Round Island, 25 km voor de noordkust van Mauritius, fungeert al decennia als toevluchtsoord voor ernstig bedreigde soorten. Dit zijn niet zo zeer vogels, maar met name planten en reptielen. Veel planten die hier groeien komen nergens anders ter wereld voor, zoals de Hurricane Palm, waarvan hier het laatste levende wilde individu staat (afgezien van de herintroduceerde individuen op Iles aux Aigrettes). Ook de reptielengemeenschap is uniek en wereldwijd beroemd, aangezien dit de enige plek is waar je onder andere Keel-scaled Boa, Telfair´s Skink, Guenther´s Day Gecko (´s werelds grootste daggecko) en Ornate Day Gecko in het wild voorkomen (de laatste drie zijn naar Iles aux Aigrettes verhuisd en er zijn Boa´s op Guenners Coin geplaatst om de populatie minder kwetsbaar te maken).

Het eiland is altijd rat-, musk shrew-, kat- en mangoestevrij geweest, waardoor de reptielensoorten hier konden overleven, terwijl ze op het "vasteland" (Mauritius) uitstierven. Helaas hebben endemische vogelsoorten dit eiland nooit bereikt en is Mauritius nu driekwart van zijn avifauna kwijt. Round Island kende echter wel zijn eigen set geïntroduceerde soorten, namelijk geiten en konijnen (naast Zebra Doves en Huismussen), die hevige ontbossing hebben veroorzaakt met als gevolg verhoogde erosie. Deze twee zoogdieren waren hoogstwaarschijnlijk de indirecte oorzaak voor het uitsterven van de Burrowing Boa (voor het laatst gezien in 1975). Ondertussen zijn de dieren met de zachte vachtjes afgeschoten zodat de glibberige kruipers konden overleven en werkt onder andere de Mauritian Wildlife Foundation hard aan de restauratie en herbebossing van dit eiland.


Guenther´s Day Gecko Phelsuma guentheri, Round Island, Mauritius, 4 juni 2013 (Johannes Fischer)

Wij mochten gedurende tien dagen helpen bij de restauratie en conservatie van dit unieke ecosysteem, wat voor ons het hoogtepunt van ons zes maanden lange verblijf in Mauritius was. Na vijf maanden werk aan Pink Pigeons voor mij en aan de Passerine Survey en Mauritius Fody voor Anna, was dit een welkome afwisseling. Het werk op Round Island betrof met name florawerk, maar er zat ook wat faunawerk tussen. We hebben in totaal meer dan 500 bomen geplant, waarvan het overgrote deel van de soorten als critically endangered of endangered te boek staat (zoals White Ebony en Bottle Palms). Daarnaast werd er naar invasieve planten gezocht, werden er zaden verzameld, werden er planten omgepot en bewaterd, etcetera. Naast al dit werk was er ook genoeg tijd om naar Keel-scaled Boas te zoeken, Red-tailed Tropicbirds te ringen en als persoonlijke hoogtepunt de broedpopulatie van Petrels Pterodroma ssp. te monitoren. In totaal hebben we ruim 40 Pterodroma´s van drie verschillende soorten, namelijk Trindade, Kermadec en Herald Petrel, gevangen.

De verhoogde erosie als gevolg van de introductie van geiten en de konijnen had ook een klein positief gevolg: er kwamen meer nestplaatsen voor bepaalde zeevogels die hier door natuurlijke dispersie terecht zijn gekomen. Op Round Island huist al eeuwen een enorme broedpopulatie van Red-tailed Tropicbirds (2.000 tot 2.500 broedpaar) en het is momenteel de grootste in de hele Indische Oceaan. Ook telt Round Island de grootste broedpopulatie van Wedge-tailed Shearwaters van deze oceaan (40.000 tot 80.000 broedpaar). Daarnaast broeden er ook nog eens 750 tot 1.500 White-tailed Tropicbirds. Sinds de jaren '40 worden er broedende Petrels waargenomen. Deze zijn altijd geïdentificeerd als Trindade Petrels Pterodroma arminjoniana of werden simpelweg Round Island Petrel genoemd, maar tegenwoordig ziet het gehele plaatje er toch wat anders uit. In 1987 werden de eerste Bulwer´s Petrels gevonden, in 1994 de eerste Kermadec Petrel P. neglecta en in 1995 de eerste Herald Petrel P. heraldica. Tegenwoordig telt de eilandlijst 7 Pterodroma-soorten waarvan er drie met zekerheid broeden (Black-winged Petrel P. nigripennis heeft een aantal pogingen ondernomen maar deze zijn nooit succesvol geweest). De drie soorten die met zekerheid tegenwoordig een vast plekje hebben gevonden op Round Island zijn Trindade, Kermadec en Herald Petrel. Deze drie soorten hybridiseren met elkaar en aangezien het toch al om de meest variabele Pterodroma-soorten ter wereld gaat, is de identificatie van individuele vogels op zijn minst erg lastig. In het volgende stuk wordt de identificatieproblematiek uiteengezet en hopelijk geeft het een paar uitkomsten.


