Jaarverslag 2022

2022, het jaar waarin we corona eindelijk zo'n beetje achter ons lijken te laten, waarin Poetin besloot levend Risk te gaan spelen, waarin we toch weer geen wereldkampioen voetbal bij de mannen werden, Nick van der Ham de progressieve 500 soorten op zijn Nederlandse lijst net niet aantikte en waarin het jaarlijstrecord van 2014 wederom op progressieve basis gebroken is. Tijd om alles wat er op vogelgebied is gebeurd weer eens op een rij te zetten in een jaarverslag.

Met de prachtige maandoverzichten van Wim Wiegant is een traditioneel jaaroverzicht bijna overbodig geworden. Het zou niet veel meer worden dan een samenvatting van alles wat al geschreven is. Daarom wil ik in dit jaarverslag dan ook vooral de nadruk leggen op de ontdekkers van al het moois wat er te zien is geweest en wellicht wat tips meegeven voor volgend jaar.

Op www.waarneming.nl zijn in 2022 in totaal 396 soorten ingevoerd. Daar zitten wel enkele soorten tussen die de ballotage van de CDNA vermoedelijk niet door zullen komen op basis van gebrek aan bewijs. Het gaat dan om Ross' Gans, Kokardezaagbek, Steppearend, Sneeuwuil, Dwerglijster, Zwartkeellijster, Roodborstlijster en Grijze Gors. Met deze soorten eraf hou je toch een zeer respectabel aantal van 387 soorten over. Ter vergelijking: voor 2021 staan er nog 382 soorten in de lijst op waarneming.nl. Van deze soorten zijn er vier, indien aanvaard, nieuw voor Nederland: Italiaanse Mus, Geelsnavelkoekoek, Bobolink en Pijlstaartgierzwaluw.

Januari

In januari lag het zwaartepunt van de zeldzaamheden rond de haven van Stellendam, met op 4, 9 en 16 januari waarnemingen van dezelfde Bastaardarend die op 28 oktober 2021 al over de trektelpost van de Engbertsdijksvenen was gevlogen en vervolgens een tijdje in België had vertoefd, wat de determinatie van deze vogel aanzienlijk heeft geholpen.

Bastaardarend Clanga clanga, Kwade Hoek, 4 maart (Arie Kraaijeveld)

Vogelaars die hoopten dat de vogel op 22 januari ook weer op zou duiken, moesten echter genoegen nemen met een simultaan door Bastiaan van de Wetering en Ken en Esther Kraaijeveld ontdekte Geelsnavelduiker die zich erg mooi liet zien, maar waarschijnlijk zwaar ondervoed was en later dood werd gevonden op het strand van de Maasvlakte.
Een andere leuke soort die er ook nog in de buurt zat, was een door George Tanis gevonden Amerikaanse Smient. Zeker op de 22e was het echter nogal dringen in de eivormige kijkhut voor deze eend, die jammerlijk genoeg toch vaak erg ver weg zat.
Maar wellicht de meest opmerkelijke waarneming van de maand was die van een bij Terneuzen door Christoph Wintein en Dagmar Deboeck gevonden waarschijnlijke Vale Gierzwaluw op 3 januari. Een waarneming zo bizar dat toch maar even werd gecheckt of het niet om een Madeiragierzwaluw ging, die inmiddels ook op het vasteland van Europa blijkt te broeden én overwinteren.
Verder kwam de Siberische taling van 2021 weer terug en werd op verschillende plassen in Zuid-Holland en Noord-Holland gezien. Een tweede door Sjaak Mol gevonden vogel werd gezien in de Duinen bij Bakkum en liet zich makkelijker bekijken dan de eerste.

Kleine Toppers zijn elke winter wel aanwezig in Nederland, je moet ze alleen nog even vinden. En dat geluk werd dit jaar afgedwongen door Diederik Kok met een vrouwtje op 7 Januari bij Harderbroek, op 11 maart door Pim Rijk bij Den Oever, op 5 mei bij Waterland, wederom door Pim Rijk, op 12 december in de Nieuwe Driemanspolder door Gijsbert Twigt en vermoedelijk dezelfde vogel door Garry Bakker op 24 december in de Eendragtspolder.

Kleine Topper Aythya affinis, Waterland, 5 mei (Pim Rijk)

Kleine Topper Aythya affinis, Nieuwe Driemanspolder, 12 december (Gijsbert Twigt)

Februari

Op 14 februari zal met name de nummer twee van de ranking wat raar naar zijn telefoon hebben gekeken, toen hij zag dat zijn beste blocker, de Zanggors, was gevonden op enkele meters van de Nederlandse grens. De Zanggors had geen betere plek kunnen uitkiezen om te pleisteren, want aan beide kanten van de grens werd voldoende voer voor hem neergelegd. Het verhaal over deze yank lees je hier.

