Net als vorig jaar stond er deze zomer weer een vogelreis op de planning. Eigenlijk wisten we wel waar we heen wilden: Spanje! 'The place to be' nog in Europa. Echter, iets hield ons nog tegen. Midden in de zomer? Met die hitte? Toch lieten we ons daardoor niet weerhouden. Voorlopig zit het er toch nog niet in om een voorjaarstrip die kant op te maken en we wilden laten zien dat ook de zomer goede mogelijkheden biedt om in het buitenland te vogelen. Dus plannen werden gemaakt, trip reports uitvoerig doorgenomen, en doelsoorten genoteerd. De gebroeders Vlot waren al meerdere keren in Spanje geweest, maar Pieter van Veelen en Arie Kolders hadden nog nooit de oversteek over de Pyreneeën gemaakt. Dat beloofde dus heel wat lifers. Gelukkig viel er ook nog genoeg aan echte Spaanse specialiteiten te ontdekken voor Ruben en Jorrit, zodat ze zich niet zouden hoeven "vervelen" gedurende de vierweekse reis.

Door omstandigheden konden we pas begin augustus vertrekken. Op 3 augustus om 01.30 uur was het dan eindelijk zover. Omdat we dit jaar niet het geluk hadden dat we de auto van onze ouders konden gebruiken, zoals vorig jaar naar Polen, hebben we met z'n drieën zelf een auto gekocht, met als voornemen die weer te verkopen als we terugkwamen (iets wat overigens nog steeds niet gebeurd is...). Twee dagen later, na een nacht op een doorreiscamping in Frankrijk zagen we de Pyreneeën voor ons opdoemen. Het feest kon beginnen. Al van tevoren hadden we besloten de Pyreneeën tot het einde van de vakantie te bewaren en te beginnen bij Riglos, een plek die bekendstaat om zijn Lammergieren. Maar we moesten toch eerst de Pyreneeën over, dus we kozen een mooie col uit om de grens over te gaan. Onze keus viel op de Col de Pourtalet, en het bleek een goede. Allereerst zagen we honderden Zwarte Wouwen die zich in mooie bellen verzamelden om richting het zuiden af te zeilen. Daarna volgde op elk plekje waar we stopten een nieuwe leuke soort. Eerst een Steenarend, iets verderop drie Waterspreeuwen, de eerste Aas- en Vale Gieren, Dwergarenden, Slangenarenden, tientallen Alpenkraaien en als absoluut hoogtepunt een prachtige adulte Lammergier overzeilend. Meteen volop genieten dus!

De 'birding crew' bij Riglos. Riglos, Spanje, 5 augustus 2009 (Ruben Vlot)

De dag hierop gingen we richting Riglos, een prachtige rotsformatie aan de zuidkant van de Pyreneeën. Natuurlijk werd er fanatiek een vakantielijst bijgehouden en vandaag was hier vanzelfsprekend een goede dag voor. De eerste Hoppen, Bijeneters, Kleine Zwartkoppen, Roodkopklauwieren, Grijze Gorzen, etc... waren vandaag nog primeur. Er zouden er nog vele volgen de hierop volgende weken. Bij Riglos zelf geen spoor van Lammergier, maar wel een aantal fraaie Blauwe Rotslijsters, Provençaalse Grasmussen, Rotsduiven en onze enige (!) Rotsmussen van de hele vakantie.

