Portugal - Algarve
19 December 2012 · 52114 × bekeken
In oktober 2012 mochten we een weekje in de Algarve vogels kijken op uitnodiging van het Portugese Toeristenbureau (www.visitalgarve.pt & www.algarvepromotion.pt). Een leuke groep van enkele Engelse, Zweedse, Duitse en Hollandse vogelaars bij elkaar; daar moest het wel een weekje mee uit te houden zijn.
De Algarve ligt in het uiterste zuiden van Portugal, met de Atlantische Oceaan in het westen en zuiden, en wordt in het oosten begrensd door Spanje. Het gebied vormt het uiterste zuidwestelijke puntje van het Europese vasteland en wordt sterk beïnvloed door de nabijheid van de Middellandse Zee en Noord-Afrika. Niet alleen het klimaat, maar ook het landschap, de landbouw, de cultuur en de biodiversiteit.
De Algarve kent op een relatief beperkt oppervlak, ongeveer 5.000 vierkante kilometer, een grote verscheidenheid aan habitats en soorten. Tussen de bergen van het binnenland en de kustlijn bevindt zich een gevarieerd landschap, met uitgestrekte kurkeikenbossen, maquis, steppen van braakliggend land, olijf- en fruitboomgaarden, rivieren, getijdegebieden, lagunes, moerassen, zoutwinpannen, duinen, kliffen en zandstranden! Zelfs op sommige golfbanen zijn soms leuke vogels te zien. Ongeveer 40 procent van de regio is erkend en beschermd als Natura 2000-gebied en wordt geclassificeerd als speciale beschermingszone voor vogels (Important Bird Area, IBA).
Ondergaande zon langs de kust bij het hotel.
We hadden een mooi vluchtschema vanuit Rotterdam, en waren binnen enkele uurtjes op vliegveld Faro. Koffers pakken, gastvrouw zoeken en dan door het Portugese landschap naar het hotel. Altijd leuk, zo'n eerste ritje met de eerste soortjes. De Blauwe Ekster was wel de leukste. Het hotel (Hotel Vila Galé Albacorais, www.vilagale.pt) is een 'Ecohotel' in het Ria Formosa National park. Oorspronkelijk voor de bevolking (150 gezinnen), die van hieruit op tonijn visten, later omgebouwd tot hotel. Een mooie gelegenheid om te verblijven, ook omdat het aan de kust ligt, met mooie zoutpannen ernaast, een baai met een haventje, wat ruige terreintjes; oftewel: ook een mooie gelegenheid om het laatste uurtje nog even rond te lopen en wat vogels te bekijken. Zwartkopmeeuw (in alle kleden) was erg algemeen, een Dunbekmeeuw was leuk, Rosse Grutto's, Steenlopers, Bontbekplevieren. In de bosjes al genoeg Kleine Zwartkoppen. En veel Kuifleeuweriken. Daar moesten we in de komende dagen de Thekla nog tussenuit zien te halen....
's Avonds ontmoeten wij onze gastvrouw Ana Vargues. Zij heet ons welkom met een drankje en zal ons verder gedurende de trip begeleiden en ons aanspreekpunt zijn. Hierna 's avonds in een restaurant dineren. Voor het eerst dat ik inktvis kreeg die ik 'lekker' vond. De Portugese keuken is aan te raden, ook de Portugese wijn die erbij komt.
Uitzicht vanuit het hotel over het haventje en Ria Formosa National park.
De volgende ochtend vroeg op, het ontbijt ging mee in de bus. We gingen naar Castro Verde, een gebied net iets net noorden van de Algarve, en HET gebied om Grote en Kleine Trap te zien. In een klein dorpje een tussenstop, waar vogelaars gelijk gebruik van maken om wat 'soortjes te scoren': Roodborsttapuit, Graszanger, Iberische Klapekster, Bergfluiter en Zwarte Spreeuwen op de elektriciteitsdraden waren hier onze eerste wapenfeiten.