Red-tailed Tropicbird Phaeton rubricauca, Round Island, Mauritius, 2 juni 2013 (Johannes Fischer)


White-tailed Tropicbird Phaeton lepturus, Round Island, Mauritius, 5 juni 2013 (Johannes Fischer)

Trindade Petrel
Het overgrote deel van de Pterodroma´s op Roud Island zijn Trindade Petrels (120 tot 170 broedpaar). Het grootste gedeelte van deze vogels behoort tot de donkere variant. Deze verschilt een beetje van de donkere variant van de enige andere populatie van deze soort voor de kust van Brazilië door het ontbreken van de witte keel. De intermediaire en lichte variant komen veel minder vaak voor. Ik heb zelf geen lichte individuen met zekerheid gezien gedurende mijn verblijf hier. Genetisch gezien verschilt de Round Island-populatie een beetje van de Atlantische populatie, maar door hybridisatie met Kermadec en mogelijk Herald Petrels vervaagt dit verschil en is het moeilijk een (sub)species status toe te kennen aan deze populatie.


Donkere variant Trindade Petrel Pterodroma arminjoniana, Round Island, Mauritius, 31 mei 2013 (Johannes Fischer)


Intermediate (of lichte?) variant Trindade Petrel Pterodroma arminjoniana, Round Island, Mauritius, 31 mei 2013 (Johannes Fischer)

Kermadec Petrel
Op Round Island broeden een geschatte 10 tot 15 paartjes Kermadec Petrels (maar het aantal individuen dat aanwezig is verschilt van maand tot maand). Ook van deze soort worden met name de donkere en intermediaire varianten waargenomen. De witkoppige variant van Kermadec Petrel is zelfs slechts twee keer met zekerheid waargenomen. Hybridisatie tussen deze soort en de bovenstaande is aangetoond. Door de hoge variatiegraad en de hybridisatie die er ook nog eens bij komt, zijn naar mijn mening alleen in extreme kleden kop-, bovenvleugel- en ondervleugeltekening bruikbaar bij de identificatie van deze drie nauwverwante soorten (hoewel ik het idee heb dat Kermadec Petrels een wat warmere kleuring hebben). Naast geluid wordt met name de kleur van de handpenschachten gebruikt om de soorten uit elkaar te houden. Kermadec Petrel heeft namelijk witte (lichte) en de andere twee soorten zwarte (donkere) handpenschachten. De schachten van de hybriden zijn slechts voor de helft licht en voor de rest donker.


Donkere variant Kermadec Petrel Pterodroma neglecta waarbij de witte handpenschachten goed zichtbaar zijn, Round Island, Mauritius, 31 mei 2013 (Johannes Fischer)


Intermediate variant Kermadec PetrelPterodroma neglecta met erg duidelijke witte handpenschachten en een warm gekleurd verenkleed (ook al wordt dat versterkt in deze foto door de ondergaande zon), Round Island, Mauritius, 31 mei 2013 (Johannes Fischer)

Herald Petrel
Deze soort komt even vaak voor op Round Island als de Kermadec Petrel (10 tot 15 broedpaar), maar naar mijn mening wordt deze soort nog sneller over het hoofd gezien dan Kermadec Petrel. De duidelijkste variant (en volgens Carl Jones de enige variant die hier voorkomt) is naar mijn mening de lichtere variant. De vogels zijn vaak wat kleiner en hebben een kortere snavel (maar de morfologische kenmerken van alle drie de soorten overlappen behoorlijk). Ook hebben ze een subtiele bandering op de borst en lichte teugels. Ik heb echter ook vogels gezien die half aan Herald Petrel vereisten en half aan Trindade Petrel vereisten voldoen. Zijn deze individuen nu hybriden of afwijkende individuen van de ene of de andere soort?


