Bob Flood & Ashley Fisher, 2013. Scilly Pelagics. Hardback, 316 pp + 2 dvd's (120 min). ISBN: 9780956886712. £42.95 (te bestellen via Scilly Pelagics) of €54,00 in de boekhandel.

Dit is het tweede deel in een serie van vier identificatie- multimediagidsen over zeevogels. Met de eerste uit de serie, die in 2011 uitkwam: 'Storm-petrels and Bulwers Petrel', hadden de heren Flood en Fisher hun visitekaartje al afgegeven: een meesterwerk! Zie HIER voor een recensie.

Deze nieuwe gids breekt gelukkig niet met de kwaliteit, opzet en stijl van zijn voorganger. En hoewel ik er al een beetje aan gewend was, kreeg ik bij het openslaan van deze gids toch weer hetzelfde 'wauw-gevoel' als bij 'Storm-petrels and Bulwers Petrels'. Laat deze heren maar ID-gidsen maken! Bob (Flood) vertelde me dat hij voor deze gids harder heeft gewerkt dan voor z'n PhD ... Ook in deze gids worden slechts 10 soorten behandeld, en nu dus alle Pterodroma-soorten die in de Noordelijke Atlantische Oceaan zijn vastgesteld, of waarvan het vermoeden bestaat dat ze er kunnen voorkomen. Op die laatste basis zijn Great-winged Petrel, Atlantic Petrel en Kermadec Petrel toegevoegd. De Fea's Petrel-groep is, in tegenstelling tot recente publicaties van bv The Sound Approach, niet ingedeeld in drie, maar in twee soorten. Desertas Petrel wordt namelijk nog als ondersoort geschouwd van Cape Verde Petrel (nominaat feae), samen Fea's Petrel genoemd, naast Zino's Petrel. Maar Desertas Petrel heeft wel een volwaardige eigen soortbespreking. Weinig vogelfamilies spreken zo tot de verbeelding als de Pterodroma's (spreek uit 'ter-o-droma' -dus zonder de P-, valt te lezen in de introductie). Alle soorten zijn in de Noordelijke Atlantische Oceaan minimaal zeldzaam, en de meeste ronduit zeer zeldzaam. Ik denk dat naast de levenswijze als pure oceaanvogel (dus lastig te vinden en te volgen), ook de spectaculaire manier van vliegen meehelpt aan hun bijna mythische status.

Naast de soortbespreking wordt evenals in de hierboven genoemde voorganger veel aandacht besteed aan 'confusing groups and confusing pairs', eigenlijk het belangrijkste determinatiedeel. Liefst 70 pagina's! Daarbij worden uiteraard ook niet-Pterodroma's betrokken die qua kleedaspecten voor verwarring kunnen zorgen. De Fea's Petrel-groep komt uiteraard weer langs en krijgt sowieso bijzonder veel aandacht in deze gids.

De hoeveelheid tekeningen is beperkt en zijn gemaakt door Ren Hathway en Martin Elliot. Ze voldoen absoluut, maar met iemand in je vriendenkring als Ian Lewington (die de illustraties van de voorganger verzorgde) is het toch een beetje vreemd dat de auteurs een stapje terug hebben gedaan. Het boek is verder rijk voorzien van foto's, en wat voor een foto's...! Veel foto's laten de soorten zien zoals je ze tijdens een pelagic zou kunnen zien (als je geluk hebt!), herkenbaar maar niet voor aan de muur. Daar doorheen kom je foto's tegen die de beste zijn die ooit van deze soorten zijn gemaakt, bv de foto's van George Reszeter van Bermuda Petrel. Ook de paginavullende foto van Kirk Zufelt van een 'dark-winged' Zino's Petrel is naar mijn idee ongekend, mede omdat de determinatie van 'dark-winged' Zino's op zee vrijwel onmogelijk is. Wie durft het aan op de nogal subtiele en deels subjectieve basis van structuur van lichaam en snavel een dergelijke determinatie door te drukken bij een langsknallende Pterodroma? Op deze foto zal niemand de identificatie betwisten!



De twee dvd's laten alle soorten uitgebreid zien. De kwaliteit is heel behoorlijk, zeker gezien de moeilijkheid om dit materiaal te verkrijgen (soms blijkt het dan ook niet mee te vallen een vogel in beeld te houden). De al eerder aangehaalde spectaculaire manier van vliegen van Pterodroma's komt op film natuurlijk perfect tot uiting, ze lijken te spotten met de natuurkundige wetten. De dvd's geven al zo'n compleet beeld van de behandelde soorten dat je eigenlijk prima met alleen de dvd's weg komt als je deze soorten goed wil leren kennen. Er is dan ook veel overlap met het boekdeel. Evenals bij het eerste deel in de serie ontbreken de mystery-bird-clipps niet, nu met de niveaus 'gemiddeld' en 'gevorderd'. Erg leuk om je (met de gids opgedane) kennis te testen. Je moet vooral erg snel je keuze bepalen! Gelukkig zijn de beelden van beide dvd's vrijwel continu spectaculair en/of leerzaam en de teksten inhoudelijk boeiend, wat je bij de les houdt. Het monotone stemgeluid dat redelijk saai doordreunt zou anders slaapverwekkend kunnen werken. De auteurs hebben dus echt álles in eigen hand gehouden, maar naar mijn idee was het beter geweest als ze enkel dat deel hadden uitbesteedt.

De gids, waarvan het boekdeel ruim 300 pag bevat is veel meer dan een identificatiegids alleen. Naast een determinatie gids is het ook een prima leesboek. Uitgebreid wordt ingegaan op de beschermingsplannen en -acties voor de Bermuda Petrel en Zino's Petrel. Bizar hoe talrijk Bermuda Petrel nog maar een paar eeuw geleden was, waarschijnlijk miljoenen exemplaren (nu max 350 ex). Maar het is natuurlijk vooral bizar dat de soort direct en indirect 'dankzij' de mens in een paar eeuwen bijna voorgoed was weggevaagd. Was ... want gelukkig is er reële hoop op i.i.g. enig herstel. Lees verder hoe dicht Bermuda Petrels bij Ierland en Noordwest-Spanje zijn getraceerd m.b.v. gps-zenders, wat de auteurs denken over de gevallen van 'Fea's Petrel' in de West-Europese wateren, lees de auteurs' analyse van de 'Varanger-petrel' van 2009 die de Noorse Zeldzaamheden commissie heeft aanvaard als Soft-plumaged Petrel en lees dat Black-capped Petrel waarschijnlijk uit twee soorten bestaat. Om er maar even een paar van nog veel meer interessante zaken uit te lichten die het boek rijk is.

Ik ben een groot fan van deze serie. Als straks alle vier de delen uit zijn, zijn de zeevogels van de Noordelijke Atlantische Oceaan één van de best gedekte soortengroepen in vogeldeterminatiegids formaat.

Nils van Duivendijk