Hier stapte een plaatselijke gids in, die ons onderweg veel over het gebied en de noodzakelijke bescherming ervan vertelde. Onderweg al weer veel Blauwe Eksters, Iberische Klapeksters en onze eerste Grijze Wouw. Uiteindelijk stopten we midden in de akkers bij een oude boerderij, waar in de zomer Kleine Torenvalken broeden, maar die zaten nu ver weg in het warme zuiden. Maar er was genoeg te zien. Vrijwel direct hadden we drie vliegende Grote Trappen in beeld, die op de helling tegenover landden en zich uitgebreid lieten bekijken. Over de akkers turende ontdekten we er steeds meer. Ook een groep van ruim elf Kleine Trappen vlak voor ons was beslist de moeite waard om langer te bekijken. En hoe langer we rondkeken des te meer we ontdekten. Een Grijze Wouw jagend over de akkers, meerdere Hoppen vaak rustend en uitkijkend op de oude stenen schuren en muurtjes.
Indien geen Hop dan werd er wel een Steenuil ontdekt. Tapuiten en Roodborsttapuiten scharrelden rond, een Duinpieper vloog roepend over. Later kwam er eentje vlak voor ons zitten. Rode en Zwarte Wouwen rustend op de paaltjes. Maar we moesten toch weer verder. Vanuit de bus werden nog meer Grote Trappen ontdekt, een kleine 40 in totaal zagen we er wel.
We reden door naar een hoog uitkijkpunt. Van hier heb je kans om grotere roofvogels te zien, Vale Gier en Spaanse Keizerarend werden genoemd, maar hoewel we de horizon goed afspeurden konden we alleen Buizerd en Bruine Kiekendief vinden. In de bosjes rondom het uitkijkpunt was het wel leuk met kleine zangvogels, zoals Kleine Zwartkop en Bonte Vliegenvanger. Ook vonden we een Roodborst, naar we horen een van de eersten die zijn aangekomen.
In het bezoekerscentrum Vale Gonçalinho environmental education centre wordt een echt Portugese lunch opgediend. Hier staat ook een toren waar een kolonie Kleine Torenvalken broedt. In oktober niet aanwezig, maar een kleine uitkijktoren ervoor geeft aan dat je in de zomer deze vogels hier mooi kunt fotograferen. Er wordt ons verteld dat er meerdere 'hide-outs' zijn in het gebied, die per dag gehuurd kunnen worden. Deze staan bij de baltsplaatsen van de Grote Trap (Houdt rekening met een lange dag, 's ochtends met donker erin en 's avonds pas weer eruit. Eten wordt verzorgd. Andere voorzieningen zijn mij onbekend).
In de middag zakken we af, terug naar de kust, waar we in de laatste uurtjes nog kijken bij het Castro Marim Natural Reserve. Een mooi gebied met zoutpannen en met veel eenden en steltlopers. We zien enkele Reuzensterns ertussen, een Audouins Meeuw wordt op afstand gezien. Omdat het licht nogal moeilijk is besluit ik samen met een andere fotograaf het gebied in te lopen, op zoek naar plaatselijk klein spul. Kleine Zwartkop is weer algemeen, de eerste Baardgrasmussen, Roodborsttapuiten, een late jonge Roodkopklauwier, Grauwe Gorzen en Rietgorzen. We zijn eigenlijk op zoek naar de Kleine Korteenleeuwerik, in een van de weinige broedgebieden voor deze soort voor Portugal. We zien een klein groepje voor ons uit vliegen, later komt een vogel. twee keer mooi roepend overvliegen. We maken nog wat foto's van onder andere de Graszanger en dan gaan we weer terug richting het hotel. Hier hebben we in het laatste licht nog even tijd om rond te lopen. Dat levert nog enkele Blauwborsten en een groep van een stuk of 30 Grielen op.
Grote Trap, Great Bustard, Otis tarda, Algarve-Portugal, 3 oktober 2012 (Wietze Janse)
De volgende ochtend hadden we eerst tijd om voor het ontbijt bij het hotel in de lagunes rond te lopen.