De volgende ochtend weer vroeg op om in de omgeving te vogelen. Voor de middag hadden we andere plannen; we zouden alweer vertrekken naar de volgende bestemming. Hoewel het misschien kansloos lijkt in de zomer wilden we het toch proberen: de Duponts Leeuweriken van Belchite. Daar aangekomen bleek het enige hotel in de regio vanwege vakantie gesloten (wie gaat er dan ook in de zomer naar deze dorre droogte?!?). Ook geen camping in de buurt, dus de nacht werd maar doorgebracht in de auto op de plek waar de Duponts Leeuweriken zouden moeten zitten... maar deze avond dus niet. Toch hebben we het prima naar ons zin gehad met de vele Kortteen-, Kleine Kortteen-, Kuif- en Kalanderleeuweriken, Witbuik- en Zwartbuikzandhoenen en de eerste Westelijke Blonde Tapuit. En ook hier bleek maar weer dat alles altijd en overal kan, want ook onze enige Waterral vonden wij in dit dorre landschap. Ook de volgende ochtend gingen er geen Duponts Leeuweriken zingen en na enkele uren heen en weer gelopen te hebben besloten we toch verder te gaan, aangezien we nog heel wat kilometers voor de boeg hadden. Vanaf Belchite in een ruk door naar het zuiden, naar Cabo de Gata. De route werd nog opgeleukt door enkele groepen Kleine Trappen, maar verder werd er vooral geslapen om de korte nacht in de auto in Belchite te compenseren.

Witbuikzandhoen Pterocles alchata Pin-tailed Sandgrouse. Eén van de Witbuikzandhoenen die zich fraai aan de grond liet zien na een stevige regenbui. Belchite, Spanje, 7 augustus 2009 (Pieter van Veelen)

Pas 's avonds laat kwamen we aan in Cabo de Gata. Drukke camping met veel strandtoeristen, maar daar kwamen wij niet voor. Wij zouden hier enkele dagen vertoeven op zoek naar de Woestijnvink. In de vier dagen dat we hier zaten is het ons helaas ook niet gelukt om deze wenssoort te vinden. Maar verder mochten we niet klagen. Rond de vuurtoren zaten enkele prachtige Zwarte Tapuiten, vlogen de Vale en Alpengierzwaluwen ons om de oren en op zee kwamen de eerste Kuhls Pijlstormvogels voorbij zeilen. De salinas (zoutpannen) zaten vol met steltjes, die voor mooie aanvulling van de vakantielijst zorgden. Ook genoten we van de 's avonds massaal naar de zoutpannen terugkerende Europese Flamingo's. Elke avond sloten we hier af. De eerste avond zal het het beste bij blijven. Relaxed turend over het zoute water werd wij in onze rust ineens verstoord door een kreet van Pieter. Twee KLEINE FLAMINGO'S! En ja hoor, tussen de gewone Flamingo's liepen deze 'little pink surprises'. Hoewel de herkomst een beetje dubieus blijft, waren we toch ontzettend blij met deze ontdekking. Later bleek ook dat het twee 'nieuwe' vogels in Spanje waren. Ook de volgende dag waren ze nog aanwezig, in gezelschap van een groep van ruim 120 Lachsterns. Elke dag genoten we van het mooie weer, de vele vogels en de Spaanse cervezas, maar na drie dagen Cabo de Gata werd het tijd om door te gaan. Onze hoofdbestemming van deze reis was het zuidelijkste puntje van Europa: Tarifa.

Kleine Flamingo Phoeniconaias minor Lesser Flamingo. Salina de la Tapa, Cabo de Gata, Spanje, 8 augustus 2009 (Pieter van Veelen)

De weg naar Tarifa loopt grotendeels langs de Middellandse Zee-kust, waardoor we ook nog het Spanje zagen waarvoor de meeste Nederlanders in de zomer naar toe gaan. Brandende zon, blauwe zee, overvolle stranden en onwijs veel hotels. Onderweg nog een korte stop gemaakt bij Las Norias om een andere doelsoort binnen te tikken. Op een plas in misschien wel het meest kansloze plekje van Spanje zwommen ongeveer 25 Witkopeenden! Ondanks dat de omgeving echt niet om aan te zien is was deze plek de moeite meer dan waard. Deze stop leverde ons ook nog twee Marmereenden (waarvan er eentje wel hele kapotte vleugels had ;)), een prachtige Purperkoet (tot dat moment een frustratiesoort van de Vlotjes), tien Ralreigers, een Vorkstaartplevier, Kwakken, Iberische Kwikstaarten en de toch ook wel zeer fraaie Purperlibel op. Mooi uitstapje dus.

Witkopeend Oxyura leucocephala White-headed Duck. Las Norias, Spanje, 9 augustus 2009 (Jorrit Vlot)

Onderweg merkten we het al: de Zwarte Wouwen zijn onderweg naar Afrika! Maar toen we bij Tarifa aankwamen werden we er stil van. Boven de auto vloog een bel van duizenden Zwarte Wouwen. Auto aan de kant, naar buiten en genieten! Wat een fantastisch gezicht, zoveel roofvogels bij elkaar! Ondertussen kwam er ook een enorme groep Ooievaars recht over ons heen. Dit was te bizar voor woorden, nu al... niet wetende hoeveel we er de komende dagen nog zouden zien. Met tegenzin zijn we door gegaan naar de camping in Vejer de la Frontera.

Ooievaar Ciconia ciconia White Stork. Duizenden Ooievaars wagen de oversteek naar Marokko. Tarifa, Spanje, 14 augustus 2009 (Ruben Vlot)

Na een goede maaltijd (dat kan je wel aan Pieter overlaten) wilden we proberen deze toch al zo mooie dag met nog een beetje extra glans af te sluiten: op zoek naar de Huisgierzwaluw! Natuurlijk mag deze soort niet ontbreken bij een bezoek aan Zuid-Spanje. Op weg naar de bekende plek werden we vergezeld door honderden Zwarte Wouwen, een soort waarvan we er die dagen bijna continu wel een paar in beeld hadden. Aangekomen op de plek geen spoor van ook maar een gewone Gierzwaluw. Dat werd wachten... allesbehalve vervelend als er dan een Iberische Groene Specht langskomt. Het wachten werd beloond: de eerste gierzwaluwen kwamen terug, elke vogel werd gecheckt en na enkele minuten kwam de eerste Huisgierzwaluw in beeld. En daar bleef het niet bij, want nog geen minuut later kwam er zelfs een Kaffergierzwaluw bij. Dat betekende vijf Gierzwaluwsoorten op één dag! Vrij uniek toch?!? In de loop van de avond hadden we maar liefst drie Huisgierzwaluwen en twee Kaffergierzwaluwen. Dat ons geluk niet op kon bleek maar weer eens: op dezelfde plek kwam een groep van maar liefst 52 Bergfluiters langs, riep een Oehoe op de achtergrond en lieten twee Aasgieren zich fantastisch zien. Wat een prachtige avond, wat een prachtige dag, wat een prachtige vakantie!

Af en toe konden we ergens internet checken. Zo ook deze avond. Tot onze grootste verbazing was er een wel heel bijzonder vogeltje neergestreken in de straten van Tarifa: een Huisgors. We knew what to do next day... De volgende ochtend begonnen we in de rijstvelden van La Janda. Naast het 'gewone spul' vonden we hier eindelijk onze eerste Grijze Wouw, een soort die natuurlijk niet mocht ontbreken. Ook de eerste Zwarte Ibissen en Spaanse Mussen vonden we in de prachtig groene rijstvelden die af en toe zwart-wit kleurden door de vele Ooievaars. Ook de maar liefst drie melanistische Grauwe Kieken droegen bij aan een geslaagde ochtend. Toen werd het tijd om door de straten van Tarifa te gaan struinen. Maar waar te beginnen? Gelukkig waren we niet de enigen en al gauw vonden we drie Spaanse vogelaars die naar hetzelfde op zoek waren... de Huisgors die enkele dagen eerder was gemeld. De Spanjaarden wisten de exacte locatie, maar geen spoor van dit aan de overkant van de Straat van Gibraltar zo volop aanwezige gorsje dat nog nooit eerder op eigen houtje naar deze kant van de grote plas heeft durven vliegen. Een beetje teleurgesteld gingen we mee met de Spanjaarden naar hun telpost. Daar werd onze teleurstelling weer goedgemaakt met de nog steeds opvallend grote aantallen Ooievaars en Wouwen. Daar kan je echt geen genoeg van krijgen! Dankzij een tip van de vriendelijke Spaanse vogelaars reden we op de terugweg langs wat boompjes waar het vrij makkelijk zou moeten zijn om een Rosse Waaierstaart te vinden. Ja hoor, ook deze schitterende soort mocht een uurtje later bij alle vier op het lijstje bijgeschreven worden.

De volgende dag vroeg op om voor alle drukte in Tarifa te zijn. We wilden wel heel graag de Huisgors zien. Nu waren we toch in de buurt. Dus in alle vroegte liepen we alweer door de straten van Tarifa. Aangekomen bij het bewuste pleintje hoefden we niet lang te zoeken: vlak voor ons hipte een heuse Huisgors! Ondanks dat ook dit weer een dubieus geval is, toch een hoogtepuntje van de vakantie. Hierna gingen we verder richting ons dieptepunt: Gibraltar. Een echte afrader... gelukkig hebben we de welbekende apen gezien en zwommen er niet ver uit de kust zo'n 50 Gestreepte Dolfijnen, maar verder was het een grote tegenvaller.

Huisgors Emberiza sahara House Bunting. Tarifa, Spanje, 10 augustus 2009 (Ruben Vlot)

Toch hadden we het nog prima naar ons zin in deze omgeving, met ook nog wat mooie doelsoorten in het vooruitzicht. Twee daarvan waren de Knobbelmeerkoet en de Westelijke Vale Spotvogel. Over de eerste maakten we ons niet echt zorgen, maar de tweede kon nog wel eens lastig worden. Voor de zoveelste keer stonden we nog voor het licht alweer naast onze tent. We gingen op weg naar Laguna de Medina voor de Knobbelmeerkoet. Daar aangekomen zonk de goede moed ons bijna in de schoenen: het hele meer zat vol met duizenden 'gewone' Meerkoeten. Dat kon nog wel eens lastiger worden dan gehoopt. Gelukkig viel het mee, want Ruben had z'n dag. In no time vond hij de eerste meerkoet met twee opvallend rode knobbels! En binnen een half uur vond hij er een tweede, derde en vierde vogel (waarvan één met halsband) bij. Ook twee Witoogeenden ontglipten niet aan zijn aandacht. In totaal zwommen er ook nog 83 Witkopeenden tussen de Meerkoeten. Verder werd de daglijst nog aangevuld met Provençaalse Grasmussen, Grote Karekieten, Ralreigers en een schreeuwende Purperkoet. Verder hebben we het deze dag rustig aan gedaan, mede omdat de airco van de auto het begaf.

De dag hierop zijn we weer die kant op gegaan op zoek naar de Westelijke Vale Spotvogel. Dat bleek minder moeilijk dan gedacht, want al gauw vonden we meerdere vogels in de olijfboomgaarden in de omgeving. Een mooie aanvulling voor deze vakantie. Orpheusspotvogels, een fraaie Rosse Waaierstaart, St. Helenafazantjes en een heleboel Graszangers zorgden voor een mooi ochtendje, voordat de enorme hitte toesloeg. Ondanks de hitte lieten enkele Ralreigers, tientallen Vorkstaartplevieren, twee Purperkoeten, een Witwangstern en nog veel meer fraaie soorten zich goed zien. Rond het middaguur konden wij de hitte niet zo goed meer hebben en werd het zwembad op de camping opgezocht. Hier keken we rustig naar alle overvliegende Ooievaars, Zwarte Wouwen en Bijeneters en genoten we van de plaatselijke Spaanse Mussen. 's Avonds besloten dat de volgende dag onze laatste zou zijn in deze omgeving en dat we daarna weer verder zouden gaan. Maar dat liep anders...

