Zoveel mogelijk Holarctische soorten zien is "mijn ding". In het kader van het "Holarctisch vogelen" maakte ik al vele reizen en rolde ik steeds meer Holarctische droomsoorten op. Reliëf is verre van "mijn ding" en levert al snel problemen voor me op aangaande evenwicht. In de brochure van Birdquest wordt al jaren geadverteerd met "Tibet, The Roof of the World". Steeds weer staarde een paartje Tibetan Sandgrouse me aan als ik (meestal zittend op het toilet) de brochure opende. "Niet voor mij" dacht ik, al gruwelend over steile berghellingen met rollende stenen. Dat ik in december 2005 mijn heup heb gebroken en mijn knie weer eens had geluxeerd (door vrienden klutsknieën genoemd) droeg stevig bij aan het "laat maar" gevoel. Telkens stelde ik het uit en wist ik in plaats van Tibet andere goede bestemmingen te vinden. In Tibet zaten echter zo'n 50+ soorten te wachten die alleen maar daar kunnen... In 2009 was de roep om Tibet in te gaan te niet meer in de wind te slaan.

Tibetan Sandgrouse is het paradepaartje van de trip. Tot een aantal jaren was het een regel dat je minimaal een aantal keren naar de beste plek moest gaan om een gerede kans te maken de soort te zien. Wat is deze beste plek dan? Welnu, dit is een stenen plateau van 700 bij 1000 meter, gelegen op 4900 meter hoogte op de Er La Pass. Dit is tussen Xining en Yushu, nabij het nachtmerrie plaatsje Wenquan, op de Tibetaanse hoogvlakte in de provincie Qinghai (Tibet is de populaire naam voor twee "Chinese" provincies, Tibet en Qinghai). En waarom is Wenquan een nachtmerrie plaatsje? Omdat je moet slapen in een vreselijk vies barrak waarbuiten 10+ Tibetaanse berghonden liggen die 's nachts los van de ketting gaan (om eventuele wolven te verjagen). Deze honden blaffen de gehele nacht door en zorgen ervoor dat je tijdens het (buiten) doen van je behoefte geen aanleiding voelt om even een BQ brochure door te nemen...

"Wenquan Inn", minimaal vijf sterren. Wenquan, Tibet, 26 juni 2009 (Max Berlijn)

Tibetaanse Berghond in actie: door Wolven op afstand te houden beschermen deze monsters de kudden Jaks. Wenquan, Tibet, 26 juni 2009 (Werner Mueller)

In 2008 stuitte ik op www.netfugl.dk op plaatjes van Tibet met daarop een aantal heel woeste soorten. Tevens hoorde ik dat de huidige leider van BQ, Hannu Jannes, zeer goed wist waar je de beste kans maakte op Tibetan Sandgrouse (op eerder genoemd plateautje). Ik geloof nog al in "een teken van boven" dus besloot (met mijn ogen dicht) te boeken voor de trip. Begin 2009 begreep ik dat de trip daadwerkelijk doorging. Tijdens het voorjaar was het nog even spannend omdat Tibet vijftig jaar bezet was en de provincie een maand dicht ging vanwege de dreiging voor onlusten. Maar op 12 juni was het zover en ontmoete ik mijn reisgenoten (we waren met acht deelnemers) op Schiphol, om af te reizen naar Chengdu en daarna door te vliegen naar Xining. Ik had in de winter meer dan normaal gelopen met mijn hond (ze is nog moe) maar had verder geen daadwerkelijke training ondergaan.

De trip door Tibet verliep bovengemiddeld goed. De hoogte was geen probleem en de steile paadjes waren gelukkig niet echt smal. Ook leerde ik dat wanneer er een goede soort lokte boven op de helling, het lopen mij veel makkelijker afging dan gedacht... Terug naar beneden nadat de soort eenmaal binnen was en de adrenaline was gedaald was dan wel weer een probleem, maar "Who cares"? Tijdens de hele trip keek iedereen met gemengde gevoelens uit naar D-Day, zoals Hannu de dag (26 juni) noemde wanneer we naar boven zouden gaan voor "The Bird". Je kan deze plek niet in het begin van de trip plannen omdat je dan nog moet wennen aan de hoogte; die bouw je tijdens je verblijf in de eerste twee weken geleidelijk op. Dat dit niet overdreven was bewees het feit dat we na vijf dagen afscheid moesten nemen van een Amerikaanse vogelaar die te veel last van de hoogte kreeg.

Het plateau: de stakeout voor Tibetan Sandgrouse. Er La Pass, Tibet, 26 juni 2009 (Max Berlijn)

In de avond van 25 juni kwamen we aan in het eerder genoemde "paradijsje op aarde" Wenquan, om er de nacht door te brengen. De volgende ochtend zouden we al vroeg proberen "naar boven te gaan". In de avond leek het goed weer op de pas (die je vanuit het dorp kan zien). Het kan daar spoken, zo hadden we eerder bij oversteek van de pas ervaren, met onweer en hagel/sneeuw in een hevigheid die de "global warming" buien in Nederland snel doen vergeten. Een korte nacht volgde (mede door de immer blaffende honden) en in de vroege, donkere morgen deed ik in het gezelschap van mijn wandelstok mijn behoefte midden op de parkeerplaats omdat "die grote zwarte die voor het voor toilet doorgaande gebouwtje lag" toch echt los van de ketting was en al een aantal maal een uitval naar me had gedaan.