Zanggors Melospiza melodia, Prosperdorp, 2 maart (Hendrik Jan van Dijk)

Een andere zeer opvallende vondst was een Struikrietzanger die met behulp van een nachtkijker werd gevonden. En dan ook nog eens in Februari, een maand waarin nog nooit in Nederland een Struikrietzanger is waargenomen. Het verhaal lees je hier.

Maart

In maart kwam de trek alweer wat op gang met vooral wat eenden, meeuwen en arenden. Een hoofdrol was weggelegd voor de GPS tracker, want van zowel een Ringsnavelmeeuw, een Keizerarend en meerdere Havikarenden kon hun reis door Nederland via de GPS gevolgd worden. De Ringsnavelmeeuw kon door enkelen nog in het veld worden waargenomen, maar de Keizerarend werd door niemand gezien. Van de minimaal zes tot maximaal acht Havikarenden (twee vogels zijn tot op de grens van Nederland en België gekomen, maar aan de hand van de GPS punten is niet makkelijk met zekerheid te zeggen of ze in Nederland zijn geweest) zijn er drie in het veld waargenomen:

• 18 maart, Zwijndrecht door Thomas Los (opgepikt boven Rotterdam door Garry Bakker);
• 27 april, Alblasserdam door Rik Vinke;
• 15 mei, Losser door Wim van der Woning.

Ook de Bastaardarend liet zich weer zien. De vogel schoof alvast wat op richting de broedgebieden en pleisterde een aantal dagen in het Fochteloërveen, alwaar Martijn Bot de vogel tijdens het geven van een excursie voor Birding Holland vond. De deelnemers aan de excursie hadden naar verluidt echter meer oog voor de Kraanvogels dan voor de arend.

Een andere hele goede soort deze maand was de door Lenn van de Zande en Bram Roobol gevonden Kleine Kokmeeuw. Je moest echter snel reageren, want de vogel bleef maar één dag.

Kleine Kokmeeuw Chroicocephalus philadelphia, Westkapelle, 14 maart (Lenn van de Zande)

Op de laatste dag van het jaar werd in één van mijn appgroepen een overzicht van Nature Today gedeeld, waaruit blijkt dat er ook dit jaar weer meerdere roepende Dwerguilen aanwezig waren. komend jaar in februari/maart 's avonds een rondje in geschikte gebieden fietsen/lopen is dus geen slecht idee.

Op 30 maart wist Willem Wind de bekende Ringsnaveleend van Appingedam weer te vinden. Het blijft toch opmerkelijk dat deze vogel zo lang uit beeld kan blijven en steeds weer op nieuwe plekken lijkt op te duiken. Dit keer zat de vogel op de bekende plas bij het crematorium. Een andere Ringsnaveleend werd op 24 november door Ruud van Dongen gevonden bij Vught. Ruud moest even naar huis lopen voor de camera, maar gelukkig bleef de vogel nog even hangen.

April

April begon met meerdere vroege waarnemingen van Klein Waterhoen. Er werden vogels gezien in Limburg en Noord Holland, maar vooral de vogel van het Quackjeswater liet zich erg leuk bekijken. Ook in september werd nog een Klein Waterhoen gevonden op een plek genaamd: Waterharmonica Kristalbad.

Klein Waterhoen Zapornia parva, Quackjeswater, 9 april (Stefan Hildebrand)

Vooral rondom de paasdagen was het flink spannend. Op Goede Vrijdag kwam het nieuws naar buiten dat een waarschijnlijke (we wachten nog steeds de uitkomst van het DNA-onderzoek naar aanleiding van de vangactie af) Italiaanse Mus aanwezig was in Garderen. Laat Garderen nu een dorp in de Biblebelt zijn, en dát gecombineerd met de paasdagen zorgde ervoor dat het nieuws wat voorzichtig naar buiten werd gebracht, zodat het er rond de paasdagen niet al te druk zou worden. Nu is de Italiaanse Mus ook niet direct een soort die direct honderden vogelaars op de been brengt. Wellicht ook door het feit dat niet bij iedereen bekend was dat de Italiaanse Mus, ondanks het ontstaan als een hybride tussen Spaanse Mus en Huismus inmiddels als een zelfstandige soort wordt gezien.