's Ochtends zaten we aan zee om nog wat extra soorten aan de vakantielijst toe te voegen. En dat lukte aardig. Een Jan van Gent kwam voorbij en een aantal Noordse Sterns vloog langs. Ver op zee passeerden enkele Kuhls Pijlstormvogels en af en toe kwam er eentje fraai dichtbij. Helaas hebben we gedurende de hele vakantie geen enkele Vale Pijl voorbij zien komen, een soort die we toch wel hadden verwacht. Totaal onverwacht was een Middelste Jager. Na een paar uurtjes te hebben gezeten wilden we nog even op zoek gaan naar de geherintroduceerde Heremietibissen. Bij de parkeerplaats kwamen we twee fanatieke Engelse vogelaars tegen en vanzelfsprekend werden alle leuke waarnemingen uitgewisseld. Bij één van hun waarnemingen sloeg ons hart een slag over... een Rüppells Gier... met foto's! Zonder twijfel werden onze plannen meteen gewijzigd. De dagen daarna stonden in het teken van de jacht op de Rüppells Gier. Maar niet meer vandaag. De hitte waar we van tevoren voor gevreesd hadden sloeg hard toe. Via de Heremietibissen zijn we teruggegaan naar de camping waar het zwembad weer voor verkoeling zorgde. 's Avonds nog met succes op zoek geweest naar een Moorse Nachtzwaluw en daarna werd er geproost op de volgende dag... een onverwachte doelsoort had zich aangediend.

Zwarte Wouw Milvus migrans Black Kite. Enkele van de tienduizenden Zwarte Wouwen die tijdens ons verblijf in Zuid-Spanje ons voorbij zijn gevlogen. Tarifa, Spanje, 14 augustus 2009 (Jorrit Vlot)

De twee dagen die volgden zochten we de hele omgeving af op zoek naar gieren. Visarenden, Wespendieven, Rode en natuurlijk Zwarte Wouwen, Dwergarenden, een Havikarend, Aasgieren, Vale Gieren... maar geen spoor van de Rüppells. We hadden de moed eigenlijk al opgegeven en de volgende dag zouden we toch echt weer onze reis richting het noorden moeten vervolgen. De laatste middag werd doorgebracht op de telpost waar die dag in totaal 65.000 Zwarte Wouwen voorbij kwamen op hun weg richting Afrika! Opvallend trouwens dat vogels kijken in Spanje meer een hobby voor dames lijkt. Zeker de helft van de Spaanse vogelaars die we zijn tegengekomen was vrouw. Maar daar kwamen we niet voor... We stonden nog maar net op de telpost, toen een andere Engelsman helemaal happy de telpost op kwam rijden. We wisten dat ook hij op zoek was naar de Rüppells Gier, dus hadden al zo'n donkerbruin vermoeden toen we zijn blije hoofd achter het stuur zagen zitten. En ja hoor, kort hiervoor had hij de Rüppells Gier gezien! Vanzelfsprekend zaten wij meteen in de auto op weg naar de bewuste plek. Maar zelfs geen Vale Gier te bekennen. Of toch wel... een aantal Vale Gieren kwam over een nabije heuveltop zweven en de minuten daarna volgden er steeds meer. Dat gaf hoop. En terecht, want niet veel later kwam de zo gehoopte Rüppells Gier ook over de heuveltop aanzetten. Wat een onbeschrijfelijk goed gevoel geeft dat. Na een aantal minuten was ie helaas al weer vertrokken, maar dat kon onze pret absoluut niet drukken. Opnieuw werd er 's avonds geproost met de Spaanse cervezas. Met stip smaakten deze het allerbest van de hele vakantie!

Rüppells Gier Gyps rueppellii Rüppell's Vulture. Fantastische Rüppells Gier! Ojen Valley, Tarifa Spanje, 14 augustus 2009 (Phil Chantler)

De volgende bestemming zou de Extremadura zijn, maar eerst hebben we twee dagen rustig aan gedaan bij kennissen net over de grens in Portugal. De temperaturen in Midden-Spanje waren inmiddels echt extreem te noemen, dus daar zagen we best wel tegen op. We hoopten zo snel mogelijk al onze doelsoorten in de Extremadura binnen te tikken. Dat leek aardig te lukken. De eerste ochtend was het meteen raak met de Grote Trappen op de vlaktes van Cacéres. De verwachte Blauwe Eksters waren ook volop aanwezig en de Monniksgieren deden ook wat ze moesten doen. Een fraai beeld dat nog steeds op ons netvlies staat is een Monniksgier, Havikarend en Steenarend in één verrekijkerbeeld! Zwarte Ooievaars zaten langs de rivier, een Westelijke Orpheusgrasmus liet zich kort zien, twee Zwarte Tapuiten vlogen rond op de bekende Gierenrots. Kortom, eigenlijk ging alles naar wens... op één ding na dan. De eerste dag leverde nog geen Spaanse Keizerarend op.