Zwarkopmeeuwen algemeen, weer Dunbekmeeuw, Iberische Klapekster, Witgatjes, Groenpootruiters, een groep Flamingo's, Kleine Zilverreigers, Blauwborst; een gevarieerd gezelschap. Anderen zagen nog een (hybride) Westelijk Rifreiger. Na een goed ontbijt mochten we van de eigenaar van het hotel nog even op het torentje klimmen. Goed te zien dat dit vroeger een kleine visgemeenschap was.
Hierna vertrokken we weer, om na een half uurtje rijden bij de kust te stoppen. Hier gingen we op een soort veer-/rondvaartboot (Passeios da Ria Formosa company) door de lagunes van Ria Formosa Natural Parque voor een kort bezoek aan Olhão barrier Islands Farol en Armona.
We konden oefenen met alle kleden van Kleine Mantelmeeuw, Geelpootmeeuw en Zwartkopmeeuw. We voeren langs de plek waar in het voorjaar de Audouins Meeuwen broeden, maar zagen ze hier niet. Het wad zat vol steltlopers als Zwarte Ruiter, Groenpootruiter, Zilverplevier, Grutto, Rosse Grutto, Wulp, Regenwulp, Bontbekplevier, Drieteen- en Bonte Strandloper. Grote Sterns waren aan het vissen, Lepelaars en Ooievaars liepen rond. Een Bruine Kiekendief zorgde even voor opschudding.
In de middag varen we een haventje binnen en zakken we neer op een terrasje. Hier komt ook alle vers gevangen vis binnen en even later zitten we aan een lunch met vijf verschillende soorten vis. De ene nog lekkerder dan de andere en er wordt gebakken totdat we genoeg hebben. We genieten met zijn allen en hebben daarna weer voldoende energie om nog een middagje te vogelen.
We rijden door naar Lagoa dos Salgados, een klein meertje aan de kust met ruige 'duinen' er omheen. We besluiten eerst het omliggende gebied te bekijken. Later hebben we mooi licht om te kijken en te fotograferen bij het meertje. De bosjes leven van de vogels: Kuifleeuwerik, Thekla Leeuwerik, Kleine Zwartkop, Baardgrasmus, Roodborsttapuit, Tapuiten, Paapjes, Bonte Vliegenvangers en Gekraagde Roodstaart. Twee Velduilen (vroeg voor de zuidkust van Portugal!) vliegen rond, Buizerd, Sperwer en Bruine Kiekendief.
We lopen naar het meertje met veel steltlopers. Vorige week zat hier nog een Gestreepte Strandloper. Een Audouins Meeuw laat zich mooi bekijken, net als een grote groep Europese Flamigo's. Koereigers en Kleine zilverreigers. We zien kortstondig een donkergrijze ertussen. Weer een Westelijke Rifreiger? We zien hem te kort en van te ver. Graszangers en Blauwborsten zitten vlak voor ons, Cetti's Zangers zingen regelmatig en laten zich soms even zien, Kleine Karekiet is nog aanwezig, weer veel Kleine Zwartkoppen, en ook veel soorten eenden. Dan zien we de eerste Purperkoeten langs het riet staan, en de fotografen leven zich uit.
Als we even over zee kunnen kijken wordt de eerste Kuhls Pijlstormvogel gezien, maar die zouden we later nog meer te zien krijgen. We lopen terug naar de bus. Onderweg een Woudaap. Dit is ook een plek waar de Black-headed Weaver broedt. We zien de nesten hangen van deze 'escape', die oorspronkelijk uit Afrika komt. Een schitterend gebied, helaas nog niet beschermd, en de bebouwing komt dichterbij. Het heeft alle aandacht van de plaatselijke vogelbescherming. Hopelijk kan dit prachtige gebied blijven zoals het is (zie de petitie).
Dan zakt de zon achter de horizon, tijd om door te gaan naar het hotel in Sagres, de meest zuidwestelijke punt van Portugal. We hebben nog een goed diner, praten gezellig na en kijken alweer uit naar de volgende dag.
