Blackpoll Warbler op Texel!
29 October 2020 · Han Zevenhuizen & Webredactie · 8084 × bekeken
Om de tijd te overbruggen voor de opening van de supermarkt in De Cocksdorp om 12:00, liep ik de 5 minuten ervoor de nabijgelegen begraafplaats op voor een korte scan. Enkele hagen aan de binnenzijde lagen er mooi bij; in de luwte en met een flauw zonnetje erop, de fantasie aanwakkerend.
Ik zette de 'siberian express' aan om het dagdromen niet al te veel ruimte te geven, bovendien herinnerde de boodschappenlijst in mijn kontzak mij aan 'de plicht die roept'. Een Zwartkop en Tjiftjaf kwamen nieuwsgierig op het geluid van de luide sibes af, gevolgd door een wat lichte en compact ogende zanger. Uit mijn ooghoek zag ik hem nerveus door een van de hagen schieten en vervolgens verdween hij achter een dik pakket bladeren. Het duurde niet lang voordat de vogel weer tevoorschijn kwam en zich pontificaal liet zien…..
Zwartkopzanger Setophaga striata, De Cocksdorp, Texel, 25 oktober 2020 (Han Zevenhuizen)
WAT-THE-PIEP dacht ik, dit was duidelijk voor het eggie!!! Een zangvogel met geel op de kop, keel en borst. Naar achteren toe lichter grijs tot wit, vage streping op zijborst en mantel, twee opvallende witte vleugelstrepen. Licht aan tertialranden en handpentoppen en lichte poten en snavel. Dit moet haast wel een Blackpoll Warbler (Zwartkopzanger) zijn, een nieuwe soort voor Nederland!
Zwartkopzanger Setophaga striata, De Cocksdorp, Texel, 26 oktober 2020 (Wouter van der Ham)
Twee seconden later kwam de brain freeze. Een cocktail van emoties nam heel even vat op mij, een f@&%$cking nieuwe soort voor NL! Zag ik het wel goed? Ik grijp mis naar een camera, die nog in de auto ligt... Hoe moet ik dit nu vastleggen? Wat als ik iemand probeer te bellen en de vogel raakt uit beeld? Wat doe ik nu als eerste??? Ondertussen had ik de sprint naar de auto ingezet en viel de keuze op mijn camera uit de auto grissen in combinatie met Arend bellen - die om de hoek woont – voor een paar extra ogen. Meer dan ‘Blackpoll - begraafplaats - De Cocksdorp - NU komen’ kwam er niet uit. De vogel zat gelukkig nog in praktisch dezelfde hoek en de eerste foto’s waren gemaakt (YESSSSS). Het bericht over de Texelse app-groep ging uit: een wazig (maar voldoende herkenbaar) boc-shotje met de tekst 'Begraafplaats De Cocksdorp NU!!'. Helaas bleek de stabilisator in de lens niet opgewassen tegen mijn enthousiasme, maar er zijn door anderen gelukkig veel mooiere foto’s gemaakt.
Zwartkopzanger Setophaga striata, De Cocksdorp, Texel, 26 oktober 2020 (René van Rossum)
Al snel kwamen de eerst Texelse vogelaars toegesneld en liet de vogel zich geregeld zien in dezelfde haag. Vanwege de plek en de huidige corona maatregelen werd in petit comité besproken hoe om te gaan met wel/geen informatievoorziening naar andere vogelaars en hoe de verwachte toestroom van twitchers in goede banen kon worden geleid. Eerlijk gezegd was dat nog best een dilemma; respect voor de plek en veiligheid vanwege het risico op verspreiding van het coronavirus versus het delen van deze unieke waarneming met andere vogelaars, iets wat onze hobby juist zo leuk maakt. Er was vertrouwen dat twitchers zich verantwoord zullen gedragen, maar ook lichte vrees. Bekend was dat Dutch Birding, vanwege de landelijke corona-maatregelen, geen actieve rol zou innemen. Besloten werd het nieuws te delen en extra aandacht te vragen voor individueel gedrag van twitchers op de locatie en de naleving van de maatregelen. Daarbij was een aantal Texelse vogelaars(*) bereid om de te verwachten stroom twitchers ter plekke te kanaliseren. Dit bleek op de dag van ontdekking goed uit te pakken. Tussen 13.00 en 16.00 was de vogel uit beeld maar eenmaal teruggevonden werd het zoeken en wachten door toegestroomde vogelaars beloond.
