Introductie

Na een klein jaar geleden de Kowa TSN 99A-telescoop in de praktijk te hebben ervaren, is het nu de beurt aan de TSN 88A. Met dank aan importeur Benel heb ik de nieuwe telescoop ruim twee weken kunnen uitproberen, samen met het 25-60x zoomoculair en het nieuwe 35x groothoekoculair. Wederom geheel vrijblijvend, ik houd er niets aan over en de enige afspraak is dat de leverancier het artikel vooraf kon inzien. Dit is geen wetenschappelijke test maar gebaseerd op het gebruik in het veld en waar mogelijk vergeleken met de 883. Dat is nog best lastig, want ik had maar één statief beschikbaar. De A staat voor “angled” oftewel schuine inkijk en 88 is het aantal millimeters doorsnee van de frontlens.

De Kowa 88a is de opvolger van TSN 883A die niet meer leverbaar is. De 883 werd in 2006 geïntroduceerd en sinds 2009 gebruik ik er een. Dat pas 16 jaar later een opvolgend model wordt geïntroduceerd zegt volgens mij wel iets over de stand van zaken in de analoge optiekwereld: worden de grenzen van het mogelijke bereikt? Makkelijker is de vraag of ook deze op je lijstje hoort als je op zoek bent naar een toptelescoop.

Het getal 88 staat voor de diameter van de frontlens en lijkt wat ongebruikelijk want 85mm is in deze klasse de meest gangbare maat. De Kowa zou met de grotere frontlens in elk geval erg lichtsterk moeten zijn. Kowa gebruikt als enige puur fluoriet kristal voor de frontlens. Hoe bevalt hij?

Eerste indruk

De verpakking en omdoos zijn hetzelfde als bij de grote broer. Het uiterlijk van de scope oogt vertrouwd door zowel de eerdere ervaring met de 99A als in direct vergelijk met voorganger 883. Onzichtbaar is dat de body nu geheel van magnesium is gemaakt waardoor hij iets lichter is geworden en nog sterker. Daarnaast houdt een magnesium body de warmte langer buiten, zodat er minder snel trillingen optreden in de body.

De kleurstelling is weliswaar iets anders in vergelijking met de TSN 883 maar de overwegend groene kleur met rode accenten is hetzelfde gebleven. De beschermkap van de frontlens is hetzelfde maar die van het oculair is steviger en klemt beter. De statiefvoet is wat groter met twee schroefaansluitingen maar wat vooral opvalt is het langere oculair. Ook de kleur van de coating van de front is anders: nu rozig in plaats van groen. Die coating is nieuw voor de scope (maar werd al op sommige verrekijkers toegepast) en stoot water en vocht af en zou de licht- en kleurtransmissie ten goede komen.

TSN-88A vs TSN-883, zijaanzicht, Links de nieuwe 88a, rechts zijn voorganger 883 (Marijn Hoogteijling)

Deze keer kon ik het bekende nieuwe zoomoculair TE-11WZii met een vergroting van 25-60x en een blikveld van 42-23 meter gebruiken. Een heerlijk oculair en stukken beter dan de 20-60x die ik zelf heb. Voor het eerst probeer ik ook het nieuwe TE-80XW-oculair met op de 88A met 35x vergroting en een blikveld van 45 meter (de oude 30x wide is 41,9 meter). Op de 99A geeft hij 40x vergroting.

In gebruik

In gebruik voelt de 88A voor Kowa-gebruikers als een hele goede bekende: alles zit op dezelfde plek en werkt op een vertrouwde manier. Persoonlijk vind ik de dubbele focusrollen erg fijn werken. Intuïtief gebruik je de juiste: de dikkere rol voor de snelle afstemming en de kleinere voor de fijne afstemming. Op dit model werkte de fijneafstemming nog wat gevoeliger dan bij mijn 883. De oculairen zijn fantastisch: de zoom is over het hele bereik vrijwel even helder en scherp, ook tot aan de rand. Het grotere blikveld t.o.v. de oudere zoom geeft zo veel meer rust.