Op Tweede Paasdag werd het weer spannend, want Robert van der Meer had, na in 2016 al in Wageningen een Westelijke Baardgrasmus te hebben gevonden, een baardgrasmus gevonden tijdens een fietstochtje in Woerden die kenmerken liet ziet van Westelijke Baardgrasmus, maar waarbij Moltoni's Baardgrasmus ook nog een mogelijkheid kon zijn. De twitchers die familieverplichtingen hadden zullen gespannen de berichten op de telefoon gevolgd hebben, want er verscheen op een gegeven moment zelfs een foto waarbij de kleur van de onderdelen toch wel heel erg veel deed denken aan Moltoni's. Uiteindelijk bleek het toch weer niet te gaan om de eerste aanvaardbare Moltoni's Baardgrasmus voor Nederland, maar om een mooie Westelijke Baardgrasmus.

Westelijke Baardgrasmus Sylvia iberiae, Woerden, 18 april (Hendrik Jan van Dijk)

Verder was het voor zelfontdekkers ook leuk vertoeven in de duinen van Noord Holland met een Door Hans Schekkerman gevonden, maar lastig twitchbare Kalanderleeuwerik en een door Lars Buckx gevonden, maar helemaal niet twitchbare Alpenheggenmus. Het zou voor twitchers gelukkig niet bij deze ene Alpenheggenmus blijven want er volgden nog eens vier gevallen:

• 19 mei te Ferwert door Jappie van der Pol;
• 31 oktober te Middelburg door Jan Minderhoud;
• 2 november te Ouddorp door F. Duarte Nogueira;
• 8 november te Hoek van Holland door Theo Geenen.

April sluiten we af met de Grote Grijze Snip op Tholen. De vogel werd door Rien Weststrate op waarneming.nl geplaatst, waarna Ludo van Dorst zich realiseerde welke vogel hij die morgen al op die plek had gezien. Weliswaar niet de meest harde knaller, maar wel een vogel die zich fantastisch liet bekijken, getuige de vele prachtige foto's die er werden gemaakt. Uiteindelijk werden er op vele plekken in Nederland een Grote Grijze Snip waargenomen, die in theorie steeds dezelfde vogel zou kunnen zijn:

• 20 juli in de Ezumakeeg door Arjan Dwarshuis;
• 31 juli in het Zuidlaardermeergebied door Diederik Kok;
• 16 november in de Zouweboezem bij Ameide door Jan Jansen;
• 7 december in de Nieuwe Driemanspolder bij Zoetermeer door Glenn Axt.

Mei

Mei zat zoals vertrouwd weer vol met leuke soorten. In totaal heb ik 18 verschillende indiensoorten gevonden in de archieven van DBA en waarneming.nl die in deze maand voor het eerst werden gezien. Het gaat om de volgende soorten:

1. Bergfluiters in de Meinweg door Anja van Halbeek, bij Bergen aan Zee door Hans Cornelissen, Wijk aan Zee door Bas Lagerveld en Leiden door Ivo Walsmit;
2. Amerikaanse Goudplevier te Everdingen door Hetty en Johan Janssen en later ook op Ameland, alwaar gevonden door Jaap Eerdmans. Ook de (bijna) jaarlijks aanwezige vogel van de Dollard werd weer gevonden door Rik Wever, maar bleek eerder ook al gezien te zijn door Inez Huizinga;
3. Aasgier in het hart van Drenthe door Peter Venema;
4. Kaspische Roodborsttapuit op het Renvogelveld door Diederik Kok;
5. Schreeuwarend over het Haaksbergerveen door Raoul Kluivers;
6. Iberische Tjiftjaffen in Warmond door Jan Sevenster, in het Hulkensteinse Bos door Michiel Schoonderwoerd en in de Tuintjes op Texel door Jos van den Berg;
7. Balkanbaardgrasmus op Rottumerplaat door Marc van der Aa en op Vlieland werd een vogel gemeld op waarneming.nl door Eric en Danielle;
8. Rode Rotslijster in Delfzijl door Erwin Bouwman;
9. Turkestaanse Klauwier bij Hargen door Pierre van der Wielen;
10. Withalsvliegenvangers op Vlieland door Karel Hoogteyling en in de Eyserbosschen door Christian Brinkman;
11. Havikarend over Losser door Wim van der Woning;
12. Dougalls Sterns langs Breskens en een door Monica Ballman ter plaatse gevonden vogel in de Putten;
13. Kleine Geelpootruiter in de Onlanden door Pieter van Veelen;
14. Zwartkopgors bij Castricum door Rob van Bemmelen;
15. Vorkstaartplevieren te Grevenbicht door Anja van Halbeek en bij Groede door Niels Zelen;
16. Dwergooruilen te Lelystad, Noord Sleen door Simone Meijer en Elspeet, alwaar als eerste ingevoerd door iemand met de gebruikersnaam Kromhout;
17. Alpenheggenmus te Ferwert door Jappie van der Pol;
18. Scharrelaar in de Dordtse Biesbosch door Joost van der Eijk.

