Avifaunistische Kommission Nordrhein-Westfalen, 2017. Seltene Vögel in Nordrhein-Westfalen. ISBN 978-3-940726-55-1, 420 pagina's. Prijs: € 42,90 (inclusief verzendkosten), te bestellen bij LWL-Museum für Naturkunde, Sentruper Straße 285, 48161 Münster, via e-mail (kan in het Engels) naar servicebuero.naturkundemuseum@lwl.org. 

In Duitsland is naast de landelijke zeldzaamheden commissie (DAK, Deutsche Avifaunistische Kommission) in elk Bundesland nog een regionale zeldzaamhedencommissie actief. Deze commissies beoordelen landelijke- en regionale zeldzaamheden. Landelijke zeldzaamheden worden daarmee tweemaal beoordeeld, op landelijk- en op regionaal niveau; regionale zeldzaamheden worden uitsluitend door de commissie van het betreffende Bundesland beoordeeld. Op deze manier zijn regionale verschillen, die natuurlijk aanwezig zijn in zo’n groot land als Duitsland, te ondervangen.

In het Bundesland Noordrijn-Westfalen (NRW) is de regionale zeldzaamheden commissie AviKom (Avifaunistische Kommission) actief (zie ook http://nwo-avi.com/blog/). Deze commissie heeft een goed onderhouden website. Het Bundesland NRW is in oppervlakte slechts 18% kleiner dan Nederland, dus behoorlijk groot.

Op zaterdag 18 november 2017 verscheen het boek Seltene Vögel in Nordrhein-Westfalen. Dit 416 pagina’s tellende boek behandelt alle 179 zeldzame soorten die vanaf het begin van de negentiende eeuw tot medio 2017 zijn waargenomen. Na een uitvoerig overzicht van de geschiedenis van de AviKom en de oorsprong van historische gevallen wordt ingegaan op de mechanismen achter het optreden van zeldzaamheden in NRW.

De beschrijving van de zeldzame soorten vormt het belangrijkste deel van het boek. Per soort wordt ingegaan op de verspreiding en broedgebieden. Daarnaast wordt ingegaan op het alle aanvaarde gevallen met hierbij veelal een grafiek met het aantal gevallen per maand. Een overzicht van alle gevallen in chronologische volgorde met de waarnemer(s) en eventuele literatuurverwijzingen (erg handig) ontbreekt natuurlijk niet. Van nagenoeg alle zeldzaamheden zijn foto’s afgebeeld, vaak meerdere per soort. In het boek wordt tevens een overzicht gegeven van alle vermoedelijk- en bewezen ontsnapte soorten, inclusief literatuurverwijzingen

Het boek ‘Seltene Vögel in Nordrhein-Westfalen‘ is een heerlijk boek om doorheen te bladeren en bij weg te dromen. Het is leuk om te vergelijken welke zeldzaamheden net ten oosten van ons land worden gezien en dus in potentie ook in Nederland zouden kunnen verschijnen. Hierbij kan gedacht worden aan soorten als Heuglins Meeuw (twee gevallen, 1999 en 2000 ), Sakervalk (in totaal vijf gevallen, met maar liefst vier na 2000), Zwartsnavelkoekoek (een vogel verzwakt gevonden in 1952) en Cirl- en Grijze Gors (beide in totaal 17 gevallen); soorten die vrij hoog op het verlanglijstje van menig vogelaar staan. Ondanks het feit dat NRW op een behoorlijke afstand van de Noordzee ligt, zijn hier toch een fiks aantal zeevogels (al dan niet verzwakt) waargenomen of gevonden, hierbij kan men denken aan meerdere Stormvogeltjes, Noordse Stormvogels, Noordse Pijlstormvogels, Papegaaiduikers en zelfs een Zwarte Zeekoet (Bergheim, 1917). Daarnaast is het grappig om te zien dat soorten die bij ons (redelijk) algemeen zijn, in NRW nog soms echt zeldzaam zijn. Wat te denken van Terekruiter (vijf gevallen waarvan het laatste geval is ontdekt door uw recensist), Graszanger (vier gevallen), Bladkoning (14 gevallen) en Citroenkwikstaart (vijf gevallen).   

Tot een jaar of vijftien geleden stond het vogels kijken (en dan vooral twitchen en het zoeken naar zeldzaamheden) in Duitsland nog in de kinderschoenen. Een lichting nieuwe fanatieke vogelaars zorgt ervoor dat dit in een rap tempo aan het veranderen is. Het verschijnen van dit boek is daar een mooi voorbeeld van!

De voertaal van het boek is uiteraard Duits; naar Engelse samenvattingen zal men tevergeefs zoeken. Desalniettemin is het boek voor iedereen met een beetje goede wil prima te lezen. Al met al is dit boek een mooi naslagwerk voor eenieder die kennis wil opdoen over zeldzame vogels net ten oosten van Nederland en kan je en passant tevens je weggezakte Duits weer eens bijpoetsen!

Peter de Vries