Zelf ben ik nog maar net geland op Schiphol na een aantal maanden reizen, en het eerste wat Jorrit aan mij vraagt is: 'Ga je morgen mee naar de Maasvlakte?'. Aangezien volgens hem de Waddeneilanden afgelopen weekend vol met vogels zaten en er een mooie oostenwind werd opgegeven was de keus snel gemaakt. Dus de volgende ochtend stappen we vroeg in de auto, pikken we Arie Kolders op en rijden we richting de Mavla (Maasvlakte). Ook Tim de Boer had plannen om die kant op te gaan dus we spreken af bij de welbekende greppel om met z'n vieren bosjes te gaan kloppen. Het begint meteen lekker met flinke aantallen Goudhanen, Tjiftjaffen, Roodborsten en Zwartkoppen. Goed teken; het zit lekker vol met vogels! De Goudhanen zitten soms op aanraakafstand en aan Zanglijsters geen gebrek. Najaar op z'n best.

Na de greppel leeggevogeld te hebben, vertrekken we richting de Prinses Maximaweg op de 2e Maasvlakte. Daar beginnen de duindoorns lekker door te groeien en met de verschillende Raddes' Boszangers op de waddeneilanden hebben we goede hoop dat we er wat leuks uit kunnen kloppen. Meteen zijn de aantallen weer goed. Echt zo'n dag dat het heerlijk vogelen is. Onze eerste Koperwieken voor dit najaar vliegen over en we jagen een steeds groter wordend groepje zangertjes voor ons uit terwijl we met z'n vieren door de duindoorns 'sweepen'. Na een paar kilometer lopen besluiten we om te draaien en via de buitenkant terug te lopen door het helmgras. Al snel trapt Arie een zangertje vlak voor hem op en meteen hebben we door dat het een Locustella is. Altijd spannend in het najaar! We vinden hem snel terug en Jorrit en Tim maken al snel wat recordshots. Redelijk wat streping op zowel de kop en flanken. Is 't geen Kleine Sprinkhaanzanger?! De hartslag stijgt langzaam en we proberen de vogel constant in beeld te houden. Ondanks dat hij steeds maar op een paar meter (of nog minder) zit, is het een goede skulker en is het lastig om de kenmerken goed vast te stellen. 

We gooien een foto in de 'Birding Basterds' appgroep waar in eerste instantie wat lauwtjes gereageerd wordt. Maar na wat betere foto's komen er langzaamaan wat hysterische reacties binnen. Toch is niet iedereen overtuigd. Inmiddels zijn wij de vogel even kwijtgeraakt en bekijken we de foto's nog eens extra goed. Alhoewel we ons niet gek willen laten maken, groeit het besef dat het wel eens raak zou kunnen zijn. Via via krijgen we door dat een fotootje van de onderstaartdekveren erg welkom zou zijn om definitief uitsluitsel te kunnen geven. Snel maar beheerst gaan we weer door het helm heen om de vogel terug te vinden, gelukkig met succes. We gooien er een voorzichtige piep uit. Maar als ook dat laatste kenmerk even later op de gevoelige plaat is vastgelegd door Tim kan het eigenlijk niet meer missen: We hebben hier te maken hebben met een serieuze Lancy!

Vermoedelijke Kleine Sprinkhaanzanger Locustella lanceolata, juveniel, Maasvlakte, Zuid-Holland, 4 oktober 2016 (Arnold Meijer)

Al snel komen de eerste twitchers aan die hem meteen goed in beeld krijgen. Geruime tijd laat hij zich fantastisch zien. Af en toe vliegt de vogel een stukje maar deze kant van dijk is gelukkig redelijk overzichtelijk en is ie snel weer gevonden. Dè plek in Nederland waar je 'm zou willen vinden, in het helmgras op de dijk van de Maasvlakte, en daar zit ie! De steeds groter wordende groep mensen kunnen makkelijk aanschuiven, totdat onze kleine vriend naar de andere kant van de weg verplaatst. Daar ligt onder aan de dijk een duindoorncomplex en onze vrees wordt werkelijkheid: Lancy vliegt daar in. Nu wordt het een flinke opgave om hem weer in beeld te krijgen. Even komen de herinneringen van een melkpakwaarneming naar boven als een Winterkoning voor wat opschudding zorgt. Maar na een goed georganiseerde 'sweep', wordt de vogel weer gevonden en loopt hij bijna over de voeten van de vele aanwezigen heen. De rest van de middag is de vogel over het algemeen makkelijk in beeld te krijgen en krijgt iedereen de kans om deze skulker fantastisch te bekijken! Wat een heerlijke manier om weer in Nederland terug te komen!