Lichte variant Herald Petrel Pterodroma heraldica met mooie lichte teugels, grijs verenkleed en subtiele bandering op de borstband, Round Island, Mauritius, 6 juni 2013 (Johannes Fischer)


Vermoedelijke donkere variant Herald Petrel Pterodroma neglecta. De vogel heeft een aanduiding van bandering op de borst, lichte, maar met donkere vlekken doortekende teugels en een apart grijs-bruine mantel en bovenvleugel, Round Island, Mauritius, 6 juni 2013 (Anna van der Kaaden)

Phoenix Petrels
En dan zijn er naast deze drie soorten en hun hybrides de geruchten over een vierde soort die hier mogelijkerwijs broedt: Phoenix Petrel. Ik vind de beschrijving van deze soort erg veel op een intermediaire variant van Trindade Petrel lijken. Volgens Only en Scofield (Albatrosses, Petrels and Shearwaters of the World) zijn witte onderstaartdekveren en donkere ondervleugels goed voor Phoenix Petrel. Ik heb echter een hoop Trindade Petrels (lichte ondervleugels) met witte onderstaartdekveren gezien. Zijn dat afwijkende Trindade Petrels? Daarnaast heb ik ook een klein aantal vogels gezien die volgens mij voldoen aan de criteria voor Phoenix Petrel, maar toch een zilverachtige waas over de ondervleugels hebben. De onderstaande foto´s laten de beste Phoenix Petrel kandidaten zien en Carl Jones is van mening dat het daadwerkelijk Phoenix Petrels zijn. Ik ben benieuwd wat jullie ervan vinden.


Vermoedelijke Phoenix Petrel Pterodroma alba, deze vogel had witte onderstaartdekveren, zoals je zou verwachten van een Phoenix Petrel, maar vertoonde ook een erg duidelijke zilverachtige waas op de ondervleugels, wat weer tegen deze soort spreekt, Round Island, Mauritius, 2 juni 2013 (Johannes Fischer)


Vermoedelijke Phoenix Petrel Pterodroma alba, let op de donkere ondervleugels, aanduiding van een lichte keel en witte onderstaartdekveren, Round Island, Mauritius, 6 juni 2013 (Johannes Fischer)

Gelukkig is er altijd nog geluid en op zijn minst Kermadec Petrel is er gemakkelijk uit te halen door de ezelachtige roep die deze soort produceert. Trindade en Herald Petrel lijken erg veel op elkaar qua vocalisatie. Beide produceren een mekkerend geluid, maar Trindade Petrel eindigt met een serie van lage keelklanken. Herald heeft deze lage keelklanken niet en de mekkerende roep vervaagt gewoon tegen het einde van de roep. Op sonogrammen is dit verschil vrij goed te zien. Helaas heb ik het idee dat Trindade Petrels de neiging hebben om regelmatig de keelklanken weg te laten en abrupt na het gemekker te stoppen, waardoor ze zo goed als Herald Petrels klinken, wat de identificatie van deze twee soorten op geluid weer een heel stuk moeilijker maakt. Phoenix Petrel klinkt volgens mij net als Herald Petrel of een voortijdig stoppende Trindade Petrel, dus dat maakt de identificatie van deze soort ook niet gemakkelijker ...

