meerdere Zomertortels gemeld en het is tevens handig dat hier ook wat Ringmussen zitten. We horen van meerdere plekken Zomertortels koeren, maar hoeveel verschillende vogels het betreft blijft gissen. Het zou er één kunnen zijn, maar ook best een stuk of vier. Af en toe worden ook andere bosvogels aan de lijst toegevoegd, maar de Ringmussen lijken nog niet wakker. We lopen dus even een stukje het bos weer in alwaar we aangevallen worden door een leger aan steekmuggen. Ik heb de bulten nog steeds op mijn hoofd staan. Slaandeweg wurmen we ons weer een weg terug naar het huis waar de Ringmussen nu druk aan het roepen zijn en zich leuk laten zien.

Tijdens de terugweg nog wat nieuwe bosvogels, maar echt noemenswaardig is het niet. Als we 1 perceel verwijderd zijn van de auto hoor ik de eerste fitis van de dag. Jeroen hoort en ziet op dat moment de eerste en laatste Bijeneter van de dag kort vliegen tussen enkele spreeuwen. Ik zie door het tegenlicht geen kleuren en check voor de zekerheid maar even de lengte van de verlengde staartpen en zet een sprint naar de auto aan om de camera te halen, maar tevergeefs. Voordat ik ook maar een kans heb om de sprint terug in te zetten blijkt de vogel gevlogen. Jeroen weet met zijn telefoon nog wel de roep op te nemen.

41          Merel - 04:51

42          Boompieper - 04:55

43          Winterkoning - 04:55

44          Geelgors - 04:56

45          Fluiter - 04:59

46          Zwartkop - 05:02

47          Pimpelmees - 05:02

48          Grauwe Vliegenvanger - 05:03

49          Grote Bonte Specht - 05:06

50          Koolmees - 05:08

51          Matkop - 05:10

52          Goudhaan - 05:12

53          Zwarte Mees - 05:15

54          Kleine Mantelmeeuw - 05:15

55          Boomkruiper - 05:16

56          Vink - 05:17

57          Appelvink - 05:18

58          Zomertortel - 05:18

59          Houtduif - 05:21

60          Tuinfluiter - 05:22

61          Tjiftjaf - 05:25

62          Huiszwaluw - 05:37

63          Grasmus - 05:37

64          Ringmus - 05:38

65          Gaai - 05:50

66          Boomklever - 05:53

67          Holenduif - 05:55

68          Spreeuw - 06:01

69          Bijeneter - 06:04

70          Fitis - 06:05

71          Putter - 06:06

72          Vuurgoudhaan - 06:08

Fochteloërveen – Ravenswoud

Na dit euforische moment moeten we scherp zien te blijven. We vervolgen onze weg naar het Ravenswoud alwaar een viertal nesten op ons wachten. Raven worden al gehoord nog voordat we het nest in beeld hebben. Bij het nest van de Zwarte Specht is geen activiteit. Geen gebedel van jongen te horen en geen oudervogel te zien. Zullen ze wellicht al uitgevlogen zijn? We vervolgen onze weg naar een Havikhorst waardoor deze soort dit jaar weer eens lekker makkelijk is. In het verleden hebben we in het Ravenswoud ook weleens een Havik op het nest gezien, maar destijds was het bos een flink stuk groter. Ook het Ravenswoud heeft moeten geloven aan de heersende kapwoede van de beheerders. Een groot gedeelte waar meerdere nesten van Havik en/of Wespendief in zaten is met de grond gelijk gemaakt. In het hele bos heb ik nu maar twee nesten kunnen vinden en door te luisteren naar het gekekker van het vrouwtje tijdens de voorbereiding was het vinden van het nest een eitje. Liever had ik gezien dat ze het bos gewoon hadden gelaten bij de grootte dat het had. Het vierde en laatste nest betreft die van een Kuifmees waarvan we de locatie door bevriende vogelaars hadden doorgekregen. Het nest zien we uiteindelijk niet, omdat de mees al zit te roepen. Helaas is de uitkijktoren door de coronacrisis afgesloten en omdat er een laag dikke grondmist hangt kunnen we ook van de bosrand het veen niet in kijken. Wel worden er roepende Kraanvogels opgemerkt.

73          Raaf - 06:11

74          Boerenzwaluw - 06:14

75          Kraanvogel - 06:19

76          Havik - 06:24

77          Kuifmees - 06:32 

Fochteloërveen - Compagnonsbossen

We moeten dan nog enkele bossoorten waaronder Glanskop, Zwarte Specht, Staartmees en Goudvink. Ook hopen we nog op een leuke bonus in de vorm van een Sijs of Kruisbek. Nog één keer bij de parkeerplek naar de uitkijktoren de compagnonsbossen in. Hier horen we ineens een Zwarte Specht roepen en zien deze over de boomtoppen richting het Ravenswoud vliegen. Een vreugdekreet volgt. Even later is Staartmees ook binnen, maar Glanskop en Goudvink mislukken.

78          Witte Kwikstaart - 06:45

79          Blauwe Reiger - 06:45

80          Bonte Vliegenvanger - 06:46

81          Zwarte Specht - 06:48

82          Staartmees - 06:49 

Fochteloërveen – fietspad

Even het fietspad op voor Paapje en het veen scannen voor Boomvalk. De eerste is makkelijk, maar de tweede mislukt. Wel zien we 2 Grote Zilverreigers overvliegen. Ook horen we eindelijk een Goudvink.

83          Huismus - 06:56

84          Buizerd - 06:56

85          Heggenmus - 06:57

86          Turkse Tortel - 06:57

87          Zwarte Kraai - 07:00

88          Goudvink - 07:04

89          Kokmeeuw - 07:06

90          Grote Zilverreiger - 07:09

91          Kneu - 07:10

92          Graspieper - 07:10

93          Paapje - 07:11

94          Bruine Kiekendief - 07:15

95          Visdief - 07:18

96          Aalscholver - 07:20

Fochteloërveen – Weperpolder en Bufferzone

Terwijl we Tapuit kunnen bijschrijven rijden we naar de schuur van Natuurmonumenten waar het ons voor het zoveelste jaar niet lukt om daar Grauwe Klauwier te vinden. Ook zingt er geen Spotvogel op het moment dat wij erlangs komen. Deze soort blijkt er volgens waarneming.nl op die dag wel te hebben gezeten. Helaas. Vervolgens kijken we vanaf hier nog het veen in, maar Boomvalk laat zich niet zien. Op de Weperpolder zien we dat Jeroen achter ons is gestopt en een lichtsein geeft. We stoppen en stappen uit. Er blijken Dodaarsjes te zien te zijn. Ook hier checken we nog even voor Boomvalk maar het mag niet baten. Die moet dan maar ergens op trek.

97          Tapuit - 07:25

98          Torenvalk - 07:27

99          Dodaars - 07:44

Fochteloërveen – sluis

We hadden van tevoren het plan opgesteld om indien de tijd het zou toelaten we nog een stukje Groningen en Drenthe zouden meepakken in de Big Day om eventueel ons TOH record uit 2017 te verbeteren. We pakken dus snel even de Grote Gele Kwikstaart mee die wordt lastiggevallen door een fotograaf die zijn auto op enkele meters van de sluis, vlakbij het nest heeft geparkeerd. De soort zit helaas net buiten Friesland en telt niet mee voor de lijst. Uiteindelijk verlaten we het Fochteloërveen een uur later en met minder soorten dan tijdens onze landelijke Big Day van 2015.

Bakkeveen

Omdat we nog aardig wat bossoorten missen besluiten we een bezoek te brengen aan de bossen rondom de slotplaats te Bakkeveen. Snelwandelend wordt een route door het bos afgelegd langs enkele hoopvolle plekken voor spechten. Zo heeft Jeroen tijdens een voorbereiding een veelbelovend vers uitgehakt hol gevonden waarbij een hele berg houtsnippers aan de voet van een beuk verraad dat het nest vers uitgehakt is. Het nest zou best eens van een Groene Specht kunnen zijn, maar helaas wordt de soort hier niet waargenomen. Wel horen we een tweetal zingende Glanskoppen en worden we overladen met Goudvinken. Als we weer op de terugweg zijn horen we luid en duidelijk een IJsvogel roepen. Ik opper dan ook direct IJsvogel met een groot vraagteken. Immers een bos is niet de eerste plek waar je de soort verwacht. Vervolgens duidelijk nog een keer de roep van een IJsvogel. We speuren tussen de jonge bomen door en zien inderdaad een plas water in het bos. Jeroen ziet dan toch echt een IJsvogel van de plas weer het bos in vliegen. Scheelt weer een ritje naar de Fûgelhelling voor deze soort. Wel is het gemis van Kleine Bonte Specht, Middelste Bonte Specht, Groene Specht, Sijs en Kruisbek groot, maar we moeten door.

100        Glanskop - 08:24

101        IJsvogel - 08:51

Drachten

In Drachten broedt een gemend paar Witte Kwikstaart en Rouwkwikstaart. Het duurt even, maar dan zien we de Rouwkwikstaart op een hekje zitten.

102        Rouwkwikstaart - 09:27

103        Ekster - 09:31

104        Gierzwaluw - 09:31

105        Roek - 09:42

Lemmer

Voordat we bij Lemmer aankwamen werd er net voor Joure een Facebook-bericht opgepikt van een Griel die gefotografeerd zou zijn op één van de akkers nabij Ouwsterhaule. We besluiten hier achteraan te gaan, aangezien dit dusdanig dichtbij is en de kans aanwezig is dat we deze aan de hand van de foto terug kunnen vinden. We zaten op de goede locatie te kijken (blijkt achteraf), maar de vogel is daar niet meer aanwezig en wordt ook niet meer terug gevonden. We vervolgen de weg naar Lemmer en kunnen de Grutte Brekken overslaan. Ooit een leuk gebied, maar nu zit er niets meer. Wel checken we het IJsselmeer, omdat hier een aantal leuke soorten zijn gevonden. Willem is scherp en vindt een Slechtvalk op de pijp bij het gemaal. De Middelste Zaagbek die er eerder die week nog zat is weg, maar wel zien we Zwarte Stern en Oeverzwaluw.

106        Fuut - 10:26

107        Kuifeend - 10:43

108        Geoorde Fuut - 10:43

109        Kolgans - 10:43

110        Stormmeeuw - 10:44

111        Oeverzwaluw - 10:45

112        Zwarte Stern - 10:45

113        Slechtvalk - 10:53

Steile Bank

Bij de Steile Bank is bij een boerderij een mooi uitkijkplateau gebouwd waardoor dit gebied nu veel beter te checken is. Het is nog steeds een aardig eind weg waardoor luchttrillingen en tegenlicht ons parten speelt. De eerder die week aanwezige Reuzensterns worden niet gevonden, maar wel een scala aan iets minder spannende soorten.

114        Kluut - 11:17

115        Bergeend - 11:17

116        Grote Mantelmeeuw - 11:18

117        Zwartkopmeeuw - 11:18

118        Topper - 11:18

119        Groenling - 11:27

Mirns

Bij Mirns klimmen we weer de dijk op en kijken uit over een ontzettend vlak IJsselmeer waarbij het ook nog eens enorm helder is (als sinds de Lockdown is het overal bijzonder helder) en de luchttrilling tot een minimum beperkt is. We kunnen dan ook ontzettend ver kijken en zien in totaal nog wel 400 toppers zwemmen. Ook worden enkele Middelste Zaagbekken gezien, maar lukken Brilduiker, Grote Zaagbek en Nonnetje niet. We stoppen ook verderop nog even bij een kijkhut, omdat Cetti’s Zanger daar goed te doen is. Onderweg naar het Kornwerderzand wordt Zeearend gezien die wel heel erg makkelijk is. Even bij een rotonde de provinciale weg af en met het blote oog is een dik nest met een prop erop te zien. Met de kijker zien we twee Zeearenden op het nest zitten waarvan één een al aardig groot jong is. De ander zit achter een tak en kan niet goed genoeg bekeken worden.

120        Middelste Zaagbek - 11:44

121        Regenwulp - 11:51

122        Cetti's Zanger - 12:04

123        Zeearend - 12:25 

Kornwerderzand

Bij het Kornwerderzand staat een heel scala aan targets op het programma. En in schril contrast met 2017 worden er amper een paar gevonden. Noordse Stern mislukt doordat deze maar door twee van de vier leden wordt gezien voordat deze uit beeld vliegt. De Eiders en Steenlopers die er de week ervoor zaten worden niet gezien en er zit of vliegt ook geen andere leuke stern of meeuw. We moeten tevreden zijn met onze eerste Braamsluipers van de dag. Bij de kop van de afsluitdijk wordt in ieder geval nog wel een mannetje Krooneend gezien.

124        Braamsluiper - 12:56

125        Zilvermeeuw - 13:00

*             Noordse Stern  

126        Krooneend - 13:42 

Plasjes Harlingen

Bij de plasjes van Harlingen klimmen we de dijk op en scannen vanaf daar de vele vogels die er zitten. We hebben eigenlijk maar één target: Dwergmeeuw. Gister zaten er nog veertien, vandaag niet één meer. Wel worden verschillende soorten steltlopers gevonden en zien we gelukkig een Steenloper.  

127        Groenpootruiter - 13:53

128        Brandgans - 13:53

129        Bontbekplevier - 13:54

130        Kanoet - 13:54

131        Zilverplevier - 13:54

132        Bonte Strandloper - 13:56

133        Kemphaan - 13:57

134        Pijlstaart - 13:59

135        Zwarte Ruiter - 14:01

136        Rosse Grutto - 14:02

137        Steenloper - 14:03

138        Slobeend - 14:04

Koehool

Ergens in een stukje riet scoren we Grote Karekiet terwijl we ons haasten richting Koehool om daar met afgaand tij Drieteenstrandloper en/of iets zeldzamers te vinden. We zien nog ergens een groep rotganzen staan en plukken daar een Zwarte Rotgans tussenuit. Bij Koehool zitten tussen de duizenden steltjes wat Drietenen. Iets zeldzamers niet. Ook de eerder die week teruggevonden Vorkstaartmeeuw is nowhere to be found. In het dorpje Koehool zelf proberen we nog een eerder gemelde Zwarte Roodstaart, maar helaas.

139        Grote Karekiet - 14:24

140        Gele Kwikstaart - 14:32

141        Zwarte Rotgans - 14:38

142        Rotgans - 14:38

143        Goudplevier - 14:44

144        Drieteenstrandloper - 14:48

145        Kleine Strandloper - 14:55

Leeuwarden

In colonne verstrekken we naar het huis van Jeroen en Merel. In een boom die in de tuin van de buren staat is dagelijks een Ransuil aanwezig, die daar ook nestelt. Ook de dag ervoor is de vogel goed te zien en ’s morgens ziet Merel de uil zitten. Als wij aankomen kunnen we hem niet vinden. Merel wordt opgetrommeld, maar de uil blijkt zijn plek te hebben verlaten. Via allerlei mogelijke plekken zoals het raam van een slaapkamer wordt geprobeerd de Ransuil uit de boom te peuteren, maar wederom hebben we een dip te verteren. Al die dips beginnen mij zo langzamerhand flink te irriteren en ik troost mij met de gedachte dat ik de rest van de dag wel ga gebruiken om nog iets zeldzaams te vinden. Ook is er nog een mooie zomerkleed IJsgors gevonden die een leuke toevoeging zou zijn aan de meilijst. Niet dat ik een fanatiek maandlijster ben, maar toch.

Holwerd

Na deze nutteloze stop in het binnenland van Friesland vertrekken we weer naar de kust en zien onderweg 2 mannetjes Grauwe Kiekendief jagen. Bij de pier van Holwerd kunnen we wederom genieten van een waanzinnig uitzicht. De lucht is zo helder dat het lijkt alsof Ameland op steenworp afstand ligt. We checken de Waddenzee en weten wat Eiders op te pikken, maar ook hier op enkele Visdieven na geen andere sterns. Een Zilvermeeuw doet nog erg zijn best om als Geelpootmeeuw op onze lijst te verschijnen, maar daar trappen wij niet in. We besluiten dan nog even het nieuwe plasje met schelpenbankje te bekijken en zien een prachtige Zwartkopmeeuw op het nest. Ook hier geen Noordse Stern.

146        Grauwe Kiekendief - 16:44

147        Eider - 17:17

Ternaard/Wierum

Terwijl Gijs en ik vooroprijden richting een groep Rotganzen waarin een Witbuik zou moeten zitten zoekt Gijs een laatste plek voor Zwarte Roodstaart op. Om geen tijd te verspillen doordat Jeroen van veel te grote afstand boerderijdaken gaat checken op Zwarte Roodstaart spreken we af de plek nog even niet te vertellen maar er straks heen te rijden. We stappen uit en horen dan de Zwarte Roodstaart zingen. Eindelijk binnen. De Rotganzen zijn nergens te bekennen, maar deze zien we uiteindelijk bij Wierum. In de groep vinden we twee Zwarte en één Witbuikrotgans.

148        Zwarte Roodstaart - 17:40

149        Witbuikrotgans - 18:13

Paesens

Bij Paesens zoeken we naar de eerder gevonden IJsgors en checken zoveel mogelijk gele kwikstaarten in de hoop op Noordse of Engelse kwikstaart. Het mag allemaal niet baten.

Lauwersmeer - Oostmahorn

Teleurgesteld zetten we koers naar Oostmahorn alwaar je het Lauwersmeer kunt overzien. Door de geweldige helderheid zijn de uitkijkoren en het bankje bij Achter de Zwarten zeer goed te zien. Helaas hier niet meer de gehoopte Brilduiker, Reuzenstern, Dwergmeeuw of Noordse Stern.

Lauwersmeer - Bochtjesplaat

Dan maar naar de Bochtjesplaat waar een groot aantal Bosruiters, Bontbekplevieren, Kleine- en Temmincks Strandlopers aan het foerageren zijn. Jeroen begint vanaf links te scannen en vind nog een eerder gemelde Steltkluut. Prachtige vogel en een welkome opsteker na alle eerdere dips. We besluiten om nog even goed tijd te steken in het checken van de steltjes in de hoop dat er iets tussen zit dat onze harten kan doen overslaan.

150        Steltkluut - 19:39

151        Bosruiter - 19:40

152        Temmincks Strandloper - 19:42

Lauwersmeer – Ezumakeeg

We beginnen aan de zuidkant van de Ezumakeeg en vinden snel nog een paar Wintertalingen. We zien ook een vogelaar vlakbij het pad naar de hut op de grond liggen met een camera. We hebben zo het vermoeden dat hij daar ligt in de hoop het daar eerder gemelde Porseleinhoen te vinden. We besluiten van een afstand te kijken, maar zien niks. Ik loop het pad naar de afgefikte hut op en kijk vanaf daar tussen de rietpollen of ik het ralletje kan ontwaren. Dan word ik ineens opgeschrikt door een wel erg rauw roepende “gele kwikstaart”. Vanuit mijn ooghoek zie ik een vogel aan komen vliegen die op nog geen vijf meter afstand op het slikplaatje voor me gaat zitten. Ik zet de kijker erop en sta oog in oog met een mannetje Citroenkwikstaart. Ik schreeuw het uit…. MAN CITROENKWIK, MAN CITROENKWIK. Ik zie Gijs en Willem mijn kant op rennen, maar zie Jeroen een beetje verbaasd om zich heen kijken. Nog een keer schreeuw ik MAN CITROENKWIK!!! En ook Jeroen komt in beweging. En of het nu kwam door mijn idiote geschreeuw of dat de Citroenkwikstaart het sowieso al van plan was: na een paar seconden en nog voordat de andere jongens de vogel aan de grond in de kijker krijgen besluit de Citroenkwikstaart zich aan te sluiten bij twee andere overvliegende Gele Kwikstaarten en al roepend vliegt deze mee de Keeg over richting het noordoosten om mij verbouwereerd achter te laten. Op dat moment denk ik nog dat ik het zelf allemaal verprutst heb met mijn geschreeuw, maar achteraf kan ik het wat beter relativeren. Als de vogel van plan was in het gebied te blijven zou mijn geschreeuw wellicht ook geleid hebben tot het opvliegen van de vogel, maar was deze naar alle waarschijnlijkheid een plaat verder weer neer gegaan en was deze niet aan de horizon verdwenen. Ik baal ontzettend van het niet hebben van een bewijsplaat en voor mij is de lol er wel een beetje af. Ik kan me er niet meer echt toe zetten om nog verder te gaan met de Big Day. Ook door de vele dips die we hebben opgelopen en de lage kans deze goed te kunnen maken. De volgende dip die aan de inmiddels te lange lijst van dips toegevoegd kan worden is Krombekstrandloper. De andere jongens slepen mij desondanks mee naar Keeg Noord waar we nog Tafeleend moeten. 

153        Wintertaling - 20:19

154        Citroenkwikstaart - 20:36

155        Tafeleend - 20:46

Lauwersmeer – De Pomp

We hebben nog een viertal soorten op het programma staan: Wielewaal, Baardman, Grauwe Klauwier en Spotvogel, maar het is inmiddels al aardig laat geworden. Baardmannetje horen we vanaf de uitkijkheuvel, maar Wielewaal is al stil. Ook de Grauwe Klauwier kunnen we in het dimmende licht niet meer vinden.

156        Baardman - 21:24

Lauwersmeer – Kollumerwaard

Er volgt nog wat discussie over de mogelijkheid van ’s nachts zingende Spotvogels. Ik heb ze ’s nachts nog nooit gehoord, maar Jeroen wel. Een dag eerder was een Spotvogel gemeld bij het bos aan het begin van de Kollumerwaard. Toch maar proberen dan. Inmiddels is het vele lopen niet in de koude kleren gaan zitten en beginnen de voeten toch wel wat pijnlijk aan te voelen. We persen er nog wat laatste stappen uit, maar ook Spotvogel wordt toegevoegd aan de lijst van gedipte soorten in plaats van de waargenomen soorten. Jeroen, gedreven als altijd wil nog wel even 1,5 uur doorknallen. We moeten nog de simpele Ooievaar tellend zien te krijgen en wie weet kan een Kwartel, Ransuil of Porseleinhoen toch nog gescoord worden. Ik ben er helemaal klaar mee. Ik ben moe, mijn benen en voeten doen pijn en mijn motivatie is tot een dieptepunt gedaald. Het idee dat elke meter die we nu weer Friesland inrijden betekent dat ik die meters ook weer terug naar huis moet rijden doet mij besluiten dat het mooi geweest is. Er wordt overlegd of we nog ergens wat eten willen halen, maar het vooruitzicht van het in twee gescheiden auto’s eten doet ons besluiten dat onze wegen hier scheiden. Jeroen en Willem rijden terug naar Leeuwarden en Gijs en ik naar Groningen.

Diplijst

De diplijst bestaat uit: Porseleinhoen, Ransuil, Kwartel, Groene Specht, Middelste Bonte Specht, Kleine Bonte Specht, Ooievaar, Wielewaal, Spotvogel, Grauwe Klauwier, Reuzenstern, Noordse Stern, Grote Stern, Dwergstern, Krombekstrandloper, Geelpootmeeuw, Pontische Meeuw, Sperwer, Noordse Kwikstaart en Engelse Kwikstaart.

Bonuslijst

De bonuslijst bestaat uit Bijeneter en Citroenkwikstaart, waarvan de laatste ook nog nieuw is voor onze “eeuwige Big Day lijst”

Verloop waargenomen soorten

Vergelijkingen

Altijd leuk om te evalueren wat wij wel hebben gezien wat ze in het recordjaar niet hadden en andersom.

In 2007 wel en wij niet:

- Ooievaar

- Ransuil

- Kwartel

- Spotvogel

- Grauwe Klauwier

- Kruisbek

- Purperreiger

- Witvleugelstern

- Sneeuwgans

- Nonnetje

- Krombekstrandloper

- Sperwer

- Wielewaal

- Sneeuwgors

- Noordse Stern

- Casarca

- Brilduiker

- Morinelplevier

- Dwergmeeuw   

Wij wel en in 2007 niet:

- Steenuil

- Houtsnip

- Bijeneter

- Vuurgoudhaan

- Raaf

- Rouwkwikstaart

- Slechtvalk

- Zwartkopmeeuw

- Cetti's Zanger

- Zeearend

- Krooneend

- Pijlstaart

- Grote Karekiet

- Zwarte Rotgans

- Steltkluut

- Citroenkwikstaart

Conclusie

Een nieuwe uitdaging in de vorm van een Friese Big Day is ons erg goed bevallen. We hebben een fantastische dag gehad, maar het rijden in twee auto’s door de coronacrisis was toch wel een flinke domper. Het weer was fantastisch, maar een strakblauwe lucht maakt het vinden van roofvogels wel erg moeilijk. Na onze fantastisch verlopen landelijke Big Day van 2016 zijn we in 2017 al een beetje, maar met name dit jaar weer met beide voeten op de grond gezet. Hoe meer Big Days we doen sinds 2016 hoe meer we beseffen hoeveel mazzel we in dat jaar met de soorten hebben gehad en hoe moeilijk het is om zoiets weer te evenaren. Aan de andere kant geeft ons dit wel weer motivatie om er de komende jaren weer tegenaan te gaan. Dit jaar was de voorbereiding voor ons doen mager en we zouden in de toekomst ook weer eens gebruik kunnen maken van fietsen zoals we in 2016 en 2017 en op Texel met veel succes hebben gedaan. Wellicht dat er door dit verslag wel meer teams zich gaan mengen in de strijd om het Friese record van 159 soorten uit 2007 te verbreken. Wie weet is het landelijke provincierecord van 175 soorten uit Noord-Holland ook wel in Friesland te breken.

Dankwoord

We willen onze dank uitspreken voor de hulp die we hebben gekregen. In alfabetische volgorde: Rommert Cazemier, Vincent Douwes, Rudy Fopma, Durk Lautenbag, Marchel Stienstra, Haije Valkema en Andries Zijlstra. Heel erg bedankt voor het doorgeven van locaties en andere informatie.