Aasgier Neophron percnopterus, hart van Drenthe, 7 mei (Peter Venema)

Withalsvliegenvanger Ficedula albicollis, Eyserbosschen, 4 juni (Paul Gnodde)

Zwartkopgors Emberiza melanocephala, Castricum, 16 mei (Hendrik Jan van Dijk)

Juni

Na de Kleine Geelpootruiter in de Onlanden in mei, werd er op 14 juni door Nio Jansen nog één (of dezelfde?) gevonden in de Nieuwe Driemanspolder. De vogel was wellicht bezig met een rondje Zuid-Holland, want een maand later vond Henk de Waard de vogel terug in de Dordtse Biesbosch.

Kleine Geelpootruiter Tringa flavipes, Dordtse Biesbosch, 22 juli (Hendrik Jan van Dijk)

Vier dagen later vond Julian Overweg een goed meewerkende Poelsnip bij Hardenberg.

Poelsnip Gallinago media, Hardenberg, 18 juni (Daniël Boer)

Een andere erg leuke soort was deze Koningseider die tot zijn helaas te vroege dood op de grens van België en Nederland vertoefde.

Koningseider Somateria spectabilis, Cadzand, 2 juni (Lenn van de Zande)

Juli

In juli ging het steltloperseizoen mooi verder, met een op 10 juli door Kees de Jager gevonden Grote Franjepoot bij Den Oever en een op 22 juli door Jos van den Berg op Texel gevonden Woestijnplevier, die vast dezelfde is als die van vorig jaar. De vogel maakte op 30 juli een uitstapje naar Zwarte Haan, waar hij in het scopebeeld van Sietse Bernardus verscheen. Daarna werd hij op 23 augustus door Job ten Horn weer op Texel in de Mokbaai teruggevonden. In de ochtend van 27 augustus zag Klaas de Jong zeer waarschijnlijk deze vogel opvliegen vanuit de Mokbaai richting de Hors, maar zag Hans van Oosterhout de vogel later die dag toch weer bij de Prins Hendrikzanddijk, waarna de vogel niet meer werd gezien.

Grote Franjepoot Phalaropus tricolor, Den Oever, 15 juli (Stefan Hildebrand)

Woestijnplevier Charadrius leschenaultii, Prins Hendrikzanddijk, Texel, 23 juli (Daniël Boer)

Verder werden er naast veel gevallen in Ierland en het Verenigd Koninkrijk ook veel ontdekkingen gedaan van Bonapartes Strandloper deze zomer in Nederland:

1. 25 juli Texel-Zandkes door Tim Schipper;
2. 28 juli te Westhoek door Jeroen Breidenbach;
3. 1 augustus Texel-Zandkes door Hans van Oosterhout;
4. 2 augustus in de Balgzandpolder door René Beekvelt;
5. 3 augustus te Balgzand door Pim Rijk;
6. 12 augustus bij de Zwarte Haan door wederom Jeroen Breidenbach;
7. 13 augustus op de Ezumakeeg door David Botteldoorn;
8. 17 augustus op het Groene Strand te Ameland door Bart-Jan Prak.

Alle waarnemingen tussen 25 juli en 3 augustus staan samengevoegd als het 59e geval van Bonapartes Strandloper op de Nederlandse lijst. De vogels van 13 en 17 augustus staan vermeld als aparte gevallen. De vogel van 12 augustus zou ook kunnen toebehoren aan het 59e geval. Het is sowieso een andere vogel dan die van de Ezumakeeg, aangezien deze beide op 13 augustus aanwezig waren.

Een leuke soort voor de hardcore maandlijsters was een Alk ter plaatse bij Vlissingen, op 13 en 14 juli. Andere geinige maandsoorten betroffen een Kleinste Jager op 4 juli op de Zandmotor bij Ter Heijde, een Kleine Burgemeester die de gehele zomer bij Katwijk verbleef en een IJsduiker op de Kraaijenbergse Plassen.

Kleine Burgemeester Larus glaucoides, Katwijk, 4 September (Toy Janssen)

Augustus

In augustus ontmaskerde Koen Stork een op waarneming.nl niet als zodanig ingevoerde Westelijke Orpheusgrasmus die op 4 augustus werd gevonden op Texel. Gezien de tijd van het jaar was het geen gekke gedachte dat de vogel er wellicht nog wat langer zou kunnen blijven, maar helaas kon deze niet teruggevonden worden.