• Roep van Trindade Petrel Pterodroma arminjoniana, Round Island, Mauritius, 7 juni 2013 (Johannes Fischer)
• Roep van Herald Petrel Pterodroma heraldica, Round Island, Mauritius, 06 juni 2013 (Johannes Fischer)
  
• Roep van Kermadec Petrel Pterodroma neglecta, Round Island, Mauritius, 5 juni 2013 (Johannes Fischer)
  
• Roep van een vermoedelijke Trindade X Kermadic Petrel hybride Pterodroma arminjoniana X Pterodroma neglecta, Round Island, Mauritius, 7 juni 2013 (Johannes Fischer)

Doordat de drie soorten nauw verwant zijn en waarschijnlijk vrij onlangs gespecieerd zijn als gevolg van het feit dat ze in verschillende broedkolonies leefden, is hybridisatie niet alleen mogelijk, maar is het nageslacht ook nog eens vruchtbaar. Hierdoor treedt er introgressie op van tenminste Kermadec Petrel-genen in de Trindade Petrel populatie op Round Island (hybridisatie met Herald Petrels is nog niet officieel aangetoond, maar zeer aannemelijk en over hybridisatie tussen Herald Petrels en Kermadec Petrels weet ik niets), waardoor hoogstwaarschijnlijk de soortengrens steeds meer vervaagt en de Round Island Pterodroma-populatie een grote hybridezwerm wordt. Tijdens mijn verblijf heb ik een hoop baltsvluchten gezien en dit waren altijd Trindade Petrels die achter Trindade of Kermadec of Herald Petrels aan zaten, maar ik heb geen Kermadec x Kermadec of Herald x Herald baltsvluchten gezien. Er wordt een hoop onderzoek gedaan aan hybridisatie met behulp van DNA en geolocators, maar het DNA werk wordt niet gekoppeld aan verenkleden of morfologische gegevens omdat er geen foto´s of metingen genomen worden, wat naar mijn mening erg zonde is. Het enige wat men nu weet is dat sommige petrels die als Herald Petrel zijn geïdentificeerd, Trindade Petrels bleken te zijn of omgekeerd. Dit komt naar mijn mening ook deels door het gebrek aan ervaring en kennis bij de veldwerkers hier, aangezien de meeste mensen hier nog nooit van Kermadec, Herald, Phoenix of Trindade Petrels hebben gehoord en alles gewoon Round Island Petrel of simpelweg petrel noemen. Er is dus nog een hoop te doen en te leren.


Kermadec Petrel Pterodroma neglecta en Trindade Petrel Pterodroma arminjoniana in baltsvlucht, Round Island, Mauritius, 31 mei 2013 (Johannes Fischer)


Bovenvleugel van vermoedelijke Trindade X Kermadec Petrel Pterodroma arminjoniana X Pterodroma neglecta, de handpenschachten lijken wat lichter bij de basis te zijn dan normaal, Round Island, Mauritius, 1 mei 2013 (Anna van der Kaaden)

Round Island zelf is niet toegankelijk voor de "gewone toerist" maar een boottocht rond het eiland kan georganiseerd worden en dit geeft vogelaars een redelijke kans op ten minste Trindade Petrels. De andere soorten zijn een kwestie van veel geluk denk ik. Zelf heb ik meerdere Trindade Petrels op weg naar Flat Island (10 km ten zuidwesten van Round Island) gezien. Andere interessante vogels die ik op de boottocht naar Flat Island en de boottocht naar Round Island heb waargenomen zijn Brown en Lesser Noddy, Sooty Tern, Masked Booby (alle vier zijn broedvogels op Serpent Island, een eiland naast Round Island) en Subantartic Skua (een dwaalgast in Mauritius).

Voor meer informatie, lees:

• "Lost Land of the Dodo" door A. Cheke en P.J. Hume,
• "The breeding biology of the Round Island Petrel and factors determining breeding succes" door R.V. Tatayah,
• "Occurence of two surface breeding species of Pterodroma on Round Island, Indian Ocean" door M. Brook, M.J. Imber and G. Rowe en
• "Range expansion and hybridization in Round Island Petrels (Pterodroma ssp.): evidence from microsatellite genotypes" door R.M. Brown, R.A. Nichols, C.G. Faulkes et al.

Voor meer site reviews: kijk op www.gottatwitchemall.blogspot.nl


Johannes Fischer & Anna van der Kaaden

Round Island, Mauritius, 6 juni 2013 (Anna van der Kaaden)