Vogelaars bij twitch van de vermoedelijke Kleine Sprinkhaanzanger, Maasvlakte, Zuid-Holland, 4 oktober 2016 (John van der Graaf)

Bovenstaande schreef ik op 4 oktober 2016. Klaar om op de Dutch Birding website geplaatst te worden. Maar het verhaal kreeg nog een staartje ...

De stemming slaat aan begin van de avond om. Na het plaatsen van vele fantastische foto's slaat de twijfel toe bij enkelen met een gezonde kritische blik. Waarom is het geen (afwijkende) Sprinkhaanzanger? De discussie barst los. Kloppen de onderstaartdekveren wel? Heeft de vogel niet te weinig streping, is de snavel eigenlijk niet te lang? En z'n staart? Het neusgatkenmerk, hoe zit het daar mee? De groep 'non-believers' begon gestaag te groeien en door het "lange-inkeping-van-p2 verhaal" was de discussie in één keer over. Conclusie: We hebben zich met z'n allen laten foppen door een gewone Sprinkhaanzanger. Wat een kater! 

Vier maanden later: zaterdag 4 februari tijdens de Dutch Birding Vogeldag te Lunteren. De aanwezigen zitten klaar voor de lezing van Peter de Knijff. Wellicht heeft Peter nog wat te vertellen over een eventuele interessante ondersoort van Sprinkhaanzanger n.a.v. het verzamelde poepje. We hebben de kater inmiddels wel weggespoeld. Het was immers een goed leermomentje en een extra motivatie om het komende najaar te blijven struinen. Die echte Lancy kan nu niet lang meer op zich laten wachten toch?! Peter begint zijn verhaal en even later vragen we ons af of we het wel goed gehoord hebben. Het mtDNA komt overeen met dat van Kleine Sprinkhaanzanger? Zegt hij dat echt? De vele toehoorders in de zaal krijgen te maken met de volgende bizarre wending van dit verhaal. De kans is zeer aannemelijk dat we hier toch te maken hebben met een Lancy! Hier hadden we niet meer op gerekend, maar dit is een zeer welkome verrassing! Zonder te veel op de zaken vooruit te lopen, hebben we ons feestje stiekem al voor de tweede keer gevierd! Proost op onze kleine vriend! 

Ruben Vlot

Mede namens Tim de Boer, Arie Kolders & Jorrit Vlot

Peter de Knijff heeft tijdens zijn lezing op de Dutch Birding-dag aangegeven dat hij de gegevens van de vogel van de Maasvlakte heeft vergeleken met die van een in oktober 2013 geringde Kleine Sprinkhaanzanger in de Ooijse Graaf. Beide vogels, alsmede vijf exemplaren afkomstig uit Rusland, vertonen vergelijkbaar mtDNA. Omdat mtDNA alleen via de moederlijke lijn wordt overerfd, is op basis van deze resultaten een hybride of mtDNA-introgressie van Kleine Sprinkhaanzanger in de populatie van Sprinkhaanzanger nog niet uitgesloten (zie onder). Peter heeft daarom aangegeven aanvullend DNA-onderzoek te doen om tot een sluitend verhaal te kunnen komen. Ondertussen is de discussie over de identiteit van de vogel elders op deze site opnieuw losgebarsten. Sommigen zijn naar aanleiding van Peters bevindingen, en op basis van de morfologie van de vogel, reeds stellig over de determinatie, terwijl anderen een afwachtender houding aannemen. 

Presentatie bevindingen van Peter de Knijff naar aanleiding van mtDNA-analyse van de sprinkhaanzanger Locustella van de Maasvlakte (Garry Bakker)

Kleine Sprinkhaanzanger Locustella lanceolata, juveniel, en Sprinkhaanzanger L naevia (rechts), Ooijse Graaf, Gelderland, 5 oktober 2013 (Harvey van Diek)

Indien aanvaard betreft dit het vijfde geval voor Nederland en de eerste veldwaarneming. De eerste twee gevallen hadden betrekking op vondsten, de andere twee gevallen uit 2002 en 2013 betroffen ringvangsten.

Webredactie dutchbirding.nl