Dutch Birding jaargang 37 nummer 3, 2015

Cover Black-eared Kite · Milvus lineatus x migrans René Pop
Artikelen / papers
141 - 160	Atlas Pied Flycatcher: variability of identification characters Andrea Corso, Ottavio Janni, Michele Viganò & Lorenzo Starnini Atlasvliegenvanger: variatie in determinatiekenmerken In dit artikel wordt de variatie in determinatiekenmerken van Atlasvliegenvanger Ficedula speculigera (hierna speculigera) besproken aan de hand van door de auteurs onderzochte museumexemplaren en foto's van mannetjes (en in mindere mate vrouwtjes), uitsluitend afkomstig uit de broedgebieden. De variatie bleek groter dan tot nu toe vermeld in recente artikelen en veldgidsen, vooral wat betreft patroon en tekening van de grote dekveren (greater coverts; gc), de voorhoofdsvlek en de staart. Ook de verschillen met Iberische Bonte Vliegenvanger F hypoleuca iberiae (hierna iberiae) blijken variabeler dan eerder beschreven. In eerdere literatuur wordt gesteld dat alle grote dekveren van speculigera geheel wit zijn (of dat hoogstens de buitenste een kleine zwarte veerbasis hebben). In deze studie blijken de buitenste twee grote dekveren (gc1-2; van buiten naar binnen genummerd) echter altijd geheel zwart, en gc3 (en vaak ook gc4) toont een variabele zwart-witte tekening; nooit zijn dus alle grote dekveren geheel wit. De witte voorhoofdsvlek is weliswaar bij de meest uitgesproken individuen van speculigera het breedst van alle West-Palearctische Ficedula-taxa maar blijkt veel variabeler dan in eerdere literatuur vermeld. Bij sommige individuen is de voorhoofdsvlek duidelijk kleiner (even groot als bij nominaat Bonte Vliegenvanger F h hypoleuca) en sommige iberiae tonen een grote voorhoofdsvlek die overlapt met speculigera. Een geheel gitzwarte staart is vaak beschouwd als een veldkenmerk voor speculigera. De staart kan echter soms witte of bleke tekening op de buitenste staartpen vertonen; dit is afhankelijk van de leeftijd en betreft niet geruide juveniele staartpennen van tweede-kalenderjaarvogels. De conclusie is dat de variatie van kenmerken groter is dan tot nu toe bekend. Hierdoor is speculigera in de meeste gevallen niet van iberiae te onderscheiden. Zonder geluidsopnamen, biometrie of DNA dient daarom iedere mogelijke speculigera buiten het reguliere broedgebied als speculigera/iberiae te worden gedetermineerd. Kenmerken van mannetjes speculigera (en iberiae) die verschillen van die van Bonte Vliegenvanger zijn de gitzwarte tint van (de zwarte delen van) het verenkleed; de grote witte vlek op de basis van de handpennen bij adulten; de geheel gitzwarte staart bij adulten; en uitgebreider wit op de armpennen. Voor het onderscheid van tweede-kalenderjaar en adulte speculigera met (vooral) tweede-kalenderjaar Withalsvliegenvanger F albicollis (en met hybriden) zijn de volgende kenmerken van belang: het patroon op de armpennen; de vorm van de voorhoofdsvlek; de lengte van de buitenste handpen (p1); de witte tekening op de basis van de handpennen (vorm, lengte en uitgebreidheid); de roep; en maten. Bij waarnemingen buiten de broedgebieden moet idealiter een geluidsopname van de roep worden gemaakt. Andrea Corso, Via Camastra 10, 96100 Siracusa, Italy (voloerrante@yahoo.it) Ottavio Janni, Via G G D'Amore 21, 81016 Piedimonte Matese (CE), Italy (coeligena@hotmail.com) Michele Viganò, Via Ongetta 5, 21010 Germignaga, Varese, Italy (mikivigano@yahoo.com) Lorenzo Starnini, 2 Via Cavour 71, 06019 Umbertide, Perugia, Italy (lorenzo.starnini@gmail.com)
161 - 163	Call identification of European Pied, Iberian Pied and Atlas Pied Flycatcher Magnus Robb & The Sound Approach Herkenning van roepen van Bonte Vliegenvanger, Iberische Bonte Vliegenvanger en Atlasvliegenvanger In dit artikel worden roepen van Bonte Vliegenvanger F hypoleuca hypoleuca (hierna hypoleuca), Iberische Bonte Vliegenvanger F h iberiae (hierna iberiae) en Atlasvliegenvanger F speculigera (hierna speculigera) besproken. De wit-roep van speculigera verschilt in sonagrammen subtiel van de overeenkomstige roep van hypoleuca en iberiae maar voldoende om speculigera op grond daarvan van de andere twee taxa te onderscheiden. Met enige ervaring is het misschien ook mogelijk om speculigera in het veld aan de wit-roep te herkennen. Het is van belang om geluidsopnamen en sonagrammen te maken om dit te bevestigen. Ten tweede lijkt het erop, op grond van een zeer beperkt aantal opnamen, dat speculigera korte ratels produceert die sneller zijn en vaker worden gebruikt dan door hypoleuca. Het verschil in snelheid dient echter door analyse van een groter aantal opnamen te worden bevestigd. De bzz-roep van hypoleuca is zeer variabel en de weinige opnamen van de bzz-roep van de andere twee taxa vallen binnen deze variatie. Magnus Robb & The Sound Approach, Rua Dr Pedro Almeida Lima 6, 2710-122 Sintra, Portugal (magnus.robb@me.com)