Voor wie de Scharrelaar van de Dordtse Biesbosch had gemist, was er in augustus een mooie herkansing met deze door Michel Top gevonden vogel in het duingebied van Zuid-Kennemerland. Een derde, door Jurriën van Deijk in oktober op vliegveld Deelen gevonden Scharrelaar, moest noodgedwongen stil gehouden worden

Scharrelaar Coracias garrulus, Zuid-Kennemerland, 23 augustus (Erik-Jan Barten)

Wie tegenwoordig in augustus al gaat vogelen op de Wadden kan best tegen leuke soorten aanlopen. Zo bewees een vangst van een Noordse Boszanger op de 29e in de Kroonspolders op Vlieland al dat het er zat. Arjan Dwarshuis en Lars Buckx wisten er de volgende dag daadwerkelijk één in het veld te vinden op Ameland, waarmee ze in de self found competitie van de Birding Basterds niets op elkaar, maar wel op de rest uitliepen. Verder uitlopen deden ze ook door een dag later samen met Thomas Luiten een Grauwe Fitis op hetzelfde eiland te vinden.
Voor Noordse Boszanger was het sowieso een leuk jaar, met naast deze twee vondsten ook nog vogels in mistnetten, op 5 september in het Noordhollands Duinreservaat en 25 september op het Kornwerderzand. Gelukkig was er ook nog een mooie twitchbare vogel in de Eemshaven door Sybrand de Bruin, die zich af en toe werkelijk fantastisch liet zien.

September

In september togen nog meer vogelaars naar de Waddeneilanden op zoek naar leuke zeldzaamheden. Naast DT1, waarin de hoodie nog niet vergeven kon worden omdat de Grijze Strandloper een dag te vroeg gevonden werd, de Grote Kruisbekken te laat gedetermineerd werden, en het maar de vraag is of een Balkanbergfluiter alleen op basis van een foto met daarop de vleugelformule aanvaardbaar is, werd er ook op andere eilanden lekker gezocht met als resultaat:

• Op de 30e op Texel een Eleonora's Valk door Job ten Horn;
• Op Vlieland op 2 september zowaar een Poelsnip in de netten van de Kroonspolders;
• Op Terschelling op de 30e een Bosgors door Minne Feenstra;
• Op Ameland op de 24e ook Grote Kruisbekken, opgenomen door Marc Dijksterhuis;
• Op Schiermonnikoog op de derde een Poelsnip door Nick Agterberg, Erik Kersten en Milan van Hirtum. Op de 29e een Blauwstaart door Martijn Bunskoek en de volgende dag nog één door Hugo Wieleman, Mayro Pattikawa, Thijs Glastra en Lenn van de Zande. Op dezelfde dag vond Wouter van der Ham zijn derde self found Bosgors op dit eiland.

Grijze Strandloper Calidris pusilla, Posthuyswad, Vlieland, 22 september (Folkert Jan Hoogstra)

Grote Kruisbekken Loxia pytyopsittacus, Bomenland, Vlieland, 25 september (Folkert Jan Hoogstra)

Ook op het vasteland werd natuurlijk het één en ander gevonden. Zo vond George Tanis op 7 september op het eilandje Hompelvoet in het Grevelingenmeer de vierde Poelsnip van het jaar. Verder was ook de door Jeroen Verburg gevonden Eleonora's Valk in het Bentwoud niet twitchbaar. Op de 13e vond Marcel Laan een Steppevorkstaartplevier bij Twisk en op de 15e was daar wederom een Amerikaanse Goudplevier, gevonden door Jan de Bont op de exacte plek waar in het voorjaar wekenlang de Grote Grijze Snip rondscharrelde. In de Ooijpolder werd op de 23e maar weer eens een Siberische Sprinkhaanzanger gevangen, terwijl ze in België wéér konden genieten van een veldwaarneming. Ook op het vasteland kon je weer genieten van een Blauwstaart met op de 24e een door Hugo Wieleman en Pim Rijk gevonden vogel in het Noordhollands Duinreservaat. Het bleek ook meteen de enige twitchbare van het vasteland.

Blauwstaart Tarsiger cyanurus, Noordhollands Duinreservaat, 30 september (Alexander Buhr)

Westkapelle bewees maar weer eens de meest spannende zeetrekpost van Nederland te zijn, met op 16 september zeer waarschijnlijk een Grote Pijlstormvogel en op 26 september een donsstormvogel. Lees de beschrijving van de vogel hier. Op 18 september werd ook nog een Kuhls/Scopoli's Pijlstormvogel waargenomen vanaf Camperduin.