Flamingo, Greater Flamingo, Phoenicopterus roseus, Algarve-Portugal, 4 oktober 2012 (Ben Hall)
Lekker eten van 5 verschillende soorten vsi.
Ontbijten en dan de dag doornemen. Vanaf het balkon kijk ik uit over het haventje en de zee. Ik zie al Jan van Genten vliegen, maar ook pijlstormvogels. De verrekijker wordt erbij gepakt en de eerste Kuhls Pijlstormvogel heb ik direct al in beeld. Er vliegen er velen. Even later scheert er en veel snellere en kleinere pijlstormvogel door het beeld: de eerste Vale Pijlstormvogel, al snel gevolgd door meerdere anderen. Dat belooft wat voor later ......
We gaan met twee zodiacs de zee op. De zeevogellijst moet toch nog worden aangescherpt. Na het ontbijt lopen we naar beneden. Een Drieteenstrandloper en de vele Geelpootmeeuwen leiden nog even de fotografen af en dan krijgen we een uitgebreide uitleg over hoe we ons op de bootjes moeten gedragen en hoe we de veiligheidsgordels om moeten doen. Lastige dingen, die laatste. Zeker als je ook nog een regenjas, rugzak, verrekijker en fototoestel bij de hand wil hebben. Ik worstel me erin en even later lopen we naar de zodiacs.
Veel ruimte om te zitten heb je niet, de rugzak in het midden zodat die het nog een beetje droog houdt, en dan in twee rijen achter elkaar. De motoren pruttelen even, slaan aan en even later varen we het haventje uit. En direct al zitten we tussen de vogels. Jan van Genten vliegen over, rechts mooi een Kuhls Pijlstormvogel vlak langs. Een kijker pakken is niet nodig. Het blijft niet bij die ene, vele honderden zullen volgen. 'Vale' wordt er geroepen, ook vlak langs de boot. We zien er tientallen, toch minder algemeen dan de Kuhls. Een Grote Pijlstormvogel komt voorbij en laat zich fraai bekijken. Degene die aan de juiste kant zitten kunnen foto's maken. Een paar kilometer de zee op wordt het stil, we stoppen en beginnen met chummen. Het mag niet helpen, er komt niet veel op af.
Blijkt dat de vissersboten niet varen vandaag vanwege een nationale feestdag. Dat komt slecht uit, want er zijn daardoor waarschijnlijk weinig vogels in de buurt. Een Stormvogeltje wordt opgemerkt, maar verder blijft het rustig. Verderop proberen we het nog een keer. Twee Jan van Genten en enkele Kuhls Pijlstormvogels komen kijken, verder blijft het weer rustig. We besluiten terug te varen en dichterbij de kust te gaan kijken. Hier zitten tenminste nog grote groepen Kuhls Pijlstormvogels met enkele Vale Pijlstormvogels ertussen. We komen dichtbij, en de fotografen kunnen zich uitleven.
De uren vliegen voorbij en dan wordt het weer tijd om terug te keren.
Grote Pijlstormvogel, Great Shearwater, Puffinus gravis, Algarve-Portugal, 5 oktober 2012 (Ola Bondesson)
Kuhls Pijlstormvogel, Cory's Shearwater, Calonectris borealis, Algarve-Portugal, 5 oktober 2012 (Niklas Aronsson)
En ze vlogen echt dicht langs ....
Kuhls Pijlstormvogel, Cory's Shearwater, Calonectris borealis, Algarve-Portugal, 5 oktober 2012 (Wietze Janse)
We kunnen ons even opfrissen, genieten van een lichte lunch en stappen dan de bus weer in om noordelijk van Sagres naar roofvogels te gaan kijken. De dagen ervoor waren goed geweest. Helaas betrekt deze middag de lucht en krijgen we niet het juiste weer voor roofvogeltrek. Toch zien we nog genoeg: tientallen Dwergarenden komen over, Bruine Kiekendief, Blauwe Kiekendief, Torenvalk, Sperwers, een Boomvalk en twee Slechtvalken. De bosjes worden uitgekamd, met weer Kleine Zwartkop, Baardgrasmus, Provençaalse Grasmus, Fitis, Tjiftjaf, Bergfluiter, Goudhaan en juveniele Roodkopklauwier. Een grote groep Alpenkraaien komt over met enorm kabaal, een mooie ervaring. Verder vallen de tienduizenden Zuidelijke Heidelibellen op, overal waar je maar kijkt zie je ze vliegen. Ook nog enkele Zuidelijke Keizerlibellen en verschillende soorten vlinders.