Zwartkopzanger Setophaga striata, De Cocksdorp, Texel, 26 oktober 2020 (Toy Janssen)
Tot en met dinsdag 27 oktober is de Zwartkopzanger waargenomen. Hierbij is de vogel in ieder geval op maandag 26 oktober nog door vele vogelaars succesvol getwitcht. Ook werd duidelijk, onder meer via social media, dat diverse fervente twitchers vanwege covid-19 bewust hebben gekozen de plek niet te bezoeken. Een dapper besluit, moed is nodig om te wachten op het volgende geval. Ik hoop van harte dat die door één van hen gevonden wordt!
Dilemma's in corona-tijd.
Wel delen van de soort of toch niet, kan een twitch veilig en verantwoord mogelijk worden gemaakt of niet, besluiten om wel te gaan twitchen of om thuis te blijven; het zijn dilemma’s die juist in deze rare tijden aan de oppervlakte komen. Een deel daarvan komt samen in het moment kort na de ontdekking, waar een besluit genomen moest worden. Met een gehoopt effect, dat gelukkig ook grotendeels uit kwam, maar ook met een risico, dat zich ook deels daadwerkelijk voordeed. De aanwezigheid van de Zwartkopzanger op de begraafplaats in De Cocksdorp en de toestroom van twitchers werd al snel door de media opgepakt. In sommige media werd ook het gedrag van aanwezige vogelaars aangehaald, wat heeft geleid tot uiteenlopende reacties op verschillende fora. Daarbij wil ik niet onvermeld laten dat enkele Texelse vogelaars de handen vol hebben gehad om nodige nuances aan te brengen op diverse uitingen van media en officiële instanties.
Mits aanvaard door de CDNA betreft het hier het eerste geval voor Nederland. Uit de serie Amerikaanse zangvogels betreft dit mogelijk ook de meest te verwachten nieuwe soort. In het najaar komt Bay-breasted Warbler (Kastanjezanger) nog het meest in de buurt van Blackpoll Warbler maar deze verschilt onder meer door grijze/donkere poten en op zijn minst enige roodbruine tekening op de flanken.
Zwartkopzanger Setophaga striata, De Cocksdorp, Texel, 25 oktober 2020 (Diederik Kok)
In Europa (buiten de Azoren gerekend) worden bijna jaarlijks Zwartkopzangers gezien. Veruit de meesten worden gevonden in de maand oktober. Groot-Brittannië is uiteraard de beste plek voor deze soort in Europa met maar liefst 48 gevallen. Maar aan onze kant van de Noordzee zijn ze veel zeldzamer. In de ons omringende landen is de soort ook een echte mega. Zo heeft Denemarken één geval, op het Deense Waddeneiland Mandø verbleef er twee dagen lang een in 2006. In Duitsland en België is de soort vooralsnog niet vastgesteld. Frankrijk heeft 4 gevallen, allen op voorspelbare plekken; 2 op Ouessant, 1 op Île de Sein en 1 bij Porz Gwenn, één van de meest westelijke stukjes Frans vasteland. Er zijn ook enkele gevallen langs de Britse oostkust; 1 bij Easington en 1 bij Flamborough Head (East Yorks), 1 bij Tunbridge Wells (Kent) en 1 op de Channel Islands. Slechts 4 van de 48 gevallen zijn dus enigzins bij ons in de buurt... De Scilly's zijn verantwoordelijk voor het leeuwendeel van de overige gevallen. Het meest oostelijke, en daarmee misschien wel meest noemenswaardige, geval in Europa is een vogel op het Finse eiland Utö in 2008. Noorwegen heeft twee gevallen waarvan één in november in Rogaland en een ringvangst in Tiran, die vogel werd overigens een uur later dood gevonden.
Aantal gevallen van Zwartkopzanger Setophaga striata per Europees land.
(*) Speciale dank aan met name, Ruud van Beusekom, Mark Collier, Marc Plomp, Hans Verdaat en Arend Wassink die met aanwijzingen groepjes van max. 4 vogelaars toe lieten op de plek en ervoor zorgden dat met doorstroom aan iedereen kans geboden werd om de vogel te kunnen bekijken.
Discussie
Jaap Denee
·
29 October 2020 17:24, gewijzigd 29 October 2020 17:24
Heerlijk verhaal, Han. De adrenaline is voelbaar. Nogmaals van harte gefeliciteerd en via deze weg ook mijn dank aan Arend, Hans, Marc, Mark en Ruud voor het zo goed mogelijk in juiste banen leiden van de twitch. Met zoveel stress, emotie en opwinding die bij zo’n knaller komen kijken is dat geen sinecure. Heren, dank!
Folkert Jan Hoogstra
·
29 October 2020 17:43
Een heel dapper besluit. Wat je ook zou hebben gekozen, er zouden altijd mensen zijn die het met die keus niet eens zouden zijn. Een nieuwe Amerikaanse zanger voor Nederland verborgen houden zou je ook zeker niet in dank zijn afgenomen.
Wat wellicht niet voorzien was op het moment van ontdekken was hoe moeilijk de vogel bleek te zijn. Juist doordat de vogel zo moeilijk was werd de stress bij sommigen te groot om zich netjes aan alle maatregelen te houden.
Had de vogel zich de hele tijd zo laten zien als tijdens de ontdekken dan was denk ik alles perfect verlopen. Mensen hadden dan sneller de plek kunnen verlaten na een goede blik op de vogel. Nu werd het zondag in ieder geval gaandeweg de dag steeds drukker met mensen die amper of niks hadden gezien. Wat goed ging (maar wat helaas voor de omwonenden toch niet altijd zo werd ervaren) was het aantal mensen en de onderlinge afstand op de begraafplaats. Verder heb ik zondag amper iemand zonder mondkapje gezien. Waar het mijns inzien zondag wel mis ging was bij het wachten voor het hek voordat je de begraafplaats op kon. Het was daar niet meer mogelijk om de 1,5 afstand te behouden. Dit had er ook deels mee te maken dat de ruimte die door anderen werd gecreëerd werd ingenomen door "voordringers", waardoor het op een gegeven moment even hutje mutje werd.
Wat daarbij ook kwam kijken is de roep om de begraafplaats te verlaten zodra je de vogel had gezien, maar wanneer had je de vogel nu (telbaar) gezien?
Zo heb ik zelf de vogel een keer over de begraafplaats zien vliegen en wist ik alleen dat dit de Zwartkopzanger moest zijn doordat andere mensen dit aangaven. Ook heb ik later de vogel nog als een schim over een tak zien lopen en heen en weer zien fladderen. Wederom had ik de vogel nog niet zelf determineerbaar gezien. Behoorde ik nu tot de groep die de vogel wel of niet had gezien? Dit dilemma zal ongetwijfeld ook gespeeld hebben bij de mensen die de begraafplaats na het zien van een schim niet direct verlieten. Uiteindelijk is het voor mij goedgekomen door een goede waarneming op de begraafplaats in het laatste licht.
Nogmaals een dapper besluit en heel veel dank aan de Texelse vogelaars die uren de boel hebben staan regelen. Laten we hopen dat we deze soort na corona met zen allen eens over kunnen doen.
Max Berlijn
·
29 October 2020 18:57, gewijzigd 29 October 2020 22:03
Han, geweldig. Texelaarse vogelaars, veel dank om het zo voor ons "vaste wallers" zo aan te pakken en het toch bekend te maken. Ik moest een (middag) laten schieten vanwege werk maar maandag ochtend werd de vogel teruggevonden rond 08.30. Ik moet bekennen dat mij dit zelf waarschijnlijk niet was gelukt. De vogel foerageerde zo traag (typisch voor amerikaanse zangers) dat het voor de wat oudere (57) ogen lastig was de vogel op te pikken. Voor mij persoonlijk was hulp van Sven Valkenburg en later oude bekende Theo Muusse heel welkom en tot 10.15 was de vogel meerdere malen goed zichtbaar en fotografeerbaar. Bjorn Alards heeft zelfs een kort filmpje kunnen maken wat ik nog niet op het net kon terugvinden. Hierna zijn wij (Leo Boon en ik) weg gegaan om plaats te maken voor anderen. Ik begreep dat het kort daarna wat minder rustig was op en rond de begraafplaats dan sommige omwonende en handhavers wilde. De berichtgeving van de politie hierover deed de gemoederen bij de voor en tegenstanders meer polariseren dan verzoenen (later is dit gelukkig aangepast). Toen ik er was werden in ieder geval de regels en adviezen goed nageleefd temeer omdat de vogel goed meewerkte.