Oktober

Oktober was wel echt de maand van hoogtepunten, maar vooral ook dieptepunten. Een absolute droomsoort en nummer 23 van de DB Most Wanted verzoop voordat ook maar een handjevol twitchers had kunnen aansluiten. Het verloop van de twitch kun je hier teruglezen en tevens in dit filmpje bekijken:

Geelsnavelkoekoek Coccyzus americanus, Maasvlakte, 12 oktober (Hendrik Jan van Dijk)

Dat meer dan een handjevol mensen de vogel überhaupt had gezien, had te maken met het feit dat iets verderop één van de dertien Raddes Boszangers was gevonden. De overige Raddes Boszangers werden:

1. op 4 oktober gevangen in de Ooijse Graaf;
2. op 10 oktober door Erik de Lange in in het Mallebos bij Spijkenisse gevonden;
3. op dezelfde dag voor Rob Sponselee bij Westkapelle gevonden;
4. op 11 oktober door Olmo van Herwaarden en Jesse Zwart op Stortemelk te Vlieland gevonden;
5. op 12 oktober door Lars Buckx, Arjan Dwarshuis, Camilla Dreef, Olmo van Herwaarden, Teun van Kessel en Pieter van Veelen gevonden op de Vliehors;
6. én door hetzelfde gezelschap op hetzelfde eiland op dezelfde dag gevonden in Bomenland; 
7. op 18 oktober te Ooltgensplaat door Dirk van Straalen gevonden;
8. op dezelfde door Arend Wassink in de Eierlandse Duinen te Texel gevonden;
9. op dezelfde dag te Westerschouwen gevangen;
10. op 22 oktober door Nick Agterberg in de Hertenbosvallei op Schiermonnikoog gevonden;
11. op 28 oktober in het Noordhollands Duinreservaat gevangen en
12. op 29 oktober in de Dordtse Biesbosch door Jos Koopman gevonden.

Met vijf Noordse Boszangers en dertien Raddes Boszangers kun je je afvragen hoe lang het nog duurt voordat ze Grauwe Fitis en Bruine Boszanger achterna gaan en indiensoort af zijn.

Maar terug naar de yanks, want naast de Zanggors en de Geelsnavelkoekoek werd het een jaar met drie (!) yanks. Helaas was het met die derde net zo'n drama als met nummer twee. De Bobolink van de Nieuwe Driemanspolder (hoezo is dit zo'n goede plek voor zeldzaamheden?) werd door twee mensen afzonderlijk gezien, maar door de gelijkenis met bepaalde weversoorten niet direct als zodanig herkend. Toen bekend werd dat er een heuse Bobolink zat was het al te laat, want ondanks verwoede pogingen de vogel terug te vinden lukte dit niet. Drie yanks (of mag je bij de koekoek niet spreken van een yank, omdat het geen echte zanger is?) en maar één goed twitchbaar. Dit is toch op zijn zachtst gezegd jammer.

Soorten uit het verre oosten deden het beter met een score van 66%, want waar de Siberische Lijster (in november bij Zoetermeer) jammer genoeg niet teruggevonden kon worden, lukte dit bij de Oostelijke Gele Kwikstaarten en de Geelbrauwgors gelukkig wel. Waarbij ik nog maar eens wil aanstippen hoeveel mazzel de twitchers hebben gehad met het doortastende handelen van ontdekster Eva Heres. Lees haar verhaal hier.

Oostelijke Gele Kwikstaart Motacilla tschutschensis, Texel, 16 oktober (Folkert Jan Hoogstra)

Geelbrauwgors Emberiza chrysophrys, Bunne, 24 oktober (Folkert Jan Hoogstra)

Om de pijn dit jaar nog erger te maken, was ook het met de enorme aantallen Vale Gierzwaluwen (op 28 oktober zelfs minimaal 14 op Vlieland alleen) meegekomen, op 26 oktober door Jaap Hennevanger, Thom Schroot en Andre-Willem Faber op Schiermonnikoog opgemerkte eerste geval van Pijlstaartgierzwaluw niet twitchbaar.

Een andere leuke zwaluw, die wel twitchbaar was, mits je direct bij de eerste melding ging rijden of toch toevallig al naar het vogelinformatiecentrum op Texel ging omdat je je kijker stuk had laten vallen, was de Rotszwaluw. Toen ik vorig jaar schreef dat deze soort wel weer eens twitchbaar mocht zijn, bedoelde ik toch net iets anders. Dan volgend jaar maar weer!