De volgende dag hadden we dus één doel: het vinden van een Spaanse Keizerarend. Al snel waren we ook daar mee klaar, want op de eerste plek waar we gingen zoeken zat een juveniele Spaanse Keizerarend! Dit ging bijna te makkelijk. Genietend van deze prachtige arend, vonden we al gauw een tweede vogel, deze keer een adult. Wat hadden we nog te wensen over? Een Kaffergierzwaluw die om het kasteel vloog maakte deze ochtend helemaal af. De hele ochtend op het kasteel gezeten en genoten van alles wat bewoog en vloog. Op de terugweg naar het zwembad kwam ineens een kreet vanaf de achterbank. Op nog geen 50 meter naast de auto vloog een fantastische Spaanse Keizerarend, de derde deze ochtend. Helaas te snel vertrokken voor een foto, maar ook dit beeld zullen wij niet snel vergeten. Missie Extremadura geslaagd, en dat in hartje zomer!

Zwarte Tapuit Oenanthe leucura Black Wheatear. Cabo de Gata, Spanje, 9 augustus 2009 (Pieter van Veelen)

Met de Extremadura achter de rug bleven er maar heel weinig doelsoorten over. De eerste gingen we proberen in de Picos de Europa. Jaren geleden hadden de gebroeders Vlot maar liefst vier Rotskruipers op een dag gezien bij Fuente Dé, dus daar wilden we ons geluk gaan beproeven. 's Ochtends met de eerste kabelbaan omhoog, boven de wolken uit, om de hele dag rond te lopen op bij de toppen van de Picos. De eerste Alpenheggenmussen kwamen kijken of we nog wat te eten bij ons hadden en ook de Alpenkauwen kwamen nieuwsgierig bij ons langs, als eerste wandelaars van die dag. Maar in dit immense stenen landschap kwamen wij voor de Rotskruiper. Alle steile wanden werden gecheckt. Ons geduld werd stevig op de proef gesteld, maar juist op zo'n moment dat we het niet verwachtten zat er plots vlak naast het pad een schitterende Rotskruiper. Gelukkig zagen we hem allemaal, want al snel verdween hij achter een rotsblok om niet meer terug te komen. Nog lang gewacht en gezocht zonder resultaat, maar dat maakte ons niet minder tevreden. Ook hier was ons doel weer bereikt. Een gezinnetje Sneeuwvink voordat we de kabelbaan weer naar beneden namen maakte de dag compleet. Op de camping was het de hele dag miezerig geweest, maar wij hadden een fantastische tijd achter de rug boven de wolken.

Op zoek naar de Rotskruiper in de Picos de Europa. Picos de Europa, Fuente Dé, Spanje, 21 augustus 2009 (Jorrit Vlot)

De laatste week werd afgesloten in de Pyreneëen. De enige nog overgebleven nieuwe soort was de Citroenkanarie. Die zorgde niet voor al teveel problemen. Op meerder plekken vonden we een groepje, waardoor Citroenkanarie ook eindelijk op het lijstje kon bij Ruben en Jorrit. De dagen werden gevuld met het zoeken naar aanvullingen voor de vakantielijst. Een kansloze poging om een Witrugspecht (ssp. lilfordii) te vinden mislukte, maar zorgde er wel voor dat ook Goudvink, Vuurgoudhaan en Bonte Vliegenvanger op de vakantielijst kwamen te staan. Uiteindelijk hebben we de vakantie afgesloten met 237 soorten, een lijst waar we van tevoren niet op hadden durven hopen en waar we best een beetje trots op zijn. Met een aantal onvergetelijke waarnemingen konden we weer op weg naar huis. De zomer niet te doen in Spanje? Zeker wel!

Ruben Vlot