Om 05.00 uur reden we naar de pas. Het was stil in de bus - gespannen hoofdjes - maar gelukkig mooi en helder weer. Tevens hadden we eerder begrepen dat een groep van zestien Zweedse vogelaars geen zandhoen had gezien tijdens een poging eerder deze week.... Om 06.00 uur parkeerde we onze bus op de hoogst mogelijke plek (4400 meter) en genoten we van een basic breakfast (dit betekent je volstoppen met brood, kippenpoten in plastic en zwarte eieren in plastic, zodat je zo min mogelijk mee hoeft te dragen... hmmm). Een half uur later liepen we gestaag naar boven. De klim van een paar honderd meter duurt ongeveer twee uur.

Tibetan Rosefinch Kozlowia roborowskii. Mannetje. Er La Pass, Tibet, 26 juni 2009 (Max Berlijn)

Een andere soort die je daar moet zien is Tibetan Rosefinch, een roodmussensoort die 60+ jaar "kwijt was", maar in de jaren 90 is herondekt door de Japanse vogelaar Chikara Otani. Hij ontdekte meteen wat het tot dan toe onbekende habitat was (kale steen puin hellingen), waarna de soort op meerdere plekken is terug gevonden. Al snel vonden we een schitterend mannetje. De dag hiervoor hadden we op een andere plek al twee vrouwtjes gezien (waarbij de gele snavel erg opvalt). Tevens zagen we aan de voet van de klim een aantal zingende Tibetan Larks en vele Horned Larks. Na twee uur bereikten we de rand van het plateau (ongeveer 700 bij 1000 meter). Onderweg had één van de deelnemers een geluid gehoord dat op een zandhoen leek, maar dat vertelde hij pas toen we boven waren. Niet echt slim, maar goed, een reserve voor de terugweg. We hadden afgesproken om op iedereen te wachten aan de rand van het plateau, zodat de fitste mensen de vogels niet eventueel zouden verstoren voordat de laatkomers gearriveerd waren. Ik kon redelijk meekomen met de beste klimmers van de groep, maar ja wat wil je, daarboven zat DE soort...althans...hopelijk...

Nadat iedereen boven was besloten we in een zo lang mogelijke lijn over het plateau te lopen: een truc die Hannu altijd toepast. Zo gezegd zo gedaan. Na een half uur lopen begon echter het einde van het plateau in zicht komen en begon mij, mede door het verhaal van de Zweden, de moed in de schoenen te zakken. Soms stopte de lijn vogelaars voor een Horned Lark, maar geen sandgrouse. Aangekomen aan het eind van het Plateau keek ik zanddhoenloos over een iets dieper gelegen vlakte. Maar wat was dat? Hoorde ik nu iemand roepen? ....wat?... SANDGROUSE! (Hannu).... waaaaar?!..... AGAINST THE SKY! (Hannu)..... Yihaaaaaa! De vogel bleek te zijn opgestoten door onze enige vrouwelijke deelnemer (na deze gebeurtenis omgedoopt tot "Grousewoman"). Gelukkig gaf Hannu goede aanwijzingen want je verliest zo'n vliegende vogel snel in dit immense landschap. De Tibetan Sandgrouse vloog fraai om ons heen en toonde daarbij de meeste belangrijke kenmerken (donkere ondervleugel, oranje/gele wangen) en riep regelmatig (we hadden Hannu's tape in de bus in ons hoofd geprent). Maar dit was nog niet alles. De vogel draaide om ons heen, om vervolgens pal naast een soortgenoot neer te ploffen! Die vogel waren we dus straal langs gelopen! Toen konden we drie kwartier ongestoord naar het paartje kijken en (van afstand) foto's maken en was het tijd voor een vreugdedansje. Het werd nog mooier toen er, nadat we juist hadden besloten om met de terugtocht te beginnen, een derde vogel kwam aanvliegen om vervolgens op korte afstand van ons te gaan zitten. Het betrof een mannetje (vanwege de ongebandeerde vleugeldekveren). Succes!

Tibetan Sandgrouse Syrrhaptes tibetanus. In vlucht. Er La Pass, Tibet, 26 juni 2009 (Werner Mueller)

Tibetan Sandgrouse Syrrhaptes tibetanus. Paartje. Er La Pass, Tibet, 26 juni 2009 (Max Berlijn)

Tibetan Sandgrouse Syrrhaptes tibetanus. Mannetje, het derde individu. Er La Pass, Tibet, 26 juni 2009 (Max Berlijn)

De tocht naar beneden verliep vlekkeloos. Als op een roze wolkje liep ik (redelijk) moeiteloos de helling weer af, onderweg vogelend, maar vooral ook genietend van de fraaie waarnemingen die we gedaan hadden. Hierbij werd ik geholpen door de wetenschap dat "die grote zwarte" me vannacht niet te pakken kon krijgen, aangezien we Wenquan achter ons zouden laten. Die nacht overnachtten we in het plaatsje Gonghe, ten noorden van de pas, op weg naar andere gebieden en soorten in Tibet. "Hannu for President!!!"

Max Berlijn

Klik hier voor het verslag van deze reis.

"Yihaaaaa!" Er La Pass, Tibet, 26 juni 2009 (Hannu Jannes)