Daartegenover stond ook de voor enkele twitchers zeer fijne terugvondst van de Amerikaanse Zee-eend van Schiermonnikoog, door Wouter van der Ham. De vogel bleef dit jaar zelfs wat langer hangen en zo konden enkelen zelfs een dubbelslag maken door deze met de Geelbrauwgors te combineren. Ook vanaf Ameland werd een Amerikaanze Zee-eend gemeld. Dezelfde of een tweede vogel?

Amerikaanse Zee-eend Melanitta americana, Schiermonnikoog, 9 oktober 2021 (Folkert Jan Hoogstra)

Naast al deze eerste (twitchbare) soorten voor Nederland was er dit najaar natuurlijk ook weer veel supporting cast, zoals dit kwartet aan (roodborst)tapuiten met:

• de op 10 oktober door Marcel Korthagen bij Kwade Hoek gevonden Izabeltapuit;
• de op diezelfde 10 oktober door Marijn van Oss en Pieter van Veelen bij de Oude Kooi op Vlieland gevonden Izabeltapuit;
• de op 15 oktober door Lars Buckx, tijdens het geven van een excursie op Stortemelk te Vlieland gevonden Izabeltapuit;
• de door Jos van den Berg op 20 oktober, eveneens tijdens een excursie, in de Nederlanden op Texel gevonden Izabeltapuit;
• de op 23 oktober in de NIOZ-haven op Texel door Tim Oortwijn gevonden Bonte Tapuit;
• de op 4 november door Frits-Jan Maas bij Camperduin gevonden Bonte Tapuit;
• de op 23 oktober door Hugo Odijk op het strand bij Berkheide gevonden Woestijntapuit;
• de op 25 november door Marian Sponselee bij Emmadorp gevonden Woestijntapuit;
• en de op 30 oktober door Renate Visscher op Wieringen gevonden Aziatische Roodborsttapuit.

Izabeltapuit Oenanthe isabellina, de Nederlanden, Texel, 20 oktober (Toy Janssen)

Woestijntapuit Oenanthe deserti, Emmadorp, 25 november (Jan van Wynsberghe)

Bonte Tapuit Oenanthe pleschanka, NIOZ-haven, Texel, 24 oktober (Willem Bosma)

Naast de Boszangers en Tapuiten konden we ook dit jaar weer van de klauwieren genieten. Een Kleine Klapekster die op 9 augustus door Maria Woortman werd gevonden bij Ten Post was helaas niet twitchbaar, maar gelukkig bleven de door Kenny Luijendijk bij de Westplaat gevonden Daurische Klauwier en de door Martijn Verdoes tijdens DT3 op Vlieland gevonden Turkestaanse Klauwier wel even hangen.

Daurische Klauwier Lanius isabellinus, Oostvoornse Meer, 29 oktober (Toy Janssen)

November

De meeste leuke soorten die in november gezien werden zijn al eerder in dit verslag de revue gepasseerd, maar zeker noemenswaardig is de op 8 november door door Herman Wisselink gevonden en op 12 november door Mark Hoekstein teruggevonden Papegaaiduiker aan de binnenzijde van Neeltje Jans.

December

Naast alles wat eerder al behandeld is wil ik de zogenaamde afrofuik weer even uit het vat trekken, want er doken in Noordwest-Europa zowaar weer twee Schildraven op. Eén in Brunsbüttel (Duitsland) en één in Breskens. Vast nog niet genoeg patroon voor het aanvaarden van de soort op de Nederlandse lijst, maar wie weet ooit.

Jaarlijsten

Ook dit jaar werd er weer fanatiek gejaarlijst. Ik ben her en der veel verhalen tegengekomen van vogelaars die Local en/of Green Big Years deden. Ben je nu één van deze vogelaars en heb je een mooi verslag van je Big Year gemaakt en zou je het leuk vinden dat dit op de website van Dutch Birding verschijnt? Neem dan even contact op via de mail.
Binnenkort zal op deze site in ieder geval het verslag verschijnen van het totaal van 300 soorten, dat Jeroen Breidenbach dit jaar in de provincie Friesland wist te zien.
Verder is het natuurlijk de vraag of het landelijke Big Year record weer een keer verbeterd is. In 2020 Leek het er even op dat Alwin Borhem het record had gepakt. Helaas werden maar liefst vijf van de soorten op zijn lijst niet aanvaard door de CDNA. Dit jaar staan Toy Janssen en Maartje Bakker, die na veel jaren van veel soorten per jaar zien er nu echt een keer vol voor zijn gegaan, op een progressief aantal van 360 soorten. Dat zou één soort meer zijn dan het huidige record van Pieter Doorn uit 2014, maar ook hiervoor geldt dat dan wel alles door de CDNA aanvaard moet worden. Bij de Italiaanse Mus en Oostelijke Gele Kwikstaart is dat bijvoorbeeld nog maar de vraag. Het verhaal over hun avonturen in 2022 kun je in ieder geval hier lezen.

