Zo’n terugblik schrijven is een aardig klusje. Daarom probeerde ik afgelopen week alvast wat te schrijven, zodat er lekker gevogeld kon worden op DT. Hier een kort stukje uit mijn voorbereiding van de samenvatting: “Het najaarsgeweld komt langzaam op gang. De eerste dwaalgasten uit het oosten zijn ook gearriveerd[…]”. Zoals je ziet, wat een naïviteit…
Waar het de eerste week nog relatief rustig ging, werd het laatste weekend een totale chaos! De aanhoudende donder van zeldzaamheden om ons heen sloeg ook eindelijk hier in.
We blikken terug op week 40 en week 41: 

Hoogtepunten

Mirtezanger

De verwachtingen waren natuurlijk hooggespannen, met al dat Nearctisch grof geschut om ons heen. Niet alleen de Azoren en de UK die de ene na de andere Amerikaan binnen harkten, maar ook Noorwegen en Frankrijk kwamen aan hun trekken. Zoals vorige editie al voorspeld, was het slechts een kwestie van tijd voordat ons land aan de buurt zou komen. Én hoe! Zaterdag 12 oktober kwam er via de Birding Schier-appgroep een bericht van de ringers aldaar dat men een heuse Mirtezanger had gevangen en dat de vogel te bezichtigen zou zijn tot half twee.

Mirtezanger Setophaga coronata, Schiermonnikoog, 12 oktober 2019 (Fabian Meijer)

De vogel werd daarna losgelaten op Vredenhof en door enkele vogelaars de hele dag gevolgd. Alle gedachten gingen uit naar het geval van 1996, dat tijdens een DT werd gevonden. Op datzelfde DT liepen nu veel vogelaars als een kip zonder kop rond en dat zal hetzelfde zijn geweest in het hele land. Het standaard recept voor een Waddeneiland-twitch werd uit de kast gehaald; watertaxi’s, heel hard racen, fietsen klaar laten zetten, etc. Diezelfde avond stak alvast een kleine groep over naar Schier en de volgende ochtend kwam er zo spoedig mogelijk een kleine honderd man versterking bieden. Deze waren nog niet gearriveerd of daar kwam na enkele slopende eerste uren het verlossende bericht: “Zit hier” met een locatie. Hij was teruggevonden vlak bij de erebegraafplaats en verplaatste zich steeds meer richting het oosten. Dit gebied is bedekt met een laag nat mos en dat zorgde voor de nodige valpartijen tijdens het achterna rennen van de Mirtezanger. Hij werd steeds kort gezien en vloog dan weer op. Enkele waarnemers hadden de vogel ook mooi stil foeragerend in de bosjes. Rond twaalf uur raakte de zanger uit beeld en werd de rest van de dag helaas niet meer teruggevonden.
Het betreft dan al wel het tweede geval voor Nederland, maar een herkansing op een Nearctische mega is natuurlijk alleen materiaal van dromen. 23 jaar wachten was het voor velen zeker waard en mogelijk hangt de vogel nog steeds rond op het eiland, samen met die Amerikaanse Roodstaart.

Mirtezanger Setophaga coronata, Schiermonnikoog, 13 oktober 2019 (Bram Roobol)

Mirtezanger Setophaga coronata, Schiermonnikoog, 13 oktober 2019 (Julian Bosch)

Vale Spotvogel

(Grote) Vale Spotvogel Hippolais ?, Wormerland, 14 oktober 2019 (Jaap Denee)

Terwijl heel vogelend Nederland nog geschokt is door de melding van de Mirtezanger komen er op 12 oktober via de welbekende appgroepen foto’s van een spannende vogel door, waarover men eerst in het duister tast. Langzaamaan beginnen er ID’s door te komen als Sykes’ Spotvogel of Orpheusspotvogel en die worden op hetzelfde tempo ontkracht. Gedachten wisselen tussen een gewone ‘bleke’ Spotvogel en een Oostelijke Vale Spotvogel. De locatie wordt achterhaald, dat blijkt een weg ergens in niemandsland te zijn en er wordt die middag nog door een viertal personen met toestemming van de ontdekster in de tuin naar het dier gezocht, maar sinds 15:00 is de spotvogel niet meer gezien. De volgende ochtend is het meteen bingo, de vogel laat zich mooi bekijken en de eerste twitchers kunnen aansluiten. De eerste indrukken in het veld in combinatie met de nieuwe foto’s en filmpjes lijken toch Spotvogel uit te sluiten en doen toch eerder aan Oostelijke Vale of zelfs Grote Vale Spotvogel denken! Aan het eind van de dag is het rond 15:00 weer raak. De spotvogel is uit beeld geraakt en de horde twitchers afkomstig vanaf Schiermonnikoog begint hem toch na enkele uren te knijpen. Gelukkig komt hij een half uur voor donker nog even een paar keer mooi rustig uit een meidoorn kruipen en ziet ook deze groep hem, wat ervoor zorgde dat sommigen én een westelijke mega én een oostelijke mega op een dag zagen! De discussie is echter nog verre van afgelopen over welke oostelijke mega, maar het betreft hier zeer waarschijnlijk een nieuwe soort voor Nederland!