164 - 169	Presumed hybrid Eurasian Teal x Garganey in Valencia, Spain, in January-February 2014 Jörn Lehmhus, José Ignacio Dies & Hein van Grouw Vermoedelijke hybride Wintertaling x Zomertaling in Valencia, Spanje, in januari-februari 2014 Een vermoedelijke hybride Wintertaling x Zomertaling Anas crecca x querquedula werd op 27 en 29 januari en 4 en 6 februari waargenomen in L'Albufera de Valencia, Valencia, Spanje. Dat één van de ouders een Wintertaling was, was op grond van onder meer kleur en tekening van de kop snel duidelijk. Determinatie van Zomertaling als de vermoedelijke andere oudersoort is gebaseerd op het koppatroon, patroon en vorm van de schouderveren, vorm van de tertials, patroon en kleur van borst, flanken en onderstaartdekveren, en de grijzige voorvleugel. Dit is het eerste met foto's gedocumenteerde geval van een vermoedelijke hybride Wintertaling x Zomertaling. Jörn Lehmhus, Kattenbalken 3, D-38162 Cremlingen, Germany (lehmhus@yahoo.de) José Ignacio Dies, Guardia Civil 23, 3, 18 E46020 Valencia, Spain (jidies@hotmail.com) Hein van Grouw, Bird Group, The Natural History Museum, Akeman Street, Tring, Hertfordshire HP23 6AP, UK (h.van-grouw@nhm.ac.uk)
170 - 174	Vermoedelijke hybride Rode x Blauwe Rotslijster in Den Helder in april 2013 André J Boven, Hans Schekkerman & Enno B Ebels Presumed hybrid Common x Blue Rock Thrush at Den Helder in April 2013 On 11-15 April 2013, a first-summer male rock thrush Monticola (with many traces of juvenile plumage) stayed at Den Helder, Noord-Holland, the Netherlands. It mostly stayed on roof tops, coming down to forage on sandy patches or to perch on stone heaps. On at least the first two nights, the bird was observed roosting in a niche on a floodlit church. The bird was first reported as Common Rock Thrush M saxatilis, based on its small size, relatively short tail, blue upperparts, mostly orange underparts and rufous tail (except for the brown central tail-feathers). However, some characters were at odds with this species, such as the mix of orange and blue feathers on the underparts, wing-to-tail ratio, wing formula, bluish lesser coverts, bluish uppertail-coverts with orange tips, brownish outer web to the tail-feathers and absence of white patch on the back. The possibility of Asian Blue Rock Thrush M s philippensis was considered but dismissed because of the tail length, rufous tail and orange instead of dark red belly coloration. This reduced the possibilities to either an aberrant Common or a hybrid Common x Blue Rock Thrush M solitarius. This hybrid type has been described before (most recently from 1929, collected) and could well explain the mix of characters, including structural ones, of the Den Helder bird. The Dutch rarities committee (CDNA) concluded that the hybrid option was a good explanation but that an aberrant Common could not be ruled out with certainty. This means that, at least up to now, the bird was not accepted as any taxon and has not been admitted to the Dutch avifaunal list. André J Boven, Hoofdweg 320a, 9681 AP Midwolda, Nederland (aj.boven@hetnet.nl) Hans Schekkerman, Pernéstraat 37, 1901 AV Castricum, Nederland (Hans.Schekkerman@sovon.nl) Enno B Ebels, Joseph Haydnlaan 4, 3533 AE Utrecht, Nederland (ebels@wxs.nl)
175 - 177	Baltsende Poelsnip te Broekhuizen in april 2015 Mariet Verbeek & Arnoud B van den Berg Displaying Great Snipe at Broekhuizen in April 2015 From 25 to 28 April 2015, a Great Snipe Gallinago media was regularly displaying while foraging at Broekhuizen, Limburg, the Netherlands. It was the first time the species' song was heard since at least 1884, when it became extinct as a breeding bird. Each of the songs lasted 2-3 sec and they were slightly shorter with fewer notes at start and finish than what is usually heard at breeding sites in Poland and Sweden. In the Netherlands, the species became rare on passage in the 20th century with 38 records in 1977-2013, of which 15 in April-June, 22 in July-October and one in January. Mariet Verbeek, Ellenberg 48, 5872 AP Broekhuizen, Nederland (a.m.c.a.verbeek@kpnplanet.nl) Arnoud B van den Berg, Duinlustparkweg 98, 2082 EG Santpoort-Zuid, Nederland (arnoud.b.vandenberg@gmail.com)
178 - 179	Gull-billed Terns breeding at Qarun lake, Egypt, in 2013-14 Mohamed I Habib
180 - 183	Yellow-browed Bunting at Dąbkowice, Poland, in October 2014 Michał Polakowski & Aleksandra Niemc
Varia
184 - 190	Gouldian Finch Jos Lemmens
WP-reports
191 - 202	April to late May 2015 Arnoud B van den Berg
Recente meldingen / recent reports
203 - 210	Maart-april 2015 Roy Slaterus, Vincent van der Spek & Martijn Renders
DB actueel
211 - 214	Thayers Meeuw bij Egmond en Bergen [Thayer’s Gull] Leon Edelaar & Enno B. Ebels

Feedback?