TSN-88A vs TSN-883, vooraanzicht, Links de nieuwe 88A, rechts de 883 (Marijn Hoogteijling)

Het nieuwe oculair met vaste 35x vergroting (40x op de 99A) is een erg knap staaltje techniek: helderder dan de zoom bij dezelfde vergroting, nóg groter blikveld van 45 meter op 1000 meter afstand en vergeleken met de oude 30x minstens even helder, maar dus wel met grotere vergroting en blikveld. Met bril lukte het me niet om van het hele blikveld te genieten maar wellicht moet ik er vertrouwder mee raken of het “eye-relief” is nèt te beperkt voor brildragers.

Het beeld zelf is schitterend en herkenbaar voor Kowa: heldere kleuren, superscherp, zo gedetailleerd en lichtsterk. Typerend is het ietwat “warme” beeld wat vooral bij gele kleuren merkbaar is: riet langs de waterkant in de eerste ochtendzon is adembenemend mooi. Alles wat je ziet is genieten vanwege die kenmerken en de continue verbazing over wát je allemaal ziet aan detail. De kieviten zijn al scherp en kleurrijk als het zonnetje er even op komt maar die ene goudplevier geeft een extra kick. Door puur fluoriet te gebruiken blinkt de Kowa in het ontbreken van kleurranden langs scherp gesneden voorwerpen: een kraai tegen een witte lucht is strak gesneden zwart. Minder goede lenzen laten dan zogenaamde kleurrandjes zien wat in direct vergelijk meteen opvalt. Door het grote blikveld en de uitstekende randscherpte kijk je heel ontspannen.

TSN-88A, Het oculair en de dubbele focusrol (Marijn Hoogteijling)

Tijdens het kijken gebruik ik eigenlijk maar ciwe instelmogelijkheden: twee van de statiefkop voor links/rechts en voor op/neer en op de scope de focusrollen en soms de zoomring van het oculair. Die van de scope werken heel plezierig: de zoomring is prettig zwaar (of licht) zonder dat je ’m per ongeluk verdraait en de focusrollen zijn snel en precies qua focus. Geen twijfel over of je nog moet bijstellen en met een goede scherpte/diepte.

Dat de 35x-vergroting even lichtsterk is als de 30x vond ik best opvallend: de nieuwe coatings doen hun werk en dat is vooral merkbaar in het vroege en laatste licht. Verder zijn er vooral veel overeenkomsten met de voorganger.

Digiscopen

Naast het nieuwe oculair was ook een digiscoopset meegestuurd. Een simpele maar superdoeltreffende, sterke en goed passende, universele oplossing die het voor mij eindelijk mogelijk maakte relaxed via de scope te fotograferen en te filmen. Als je ‘m eenmaal goed hebt ingesteld voor je telefoon, klem je de houder makkelijk over het oculair en het zit dan perfect. Tot nu toe probeerde ik het altijd uit de hand maar dat is zo’n enorm gepriegel wat bij mij altijd eerder tot frustratie dan tot een bruikbare foto leidde. Voor deze houder zijn ook de juiste zwenkarmen voor andere telescoopmerken verkrijgbaar en dus een echte aanrader. De foto van de Wilde Eend is een voorbeeld maar zegt meer over de kwaliteit van mijn mobiel en mijn kunsten dan over de mogelijkheden.

TSN-88A, (Marijn Hoogteijling)

Smartoscope Vario, (Marijn Hoogteijling)

TSN-88A in digiscope-setup, (Marijn Hoogteijling)

Conclusie

Een hele, hele goede telescoop! Lichtsterk en met superscherp en gedetailleerd beeld. De (voor mij nieuwe) zoom geeft een zichtbaar groter en helderder beeld dan de oude zoom. Het nieuwe 35x wide-oculair is met meer vergroting minstens zo lichtsterk als mijn 30x wide en geeft je ook een groter blikveld. Subjectieve voordelen vind ik zelf het focussysteem en de mogelijkheid om oculairen te wisselen. Hoewel de 88A weer wat kostbaarder is dan de 883, is hij met € 3449 (inclusief oculair) ca € 200 voordeliger dan z’n Oostenrijkse concurrent en heeft dan de grotere frontlens. TSN 883 bezitters hoeven niet naar de winkel te rennen om ‘m te vervangen maar wie op zoek is naar een nieuwe telescoop in deze klasse doet zichzelf te kort als de 88A niet grondig wordt bekeken.