's Avonds sluiten we in de schemering af, kijken of we nog uilen of nachtzwaluwen kunnen zien. We zien in de avondschemering meerdere Ransuilen jagen. Daar blijft het bij. Terug in het hotel genieten we weer van een heerlijk diner.
Na het ontbijt vertrok de bus om weer in de omgeving van Sagres te gaan kijken. We begonnen bij de vuurtoren, een mooi hoog uitkijkpunt waar je over zee kunt uitkijken. Een Zwarte Roodstaart zit te zingen, meerdere Thekla Leeuweriken lopen rond. Over zee hetzelfde beeld als gisteren: Jan van Genten, Kuhls Pijlstormvogels en Vale Pijlstormvogels. Een Grote Jager wordt ertussen ontdekt.
Dan rijden we verder. We zijn uitgenodigd om bij een klein ringstation het vangen en ringen van vogels te bekijken. Meerdere Kleine Zwartkoppen en Roodborsttapuiten zien we zo van dichtbij. Een erg leuke vangst is die van een Sprinkhaanzanger. Na deze leuke geste gaan we verder. Weer veel zangvogels, en een Draaihals laat zich even zien. Hetzelfde beeld aan roofvogels als gisteren: Dwergarenden, Bruine Kiekendief, Blauwe Kiekendief, Torenvalk, Sperwers en meerdere Slechtvalken. We struinen het terrein af om Kleine Trap te vinden, maar hier laten ze zich helaas niet zien. Wel weer Alpenkraaien; dat blijven toch mooie vogels met die rode snavels.
Na de lunch gaan we naar een ander gebeid. We lopen in een klein dal vol met riet en water, maar in de schaduw van een klein dennenbos. Het leeft hier weer van de doortrekkende zangvogels als Tjiftjaf, Fitis, Kleine Zwartkop, Baardgrasmus, Gekraagde Roodstaart en Bonte Vliegenvanger. Een Sint Helenafazantje laat zich zien. Grote groepen Blauwe Eksters vliegen over en dan boven de heuvelrug: stipjes. De telescopen worden er opgericht en het blijken Vale Gieren te zijn. Meer dan honderd. Vanwege de grote afstand kunnen wij niet vaststellen of er Ruppels Gieren tussen zitten. Jammer, want later bleek dat die er wel gevlogen hebben. We vermaken ons hier tot eind van de middag, en fotograferen nog een Steenuiltje. Ik heb nog een uurtje voordat het donker wordt en besluit de rots boven de haven nog even af te lopen. Kleine Zwartkop, Tapuit en Roodborsttapuit zitten overal, Thekla Leeuwerik laat zich mooi bekijken. Op een erg oud en vervallen en volgen mij onbewoond huis zit een Blauwe Rotslijster. In het late avondlicht laat hij zich even fotograferen. Als ik later het terrein verlaat zie ik toch mensen lopen. Toch nog bewoond dus!? Over zee vliegen nog steeds vele pijlstormvogels. Dat houdt daar nooit op. Een mooi besluit van de dag.
Steenuil, Little Owl, Athene noctua, Algarve-Portugal, 6 oktober 2012 (Wietze Janse)
Theklaleeuwerik, Thekla Lark, Galerida thelae, Algarve-Portugal, 6 oktober 2012 (Wietze Janse)
Blauwe Rotslijster, Blue Rock Thrush, Monticola solitarius, Algarve-Portugal, 6 oktober 2012 (Wietze Janse)
Alpenkraai, Red-billed Chough, Pyrrhocorax pyrrhocorax, Algarve-Portugal, 6 oktober 2012 (Wietze Janse)
Dolfijnen voor de kust in het vroege ochtendlicht.