Bert de Bruin
·
29 October 2020 20:01
Gefeliciteerd allemaal, leuke soort!
Enno Ebels
·
29 October 2020 20:18
Veel dank aan in de eerste plaats Han voor de geweldige ontdekking en vervolgens Arend, Hans, Marc, Mark en Ruud voor het begeleiden en in goede banen leiden van de twitch - geweldig dat jullie dat zo gedaan hebben in deze lastige kwestie. Zelf bleef ik zondagmiddag zitten met erg magere waarnemingen (silhouetje op een tak, vluchtwaarneming, geel buikje, beslagen kijker, stress...), mede door het dilemma dat Folkert Jan schetst (plaats maken voor anderen als je 'iets' gezien had). Daarom heel blij dat ik blij maandag terug ben gegaan en hem toen veel beter heb gezien, niet lang en niet dicht bij maar wel helemaal vrij en in het zonnetje - prachtig!
Douwe Hoekstra
·
29 October 2020 21:55
Leo Stegeman
·
29 October 2020 21:59, gewijzigd 30 October 2020 08:52
Wat een supervondst!! En onderwerp van een klassieke Vlieland- Texel twitch. Zondagmiddag konden snel na de melding Bas en Sander Lagerveld, Jan vd Laan, Vincent en ik om 13.15 met een watertaxi naar Harlingen, enkele huisgenootjes verbijsterd achterlatend. Daarna was het doel om de boot van 15.30 in Den Helder naar Texel te halen. Ondanks wat tegenwerkende sluizen op de afsluitdijk, haalden we de beoogde boot. Ondertussen waren de berichten echter niet gunstig, de vogel was al 2 uur niet gezien. Tegen de tijd dat we op plek waren was de vogel gelukkig weer gevonden. Toch bleef het spannend want door de omstandigheden bleek het niet eenvoudig om de vogel te zien te krijgen. Uiteindelijk lukte dit ons allen, en de vreugde was groot. Bas en Jan lukte het nog zelfs om net de extra ingezette snelboot van 20:35 naar Vlieland te halen! Ongetwijfeld een nieuw record Vlie-Texel-Vlie! Jammer dat zij de dag er op de Huisgierzwaluw misten die over hen heen gevlogen moet zijn....
Frank van der Meer
·
30 October 2020 17:16
Nog nooit zo snel van de bank gesprongen en weggefietst na het zien van jouw foto. En ik zie nu dat je hem op precies 1 km ontdekte van jouw huisje en dus ook van dat van ons. Nogmaals gefeliciteerd en bedankt! :)
Robert Keizer
·
30 October 2020 17:54
Mooi verhaal Han! En goed geregeld allemaal in elk geval de zondagmiddag dat ik er was. Gelukkig in de goede "shift" waarin de vogel teruggevonden werd door Hans Verdaat.
Misschien nog even de dag en datum (zondag 25 oktober) vermelden voor alle volledigheid in het ontdekverhaaltje. Nu moet je dat uit het bijschrift van de foto halen...
Ed van Boheemen
·
30 October 2020 19:53
Mooi om de verhalen van de gelukkigen te lezen. Han, gefeliciteerd met deze pracht ontdekking! Mooi dat je ook schrijft over de mensen die thuis bleven. Door omstandigheden moest ik op dringend advies van de overheid in een 10-daagse thuisquarantaine, die twee dagen voor jouw geweldige ontdekking begon.. Eerlijk gezegd zit je dan wel knarsentandend op de bank, gekluisterd aan de gsm. Foto's kijken, foto's kijken en nog eens foto's kijken! Het is voor een twitcher in hart en nieren een moeilijke tijd! Zal blij zijn als ik maandag weer naar buiten mag. Iedereen die hem heeft, gefeliciteerd!! Ps.: Ik hoop dat de vogel dit weekend wordt terug gevonden..
Leo JR Boon
·
31 October 2020 10:48
Bedankt Han en alle 'vogelaars' regelaars! Ik ben net als Enno de dag erna terug gegaan nadat ik hem, zoals waarschijnlijk de meeste mensen, echt slecht gezien had. Dat werd die dag ruimschoots goedgemaakt met nog als dikke bonus de 4 tot 5 Vale Gierzwaluwen! En natuurlijk als klap op de vuurpijl Max zijn 65e Gestreepte Standloper op de terugweg :-)
Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.