Bruine Klauwieren

Normaliter zou één Bruine Klauwier al groot nieuws zijn, maar deze periode hadden we er gewoon twee! De eerste werd aanvankelijk gemeld als een, weliswaar spannende, Grauwe Klauwier op 3 oktober, maar werd de volgende dag, met behulp van de foto’s, ontmaskerd als Bruine Klauwier. Een gaaf geval, de éérste voor de Top-of-Holland en het éérste najaarsgeval, een interessant kleed en pas het derde geval voor Nederland. Doordat de vorige twee vogels beide meerdere maanden in ons land verbleven en dus iedereen de mogelijkheid gaven deze soort te ‘ticken’, bleef de goegemeente echter thuis. Ook de eilandsituatie zal hieraan bijgedragen hebben, waardoor bijna alleen mensen die al op Vlieland waren een poging hebben gewaagd. Lastige plek, skulky dier en matige waarnemingsomstandigheden maakten dat de vogel vrijwel alleen met zekerheid op de dag van ontdekking en de daaropvolgende zaterdag is gezien.
De tweede werd op 12 oktober gevonden te Keent (NB) halverwege de middag. Meldingen van andere zeldzaamheden overstemden bijna deze prachtige eerste adult voor Nederland, maar veel mensen hebben toch kunnen genieten van dit binnenlandgeval. De volgende dag was hij echter spoorloos verdwenen, zoals dat wel vaker gaat met klauwieren in de najaarsperiode.
Het aantal gevallen van Bruine Klauwier is deze periode in één klap verdubbeld en veel omringende landen scoorden ook hun eigen geval in de afgelopen tijd. Een goed najaar voor deze soort of zal dit iets structureels worden?

Bruine Klauwier overzicht (Dutch Avifauna)

Bruine Klauwier Lanius cristatus, Keent, 12 oktober 2019 (Martijn Verdoes)

Overzicht

Eenden en ganzen

Veel tijd in deze periode werd er niet besteed aan het zoeken van zeldzame zwemvliezen, maar toch werden er leuke waarnemingen gedaan, zoals de Blauwvleugeltaling van Texel. Op 2 oktober werd een mooie adult vrouw Blauwvleugeltaling ontdekt bij het Grote Vlak. Typisch voor deze soort liet de vogel zich aanvankelijk lastig terugvinden, maar toch liet ze zich tijdens het DB-weekend aan de gewillige twitchers voldoende bekijken. Het mannetje Buffelkopeend was nog aanwezig tot en met 5 oktober in de Biesbosch. Op 11 oktober werd er een mannetje Kokardezaagbek ontdekt op de Zevenhuizerplas (ZH). Een soort met een reputatie, waarvan ontelbaar veel escapes in Nederland gezien zijn en zelfs voortplanting van deze escapes zou zijn vastgesteld. Mogelijk doorstaat deze wel de broodproef, de “omgekeerde bewijslast”-regel en het oordeel van de CDNA en dan zou dit de 5de voor Nederland zijn. Deze periode werden in totaal 10 IJseenden gezien in Nederland. Twee mannetjes aanwezig in de monding van de Mokbaai op Texel werden veel getwitcht.

Blauwvleugeltaling Anas discors, Texel, 5 oktober 2019 (Eric Menkveld)

Witbuikrotganzen werden langs de gehele kust gezien. Op Richel (FR) zat een exemplaar van 2 t/m 9 oktober. Op Ameland werd op 4 oktober een individu gezien en op 8 oktober zat er één op Terschelling. Op 2 oktober vloog er één langs Camperduin (NH) en op 6 oktober kwam er één langs Texel. Er werd op 10 oktober een Witbuikrotgans samen met een Zwarte Rotgans ter plaatse gemeld op Texel. Verder werden er Zwarte Rotganzen gezien op de Richel, van 5 t/m 11 oktober, en op Terschelling op 8 oktober. Een Roodhalsgans was aanwezig bij het Zuidlaardermeer (GR) op 13 oktober. De Dwergganzen werden nog gezien in het Oudeland van Strijen (ZH). Op 5 oktober werd er een maximum van 47 individuen geteld die zich daar ’s avonds verzamelden.

Andere watervogels

De groep van zes Koereigers van de Reeuwijksche Plassen (ZH) was nog aanwezig tot 8 oktober en in ieder geval nog één tot en met 13 oktober. De drie bij Alphen aan den Rijn (ZH) waren er nog de gehele periode. Bij Waterland (NH) werd de bekende vogel vergezeld door een ander individu vanaf 5 oktober tot het eind van deze periode. Nabij Sittard (LI) was de Koereiger er nog tot en met 4 oktober. De vogel bij Hengstdijk (ZL) was nog aanwezig tot en met 6 oktober. Op Tiengemeten werd een exemplaar op 11 oktober ontdekt.
Bij Cothen (UT) werd op 9 oktober een Kwak gezien. Een exemplaar vloog over Beijum tijdens de nacht van 1 op 2 oktober en werd opgenomen door de recorder. Een andere Kwak vloog over Oud-Beijerland (ZH) tijdens de nacht van 12 op 13 oktober en werd met het blote oor opgepikt. Zwarte Ooievaars werden deze periode gezien te Diepenveen (OV, 1-2 okt), Dommeldal (NB, 3 okt), Apeldoorn (5 okt) en te Ommen (OV, 10-11 okt). Er werd weer een overvliegende Zwarte Ooievaar gezien bij de Loozerheide op 30 september. Op 5 oktober vlogen drie verschillende individuen rond in Noord-Brabant, op 10 oktober werd een overvliegend exemplaar gezien bij Almelo en op 11 oktober kwam er één over Utrecht zetten. Op 13 oktober, ten slotte, kwam een individu over de Kampinase Heide (NB) zeilen.
Een nieuwe Texelsoort voor velen was de Flamingo die op 3 oktober ontdekt werd bij de nieuwe zeewering bij Prins Hendrick. Het eiland kende nog maar één eerder "aanvaardbaar" geval. Nog tot in ieder geval 13 oktober aanwezig was deze vogel makkelijk twitchbaar. Het maximale aantal flamingo’s dat bij de Grevelingen geteld werd was 21 op 10 oktober. Op 7 oktober werden er individuen gezien bij de Schelphoek (ZL) en bij Ellewoutsdijk (ZL).