Ontdekken

Aan het begin van dit verslag schreef ik dat ik vooral de nadruk wilde leggen op het ontdekken. Als je bedenkt dat een vogel zo groot als een Bastaardarend maar elf van de vermoedelijk 76 dagen dat deze in Nederland heeft gezeten is gezien, en maar drie van de minimaal zes Havikarenden zijn opgemerkt, dan kun je alleen maar dromen van de hoeveelheid zeldzame vogels die onontdekt blijven. Voor wie zich zorgen maakt of er wel voldoende aanwas is onder goede vogelaars in Nederland, hier een door Bram Roobol geschreven verslag van de selffound-competitie van de Young Birders in 2021:

Achtergrond

De Young Birders zijn, zoals de naam al zegt, een groep jonge vogelaars. De groep is ontstaan in februari 2018 doordat Jelle Naalden en Nick Peeters een whatsappgroep openden voor jonge vogelaars. Sindsdien is de groep gegroeid tot bijna 150 leden. Een deel van deze groep vindt niks zo leuk als het zelf ontdekken van zeldzaamheden. Uit deze obsessie om zeldzaamheden te vinden is een wedstrijd ontstaan. Elke zeldzame vogel levert een bepaald aantal punten op. Deze selffinds worden gecontroleerd op validiteit en telbaarheid door een select groepje uit de Young Birders, dit groepje wordt in de Young-Birdersmond de Anti-String Commissie (ASC) genoemd. Voor de verdere uitleg en de puntenstand van dit jaar en de voorgaande twee jaren waarin de competitie is gehouden, is te vinden via deze link. Veel leesplezier gewenst bij het lezen van ons jaaroverzicht!

Winter (januari-maart)

Er zijn vogelaars die je in april weer in het veld tegenkomt, nadat ze een half jaar in een winterslaap hebben gezeten. Je hoort ze dan zeggen: ‘Nu begint het weer leuk te worden qua vogels.’ Dat het de eerste paar maanden van het jaar helemaal niet saai is, sterker nog, dat deze periode erg leuk is, bewijzen een aantal vondsten die door Young Birders werden gedaan. Het feest begon op 22 januari toen Bastiaan van de Wetering een heuse Geelsnavelduiker vond in de haven van Stellendam. Een week later, op 1 februari, haalde Daan van Braak uit. Hij vond op spectaculaire wijze (met een nachtkijker) samen met Adri Clements een Struikrietzanger in Gouda. Maart blijkt achteraf de maand met de meest leuke soorten. Hugo Wieleman begon met een Humes Bladkoning in Almere op de 9e. Twee dagen later vond Pim Rijk een Kleine Topper in de Zuiderhaven van Den Oever. Weer drie dagen later, op de 14e, vond Thijs Glastra een Bruine Boszanger in Wageningen. Verder zag op de 19e Martijn van der Weijde een Grijze Wouw langs de telpost Loozerheide vliegen. De twee ‘hardste’ soorten van het Young Birdersjaar werden echter op de 18e en de 24e gevonden. Op 18 maart merkte Thomas Los door een alarmerende Grote Mantelmeeuw een Havikarend recht boven zijn hoofd op. Zijn hoofd bevond zich dat moment in Zwijndrecht. Hijzelf bevond zich ergens in de wolken. De vogel werd later nog opgemerkt boven Rotterdam en de vogel bleek achteraf gezenderd. Op de 24e vond Bram Roobol samen met Lenn van de Zande een Kleine Kokmeeuw in het Noordervroon.

Voorjaar (april-juni)

De maanden april, mei en juni vielen wat tegen voor de Young Birders, hoogtepuntjes waren er echter nog wel. Zo werden drie Grijze Wouwen in april over telpost Breskens gezien door Young Birders, één keer opgepikt door onder andere Björn Alards, één keer door Pim Rijk en één keer door Rens Keijsers en Pim Rijk. Net als in de winterperiode haalde Daan van Braak ook in het voorjaar uit en wéér in zijn eigen stad. Een Roodstuitzwaluw vloog op 17 april zelfs over zijn eigen tuin. Begin mei vond Bram Roobol een Orpheusspotvogel in de Braakman en half juni vond Nelson Stukker er nog ééntje bij telpost Hazewater.

Zomer (juli-september)

Een gerichte zoekactie begin juli leverde voor Pim Rijk, