Zondag 10 oktober 2010 was een memorabele dag voor Katwijkse vogelaars vanwege zeven Vale Pijlstormvogels die 's ochtends in noordelijke richting langsvlogen. Tel daarbij op een prachtige Rode Wouw en u begrijpt dat het feest was. Zelf heb ik er niets van meegekregen.

Voor mij werd het pas interessant toen we ons om 15.30 uur klaarmaakten om naar een verjaardagsfeestje van het zoontje van vrienden te gaan. Evi (dochter van 17 maanden) was net wakker, ik had haar gordijnen opengedaan en ik stond wat voor het slaapkamerraam te suffen om moed te verzamelen om me te gaan optutten toen ik een bonte vlieg door de elzenhaag achter het huis zag fladderen.

De Bonte Vliegenvanger was een langverwachte nieuwe huissoort en ik rende naar beneden om m'n verrekijker te halen. Toen ik weer boven kwam was de vogel nog steeds aanwezig, zij het ietwat verscholen. Tussen was bladeren en takken door zag ik een enorm wit handpenveld en op dat moment wiekte de vogel weer verder.

Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis Collared Flycatcher. 10 oktober 2010, Katwijk, Zuid-Holland (Arnold Meijer)

Enigszins verbaasd bleek ik naar buiten staren, tegen mijn vrouw mompelend dat ik ff iets moest checken. Ik had al heel wat Bonte Vliegenvangers gezien, maar toch nooit met zo'n groot vleugelveld en toen een Vink ten tonele verscheen vroeg ik me zelfs af of ik het wel goed gezien had; was het wel een vliegenvanger geweest?

Met kijker en camera spoedde ik mij door de achtertuin en de gemeentebosjes naar de singel waarin de vogel zat en al gauw kreeg ik hem weer in beeld. Het was toch echt een 'bonte' vlieg.

Enigzins in paniek belde ik Casper en Arjan die snel te plaatse waren en beide mijn vermoeden bevestigden dat het hier een Withalsvliegenvanger betrof!

Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis Collared Flycatcher. 10 oktober 2010, Katwijk, Zuid-Holland (Casper Zuyderduyn)

Snel weren wart bewijsplaatjes gemaakt en via sms en dutchbirdalert werd de waarneming wereldkundig gemaakt, wel met enig voorbehoud. Al snel kwamen er meer mensen aan en o.a. Ab, Ben, Rein, Maarten (L) konden de vogel nog zien voordat hij rond 16.30 uit beeld verdween.

Determinatie van Withalsvliegenvanger in het najaar kan erg lastig zijn, vooral als - zoals in dit geval - de roep niet wordt gehoord. Meest opvallende kenmerk is de grote handpenvlek, hoewel die nogal variabel is en dan zijn er ook nog hybriden met Bonte Vliegenvanger die het beeld vertroebelen. Naar mijn idee is de handpenvlek bij deze vogel dermate groot dat elke twijfel uitgesloten kan worden.

Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis Collared Flycatcher. 10 oktober 2010, Katwijk, Zuid-Holland (Arnold Meijer)

Behalve het hierboven genoemde kenmerk kwam de vogel op de bovendelen grijzer over dan de bonte vliegen die we regelmatig in Katwijk zien en vooral de nek en stuit hadden een grijze zweem.

Ik heb nog geen tijd gehad om echt in de materie te duiken, maar wellicht kunnen mensen die dit lezen nog iets zinnigs toevoegen door middel van de reactiemogelijkheid. De overeenkomst van onze vogel met een vogel gefotografeerd in Istanbul door Laurens Steijn is groot.

Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis Collared Flycatcher. 16 september 2006, Istanbul, Turkije (Laurens Steijn)

Indien aanvaard is dit een nieuwe soort voor Katwijk.

Arnold Meijer