Flamingo Phoenicopterus roseus , Texel, 5 oktober 2019 (Pim Rijk)

Rovers

Roofvogels deden deze periode amper mee, ook al werden er toch een aantal Steppekiekendieven gezien met ongeveer 12 exemplaren in totaal. In Zeeland werd op 5 oktober een Steppekiekendief gezien bij Westerschouwen en één bij Oost-Souburg. In Overijssel werd op 6 oktober een juveniel gezien bij Raalte en op 7 oktober vloog er een over Landgoed Windesheim. De Steppekiekendieven van Noord-Brabant werden bij Alphen op 2 oktober en bij Lith op 12 oktober gezien. Bij De Hamert (LI) vloog een adult man over de telpost op 5 oktober. In Groningen was in ieder geval nog één Steppekiekendief aanwezig de gehele periode. Op Terschelling werd op 12 oktober een juveniel gemeld. In Gelderland werd er op 13 oktober één aan de hand van fotoherkenningssoftware gedetermineerd. Over de trektelpost van de IJmeerdijk (FL) vloog op 6 oktober een juveniel langs, net als bij de trektelpost van de Eemshaven (GR). Vergeleken met de vorige periode waren er betrekkelijk minder Roodpootvalken in den lande. Op 5 oktober werden er individuen gemeld te Culemborg (GE) en bij Netterden (GE). Telpost Parnassia (NH) had op 6 oktober een overvliegend individu en op 7 oktober werden exemplaren bij het Vogelmeer (NH), Veluwemeer (FL) en de Nieuwkoopse Plassen (ZH) gemeld. Op 10 oktober werd een juveniel bij Dishoek (ZL) gezien.

Steltlopers

Het staartje van de najaarstrek van Morinelplevieren was deze periode voornamelijk zichtbaar in Noord- en Zuid-Holland, waar minimaal elf overvliegende exemplaren werden vastgesteld. Op 2 oktober vloog er een over de telpost van het Balloërveld (DR). Van 6 tot en met 11 oktober was een vogel ter plaatse op Texel en op 10 oktober werd een Morinelplevier aan de grond gevonden bij Sint Philipsland (ZL). De Grauwe Franjepoot bij Callantsoog was nog aanwezig op 30 september. Bij het Grote Vlak (Texel) werd op 3 oktober kort een ander exemplaar gezien. Rosse Franjepoten werden veel gezien over zee deze periode, met name door de goede noordwestenwinden die ons land aandeden. 30 september was een goede dag voor de soort met twee exemplaren langs Lauwersoog, twee langs de Eemshaven, drie verschillende individuen langs de Maasvlakte en enkele vogels bij Scheveningen, Westkapelle, De Vulkaan (ZH) en Camperduin. Op 2 oktober vlogen drie exemplaren langs Westkapelle, op 8 oktober vloog er één langs de Maasvlakte, op 9 oktober vlogen er twee langs de Hondsbossche Zeewering, op 10 oktober kwamen Rosse Franjepoten langs De Vulkaan, Nieuw-Haamstede (ZL) en Den Helder. Bij Ouddorp vloog er één langs op 13 oktober. Op 5 en op 7 oktober zat een Rosse Franjepoot ter plaatse bij de Maasvlakte en bij de noordpunt van Texel.

Rosse Franjepoot Phalaropus fulicarius, Maasvlakte, 5 oktober 2019 (Bram Roobol)

Meeuwen, sterns en zeevogels

De meeste Kleinste Jagers werden gezien tijdens de goede noordwestenwind op 30 september, met twee langs Lauwersoog en één langs Ameland, Den Oever, Den Haag, de Maasvlakte en Texel. Op 1 oktober vloog er een Kleinste Jager langs Katwijk (ZH) en op 2 oktober één langs Westkapelle. Bij Noordwijk zag men een individu langskomen op 3 oktober, net als bij Ouddorp en Parnassia. Op 4 oktober zat er bij Ouddorp eentje op het strand en vloog er een exemplaar langs IJmuiden. Zondag 6 oktober werd de laatste Kleinste Jager van deze periode gezien, langs de Maasvlakte. Ook werden enkele Stormvogeltjes gezien. Op 30 september hing er een rond voor de haven van Lauwersoog. Op 1 oktober werd een exemplaar gezien langs de kust van Texel en op 2 oktober langs Westkapelle.
Op 13 oktober werd een Papegaaiduiker losgelaten en teruggevonden bij de Brouwersdam. Helaas geen telbaar exemplaar dus, maar mooi dat het gelukt is om deze vogel weer op te lappen!
De eerste Kleine Alk van het najaar vloog langs Zandvoort op 10 oktober. Bij Ouddorp vloog op 3 oktober ook een IJsduiker langs. Op 6 oktober dobberde een IJsduiker op zee voor de kust van Ameland en op 10 oktober vloog een exemplaar langs Ouddorp.

Normaliter hebben we het hier alleen over zeldzame vogels, maar deze zeldzame foto mocht niet ontbreken:

Noordse Pijlstormvogel Puffinus puffinus, Terschelling, 10 oktober 2019 (Arie Ouwerkerk)

Vorkstaartmeeuwen werden gezien langs de Maasvlakte (30 sept), Eemshaven (30 sept, 2 okt), Westkapelle (2 okt, 8 okt), Katwijk (10 okt), Dishoek (10 okt, ZL) en Vlieland (12 okt). Op 30 september zat ook nog een exemplaar ter plaatse bij de Eemshaven en Westkapelle had op 8 oktober twee langsvliegende. Bij Ameland vlogen er ook twee langs op 30 september.
De Grote Burgemeester van de Vlissinger binnenhaven was de gehele periode nog aanwezig. Op 8 oktober werd er een ontdekt bij Westkapelle. Op 2 oktober vloog er een langs bij Appelzak (NB). Op 5 oktober vloog een adulte Kleine Burgemeester langs Camperduin en op 7 oktober vloog een adulte langs Parnassia (NH). Een geringde, mogelijke Baltische Mantelmeeuw werd op 1 oktober gezien bij Ouddorp en bij de Zandmotor van Ter Heijde (ZH) was een exemplaar aanwezig van 1 t/m 3 oktober.

Zangvogels en de rest

Ook deze periode werd er een Alpengierzwaluw gezien, ditmaal bij de Biesbosch. Na de eerste melding kwam er twee uur later weer een bericht door dat de vogel weer ter plaatse was. Deze Alpengierzwaluw was dus zelfs kort twitchbaar, totdat een Slechtvalk roet in het eten besloot te gooien en de zwaluw dusdanig het leven zuur maakte dat deze uit beeld verdween.
Op 1 oktober werd een Hop ontdekt bij Haamstede (ZL) die nog aanwezig was tot en met 3 oktober. Op 7 oktober werd er één ontdekt bij Heino (OV). De op 29 september ontdekte Bijeneter was op 30 september nog aanwezig nabij de eendenkooi van de Kooiplaats, Schiermonnikoog.
Draaihalzen werden gezien op 3 oktober op de Maasvlakte, op 4 oktober bij de Grevelingen, en op 7 oktober bij Zuidveld (GR) en bij Westkapelle.

Hop Upupa epops, Raalte (OV), 7 oktober 2019 (Leon Walraven)

De Schildraaf was nog de gehele periode aanwezig te Leeuwarden. Een Bonte Kraai werd overvliegend gezien op 7 oktober bij Nieuwvliet-Bad (ZL). Op 5 oktober werd er een Grauwe Fitis gemeld op Vlieland. Een Raddes Boszanger werd op dinsdag 8 oktober uit de netten gehaald bij VRS De Kooi (OV). Siberische Tjiftjaffen werden gevangen op 7 oktober op Vlieland en in Markelo (OV). In het veld werden er verscheidene gezien, met name op de Waddeneilanden gedurende deze periode. Op 5 oktober werd een exemplaar gezien op Ameland en op Schiermonnikoog. Op 6 oktober werd een Siberische Tjiftjaf bij de Friese kop van de Afsluitdijk gemeld. Op 7 oktober werd een individu op Vlieland bij Stortemelk gezien en op 8 oktober één bij de IJsbaan van Vlieland. Ook werd er een gemeld bij Hilversum op 8 oktober. Het weekend van 11 t/m 13 oktober werden er verscheidende op Vlieland gemeld; ook bij Ouddorp werd een exemplaar gemeld op 11 oktober. Op de avond van 11 oktober werd een Provençaalse Grasmus ontdekt op het puntje van de Maasvlakte. Het dier was te skulky om zo vlak voor het donker nog foto’s te kunnen maken en ook opnames mislukten helaas. Het woei dan ook met een windkracht 8 op die avond, maar gelukkig werd de vogel de volgende dag teruggevonden en konden er bewijsplaatjes geschoten worden. In ieder geval nog aanwezig tot en met 13 oktober betreft het hier de 13de Provençaalse Grasmus voor Nederland.

BAM! Provençaalse grasmus op de 2e Maasvlakte. Foto @BramRoobol @dutchbirding @dutchavifauna pic.twitter.com/2QRncGwWdO

— Ariewillemvdwal (@Ariewillemvdwa1) October 12, 2019

Op 5 oktober werd een Sperwergrasmus bij de Slufter op Texel gevonden en op 7 oktober bij de Tuintjes op hetzelfde eiland. Vangsten werden gedaan op Vlieland (1 okt, 3 okt) Kornwerderzand (5 okt, FR) en bij VRS Van Lennep (2 okt, 5 okt, NH). Op 5 oktober werd een Humes Braamsluiper gevangen op Vlieland en bij VRS Van Lennep. Op 13 oktober werd ook een individu gevangen in Meijendel (ZH). Veldwaarnemingen van mogelijke Humes Braamsluipers werden gedaan op 5 oktober bij De Geul op Texel, bij de Maasvlakte op 5 oktober, op 12 oktober in het Noordhollands Duinreservaat en op 13 oktober in de Eierlandsche Duinen op Texel. Een Struikrietzanger werd ontdekt op 5 oktober op de Maasvlakte. Erg skulky, zoals we gewend zijn van deze soort, liet de vogel zich moeilijk bekijken. Gelukkig zijn er ondanks dat enkele foto’s bemachtigd en zal dit het 54ste geval voor Nederland zijn.

Blauwstaart Tarsiger cyanurus, Den Haag, 5 oktober 2019 (Bram Roobol)

Aziatische Roodborsttapuit Saxicola maurus, Schiermonnikoog, 5 oktober 2019 (Wouter van der Ham)

Op 3 oktober werd er een Graszanger gemeld bij De Klosse (OV). Blauwstaarten werden gevangen op Schiermonnikoog (3 okt) en op Vlieland (7 okt). Op 5 oktober werd er echter een mooi exemplaar in het veld ontdekt, in het Westduinpark (ZH), die nog aanwezig was tot en met 7 oktober. Het kunnen soms lastige beesten zijn en zeker gezien de omgeving waren waarnemingen niet altijd even makkelijk te verkrijgen. Het betreft de 28ste voor Nederland. Met vorig jaar geen enkel exemplaar trekt deze periode de stand weer even gelijk. Op 5 oktober werd een Aziatische Roodborsttapuit ontdekt op Schiermonnikoog. De vogel was nog aanwezig t/m 6 oktober op dezelfde plek en werd op 9 oktober ook nog in de buurt gemeld. Het betreft het eerste geval voor Schiermonnikoog en de 49ste voor Nederland. Bij de Kennemerduinen werd op 7 oktober een Izabeltapuit ontdekt. Het betreft het 15de geval voor Nederland. Normaliter zou zo’n zeldzaamheid toch wel tot de hoogtepunten kunnen behoren, maar de lat ligt deze keer zo hoog... De vogel kon de gehele namiddag mooi bekeken worden en was lekker aan het foerageren samen met nog twee Tapuiten. Ook liet de vogel enkele roepjes horen.

Izabeltapuit Oenanthe isabellina, Kennemerduinen, 7 oktober 2019 (Arnoud van den Berg)

Izabeltapuit Oenanthe isabellina, Nationaal Park Zuid Kennemerland, 07 oktober 2019 (Arnoud van den Berg)

De Kleine Vliegenvanger van de Staatsbossen op Texel was op 30 september nog aanwezig. Op datzelfde eiland werd op 6 oktober een Pestvogel gemeld bij Camping Loodsmansduin. Op 5 oktober werd een Roze Spreeuw ontdekt op Texel bij de Vuurtoren, die zich begaf in een grote groep Spreeuwen. De vogel werd veelvuldig bezocht tijdens het DB-weekend (en werd in dat kader uitgeroepen tot ‘soort van het weekend’) en was nog aanwezig tot en met 13 oktober. De Roodbuikwaterspreeuw was nog de gehele periode aanwezig bij Gulpen.

Roze Spreeuw Pastor roseus, Texel, 5 oktober 2019 (Wietze Janse)

Van Grote Pieper werden er in Nederland ongeveer 45 exemplaren waargenomen. Het hoogste aantal op één dag was langs Castricum op 5 oktober, met drie individuen. Oktober is natuurlijk een erg goede maand voor deze soort en in alle provincies behalve Utrecht en Flevoland werd de soort waargenomen. Op 6 oktober werd ook een Grote Pieper gevangen, bij VRS Van Lennep. Op 30 september en op 3 oktober werd een Duinpieper gemeld bij De Houtwiel (FR). Op 5 oktober vloog een exemplaar langs Trektelpost De Vulkaan. Op 9 oktober werd een langsvliegende Duinpieper gemeld bij Chaam (NB).
Op Vlieland werd op 1 oktober een overvliegende Siberische Boompieper waargenomen. Op 4 oktober werd een Siberische Boompieper aan de grond gevonden op Ameland. Op 3 oktober werd in de Eemshaven een exemplaar gevonden. Op 7 oktober werd een overvliegend individu gezien langs Telpost Slikken van de Heen (ZL). Op 5, 6 en 7 oktober werden langs de Zuid-Hollandse kust mogelijke Siberische Boompiepers gehoord bij De Lier, telpost De Vulkaan en Voorhout. Bij Castricum vloog op 5 oktober een exemplaar langs en op dezelfde dag vloog er ook één langs De Hoge Toren (NH). Bij Parnassia kwam op 13 oktober een individu langs. Bij de Kamperhoek vloog een vogel langs op 6 oktober. Op Texel werd op 5 oktober een mooi individu gefotografeerd en op 6 oktober werd er één aan de grond gefotografeerd bij de Hondsbossche Zeewering (NH). Er werden deze periode minimaal 19 Roodkeelpiepers waargenomen, met een maximum van twee exemplaren op één dag. Tot tweemaal toe vlogen er twee langs Bergen aan Zee, op 5 en 7 oktober.

Siberische Boompieper Anthus hodgsoni, Hondsbossche Zeewering, 6 oktober 2019 (Rutger Wilschut)

Er werden in totaal ongeveer 22 Europese Kanaries gezien in deze periode. Het hoogtepunt betrof twee langsvliegende op 5 oktober langs Westerschouwen (ZL). Op 9 oktober vloog een Grauwe Gors langs de telpost van de Eemshaven en op 12 oktober werd een Grauwe Gors bij Brakel gemeld (GE). Op 2 oktober werd een Ortolaan gemeld bij Renkum (GE). Op 5 oktober vlogen er langs Camperduin twee Ortolanen, één bij Voorne (ZH) en één langs de Maasvlakte. Op 6 oktober werd er ook één gehoord op het Luzerneveld van de Maasvlakte. In totaal werden er minimaal 8 Dwerggorzen gezien in Nederland, inclusief een ringvangst op Vlieland op 5 oktober. Het exemplaar van Noordwijk was nog aanwezig tot en met 30 september, samen met de Bosgors, die ook tot en met 30 september nog ter plaatse was. Op 5 oktober vloog er ook één over Castricum.

Nieuws uit de WP

Sommige mensen vinden het ‘nep’ of ‘flauw’ om de Azoren bij het westelijke deel van de Palearctis te rekenen, maar één ding is zeker, er zou daar dan een stuk minder gevogeld worden dan nu. Nu krijgen we foto’s uit het midden van de Atlantische Oceaan met soorten die direct tot watertanden leiden. Zoals ook deze periode.
Waar in de vorige periode de Azoren nog aan het “opstarten” waren, ging het daar nu echt volledig los. Nu orkaan Lorenzo de eilandengroep had verlaten, kon er weer gevogeld worden en werden de mega’s die de storm had achtergelaten ontdekt. De Roodoogvireo’s (Red-eyed Vireo’s) zijn ontelbaar geworden en de eerste andere Nearctische parel deed de eilandengroep aan op 2 oktober in de vorm van een Bonte Zanger (Black-and-white Warbler). Op 4 oktober scoorde Corvo een nieuwe soort voor de WP: de Citroenzanger (Prothonotary Warbler)! Voor de echte WP-twitchers was het dier ook de volgende dag nog aanwezig en liet zich relatief goed bekijken. Ook werd er op diezelfde dag een Bobolink (Bobolink) gevonden op hetzelfde eiland. Op 6 oktober werd een Ovenvogel (Ovenbird) gevonden op Corvo, de 29ste voor de WP. De volgende dag, op 7 oktober, werd er een laadje knallers opengetrokken, met een Monnikszanger (Hooded Warbler / 7de voor de WP), een Magnoliazanger (Magnolia Warbler / 10de voor de WP), een Gele Zanger (Yellow Warbler / 24ste voor de WP) en een Philadelphiavireo (Philadelphia Vireo / 21ste voor de WP )! Daar houdt het gelukkig niet op! Nee, zeker niet, want op 8 oktober werden een Roodborstkardinaal (Rose-breasted Grosbeak) en een Gele Zwartkeelzanger (Black-throated Green Warbler / 14de voor de WP) ontdekt op Corvo. Op 9 oktober kwam daar nog een Witoogvireo (White-eyed Vireo / 5de voor Azoren en WP) bij! We naderen het einde, maar de volgende dag, op 10 oktober, werd er nóg een Monnikszanger (Hooded Warbler) ontdekt op Corvo. Er voegde zich nog een Bobolink bij het clubje zeldzaamheden op 11 oktober en een Amerikaanse Klifzwaluw (Cliff Swallow / 36ste voor de WP) werd op het naburige eiland Flores gevonden. Op zaterdag 12 oktober werd er nog een Brilparulazanger (Northern Parula) op Corvo gevonden. Als kers op deze kersentaart werd er diezelfde dag op Flores een Connecticutzanger (Connecticut Warbler) gevangen! Dit betreft het eerste geval voor de gehele Westelijke Palearctis. Geniet van onderstaande foto’s van al deze Nearctische juweeltjes.

Citroenzanger (Prothonotary Warbler) Protonotaria citrea, Corvo, 7 oktober 2019 (Mika Bruun)

Witoogvireo (White-eyed Vireo) Vireo griseus, Corvo, 9 oktober 2019 (Mika Bruun)

Witoogvireo (White-eyed Vireo) Protonotaria citrea, Corvo, 12 oktober 2019 (Mika Bruun)

Monnikszanger (Hooded Warbler) Setophaga citrina, Corvo, 10 oktober 2019 (Mika Bruun)

Gele Zanger (Yellow Warbler) Setophaga petechia, Corvo, 12 oktober 2019 (Mika Bruun)

Connecticutzanger (Connecticut Warbler) Oporornis agilis, Flores, 12 oktober 2019 (Thijs Valkenburg)

Gauw terug naar bekender vaarwater. Aan de overkant van het Kanaal werden ook de nodige Amerikaanse zangvogels waargenomen. Op 30 september scoorde Wales haar eerste Pacifische Waterpieper (Buff-bellied Waterpipit) en op 9 oktober zat er ook één op St. Martin’s, Scilly (UK). Op 2 oktober werd een Bonte Zanger (Black-and-white Warbler) op St. Martins gezien, indien aanvaard nog maar het 16de geval voor de UK. Op diezelfde dag werd een eiland verderop, op St. Mary’s, een Geelsnavelkoekoek (Yellow-billed Cuckoo) gezien en werd er ook een dood exemplaar gevonden nabij Seaford (Sussex). Op 5 oktober wordt op de Britse Eilanden nog een Bonte Zanger (Black-and-white Warbler) gezien, ditmaal op het Ierse eiland Inishbofin. Indien aanvaard betreft dit het 3de geval voor Ierland. Een verslag van de ontdekking is hier te lezen. Ierland scoort de volgende dag nog een Amerikaantje, de 4de Baltimoretroepiaal (Baltimore Oriole) voor het land wordt op Achill Island ontdekt.