De laatste dag. De meesten moeten alweer vroeg op het vliegveld zijn, en er is geen officieel programma meer. Leo Apon en ik vliegen samen met een Engelsman pas 's avonds om 7 uur; bijna nog een volle dag om vogels te kijken. We regelen dat een van de gidsen ons op sleeptouw neemt, en na het ontbijt vertrekken we richting Faro. Hier ligt op enkele kilometers van het vliegveld nog een schitterend natuurgebied, genaamd Ludo. We wachten bij het benzinestation op de gids en de taxichauffeur geeft alle medewerking. Hij belt de gids, hij neemt de koffers mee en zal om 3 uur op de aangegeven plek staan om ons weer op te pikken.
Even later rijden we het gebied in en staan we bij de eerste plasjes te kijken. De Grijze Wouw, die ochtend nog gezien, laat het afweten, maar bij het eerste plasje is het gelijk al genieten: veel eenden en Meerkoeten. Die laatste speuren we allemaal af; er wordt wel eens een Knobbelmeerkoet gezien. Tevergeefs. IJsvogeltjes vliegen af en aan, een Waterral roept, Purperkoeten komen uit het riet, Dwergarenden cirkelen boven de heuvel. Aan de andere kant veel meeuwen (waaronder Zwartkop), een Krooneend vinden we. Blauwe Eksters ook weer in overvloed.
We lopen langs een golfterrein en komen bij een kleine uitkijkhut. Rietzangers laten zich zien, Purperkoeten sloven zich uit, enkele Zwarte Ibissen doen hun best. We zien twee soorten waterschildpad. Het blijft een gevarieerd beeld. Dan lopen we een paar kilometer terug door de zoutpannen en slikvelden: veel steltlopers, Reuzensterns, Kleine Zwartkoppen. We vinden het dan ook jammer als we om drie uur bij de weg aankomen en de taxi instappen.
Een kleine tussenstop voor wat versnaperingen en dan staan we op het vliegveld. Inchecken verloopt vlot en voor het weten zitten we alweer 10 km hoog in de lucht, landen we in Nederland en zitten we in de taxi huiswaarts. We kijken terug op een mooie ervaring.
Uitkijkhut in het National Park Ludo.
Kort samengevat: het zuiden van Portugal is een erg mooi gebied om te gaan vogelen, op slechts enkele uurtjes van Nederland. We waren er in het najaar. In het voorjaar (april/mei) is hier nog een keur aan andere soorten te zien die we nu moesten missen. Denk aan Moorse Nachtzwaluw, verschillende soorten grasmussen en Kuifkoekoek. Februari/maart is de mooiste tijd om de Grote en Kleine Trap te zien baltsen en gebruik te maken van de 'hide-outs'. Oftewel, in meerdere jaargetijden is het hier goed toeven.
De hotels waar we verbleven waren goed, het Portugese eten was altijd lekker en dan hebben we nog niet eens alle kleine eetgelegenheden op alle hoeken van de straat geprobeerd. De mensen zijn erg vriendelijk, we konden gaan en staan waar we wilden. Tijdens de reis werden we begeleid door drie gidsen. Alle drie waren ze kundig. Ze kenden het gebied en de vogels goed. Ik kan ze dan ook aanraden:
- João M inistro
- Domingos Leitão
- Georg Schreier
Deze reis wordt ook aangboden door Birdingbreaks.nl.
Ofwel een aanrader om dit gebied, op enkele uurtjes afstand eens te bezoeken.
Meer foto's zijn nog hier te bekijen.
Wietze Janse
Kleine Zwartkop, Sardinian Warbler, Sylvia melanocephala, Algarve-Portugal, 6 oktober 2012 (Wietze Janse)
Discussie
Gijsbert van der Bent
·
24 December 2012 19:30
Frits-Jan Maas
·
25 December 2012 14:28
John van der Woude
·
27 December 2012 00:02
Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.