The Baltimore Oriole at Corrymore House, Achill, Co. Mayo was very shy and showed very briefly just twice during the six hours I was there. pic.twitter.com/pS8pCx5cAZ

— northwest nature (@northwest_natur) October 7, 2019

BLACK-AND-WHITE WARBLER on Scilly yesterday, identified from photos which have been posted on facebook, fingers crossed bird is still there today.

For all the latest breaking news and updates inc boat times around Scilly this autumn download our app https://t.co/WaxWAz30g2 pic.twitter.com/AM15H2EMyo

— RareBirdAlertUK (@RareBirdAlertUK) October 3, 2019

Echter, het is Fetlar (Shetlands) dat de hoofdprijs claimt, met een Snornachtegaal (Rufous-tailed Robin) op de late namiddag. Helaas toont de vogel zich maar een tiental minuten en is daarna niet meer terug te vinden. Indien aanvaard zou dit het 6de geval voor de WP zijn. Terug naar Ierland komen we daar op 7 oktober een prachtige Amerikaanse Nachtzwaluw (Common Nighthawk) tegen. Resultaten uit het verleden leren ons dat deze soort eigenlijk nooit langer dan één dag ter plaatse blijft, maar die resultaten bieden geen garantie voor de toekomst, zoals ook nu blijkt. De vogel is nog de gehele periode aanwezig en laat zich schitterend bewonderen tijdens het invallen van de nacht, met geweldige vliegshows, maar ook overdag aan de grond.

Another of the Common Nighthawk lost at the moment down river. pic.twitter.com/i0AjPs2zjb

— Lee Fuller (@LeeFuller90) October 15, 2019

Couldn’t resist with views like this! Common #Nighthawk Galgorm, Northern Ireland, this afternoon between showers pic.twitter.com/5urSO9UKUV

— Steve Williams (@SteveOnHilbre) October 8, 2019

Het is echter niet alleen rozengeur en maneschijn in Ierland, want diezelfde dag raapt een Ierse vogelaar een Amerikaanse Woudaap (Least Bittern) op uit zijn tuin om te voorkomen dat de verzwakte vogel door zijn hond gepakt wordt. Het dier sterft echter 30 minuten later; de reis over de Atlantische Oceaan is hem noodlottig geworden. Het betreft het 10de geval voor de WP en het eerste aanvaardbare geval voor Ierland. Ook is het de eerste Amerikaanse Woudaap (Least Bittern) die Europa weet te bereiken. Ierland laat ons nog steeds niet achter, want op 8 oktober vliegt er een Schoorsteengierzwaluw (Chimney Swift) over Coolbeg, het 20ste geval van Ierland. Kort terug naar de UK, want op 10 oktober wordt een Dwerglijster (Swainson’s Thrush) gevonden op St. Mary’s, het 41ste geval voor Groot-Brittannië. Op 12 oktober wordt op het Ierse eiland Inishmore een Mirtezanger (Myrtle Warbler / 18de geval voor Ierland) gevonden, op dezelfde dag als dat ons exemplaar gevangen wordt op Schiermonnikoog. We verlaten de Britse Eilanden op 13 oktober met een Roodborstkardinaal (Rose-breasted Grosbeak / 27ste voor de UK) op St. Martin’s, nóg een Geelsnavelkoekoek (Yellow-billed Cuckoo) in Cornwall en een Bruine Klauwier (Brown Shrike) op Fair Isle.

It’s been a great week on Scillies topped off by this Rose-breasted Grosbeak pic.twitter.com/LI62P2jAvE

— David King (@Imfplus) October 13, 2019

Yellow-billed cuckoo @hentervenepark this morning but not seen after 11am. @RareBirdAlertUK @CBWPS1 pic.twitter.com/eNJsJLXU3t

— Bev Teague (@BevTeague) October 13, 2019

The Brown Shrike at Utsira, Norway today. The 5th record for Norway. @TarsigerTeam @RareBirdAlertUK @LeeEvansBirding @Club300_SE @RasmusStrack pic.twitter.com/blK8V8bI3o

— Jan Kåre Ness (@jankaareness) October 3, 2019

Over Bruine Klauwieren (Brown Shrikes) gesproken, op 3 oktober werd de 5de Bruine Klauwier (Brown Shrike) gevonden voor Noorwegen nabij Utsira en op 5 oktober wordt door Nederlandse vogelaars de tweede Bruine Klauwier (Brown Shrike) voor Zweden gevonden. Het betreft het eerste twitchbare geval en de vogel werd gevonden op een eilandje aan de zuidoostkust van het land, Landsort genaamd. Watertaxi’s werden ook hier gehuurd, net als alle aanwezige visserskotters, maar er waren niet genoeg boten beschikbaar voor alle twitchers...Verder nieuws uit Scandinavië kwam vanaf Utsira, Noorwegen, op 9 oktober, met de 3de Roodoogvireo (Red-eyed Vireo) voor het land. Op 10 oktober werd op dezelfde plek nog een Dwerglijster (Swainson’s Thrush / 5de geval voor Noorwegen) gevangen.

Swainson’s Thrush, Catharus ustulatus
Trapped and ringed at Utsira B.O - 5th record for Norway pic.twitter.com/vF8Homk08b

— Tarsiger (@TarsigerTeam) October 10, 2019

Terugkerend naar de westkant van Europa zeilde er op 1 oktober een Bruine Gent (Brown Booby / 18de voor Spanje ) langs voor de kust nabij Asturias. Op 2 oktober werd op Ile d’Yeu, aan de westkust van Frankrijk, een heuse Sparrenzanger (Blackburnian Warbler) gezien! Dit is het eerste geval voor Frankrijk en het 6de voor de WP. Op 8 oktober werd op een ander Frans eiland, Ouessant, een Dwerglijster (Swainson’s Thrush) gevonden en op 12 oktober voegde zich daar een Bartrams Ruiter (Upland Sandpiper) bij. Laat die maar doorvliegen!
Op IJsland was het relatief rustig de afgelopen periode, met een Roodborstkardinaal (Rose-breasted Grosbeak / 3de geval voor IJsland) als hoogtepunt. De vogel werd gevangen op 7 oktober en later tot het einde van de periode nog in het veld te zien was.
Terug naar centraal Europa voor de 1ste Izabeltapuit (Isabelline Wheatear) van Zwitserland. Helaas was de vogel niet twitchbaar en werd er net vier kilometer over de grens met Frankrijk nog een exemplaar gevonden, dus ook een potentiële herkansing ging aan de Zwitserse neuzen voorbij.

Isabelline Wheatear photographed at Port of Zeebrugge yesterday, photo by Filip De Ruwe - 5th record for Belgium pic.twitter.com/vZWFF5anOW

— Tarsiger (@TarsigerTeam) October 8, 2019

Het WP-verslag eindigt bij de plek met de meeste zeldzaamheden op het kleinste oppervlak. Je raadt het al: Zeebrugge, een naam met een bijna legendarische lading. Het begon op 7 oktober toen ook hier een Izabeltapuit (Isabelline Wheatear) gevonden werd, het 5de geval voor België. Toen werd het even rustig, maar op 11 oktober werd hier hard uitgehaald met de eerste veldwaarneming van Siberische Sprinkhaanzanger (Pallas’s Grasshopper Warbler) en de vogel bleek ook nog, relatief makkelijk, twitchbaar! De volgende dag werd er ook nog een Roodoogvireo (Red-eyed Vireo) aan de Zeebrugse lijst toegevoegd, pas het tweede geval voor België. Wat een weekend hebben onze Zuiderburen gehad en ze weten ook onze gallerij te vinden, waar enkele schitterende foto’s te bewonderen zijn.

Siberische Sprinkhaanzanger (Pallas's Grasshopper Warbler) Helopsaltes certhiola, Zeebrugge, België, 11 oktober 2019 (Johan Buckens)

Roodoogvireo (Red-eyed Vireo) Vireo olivaceus, Zeebrugge België, 13 oktober 2019 (Ludo van Dorst)

De glazen bol

Onze voorspellingen van de vorige twee weken waren natuurlijk als schieten in een vat vol vis. Er was nog niet veel gezien en echt typische najaarssoorten bleven nog uit. De enorme hoeveelheid Amerikaanse zeldzaamheden, die zelfs de goede kant van de Noordzee wisten te bereiken waren natuurlijk dé indicatie dat ook Nederland er wel iets van moest meepakken. Het doet wat denken aan de Bergheggenmusinvasie en het zou niet al te verbazingwekkend zijn als er nog een Amerikaantje gevonden gaat worden.

Baltimoretroepiaal Icterus galbula, Vlieland, 18 oktober 1987 (Huybert M van Eck)

Naarmate oktober vordert wordt het natuurlijk steeds spannender, met minder pap en meer krenten. Daarmee wordt het ook lastiger om een voorspelling te doen. De eerste Bruine Boszangers zullen nu toch wel van de partij zijn, net als de eerste Pallas’ Boszanger van het jaar? Hele zware soorten zijn dat natuurlijk niet, maar wel erg leuk om zelf te ontdekken. Nee, het echte werk zal gedaan moeten worden door een inhaler van jewelste, zoals een Renvogel, waarvan de voorgaande gevallen ook in het najaar gezien zijn.

Pallas' Boszanger Phylloscopus proregulus, Texel, 26 oktober 1987 (Arnoud van den Berg)

Renvogel Cursorius cursor, Bergen, 4 oktober 1986 (Arnoud van den Berg)

Of een nieuwe soort voor Nederland, waarvoor oktober natuurlijk een goede maand is! Denk aan de eerste Vale Gierzwaluw, maar ook aan de Daurische Spreeuw. “Out-of-the-box” is een goede samenvatting van eind oktober en de kans is groot dat deze ultieme dwaalgast de spotvogel overtreft en iedereen versteld doet staan. Houd je kijker maar gereed!

Daurische Spreeuw Agropsar sturninus, Vlieland, 12 oktober 2005 (Jan Bisschop)

We willen alle waarnemers en fotografen hartelijk bedanken voor hun bijdrages aan dit verslag.
We would like to thank all observers and photographers for their contributions to this report.

Diedert Koppenol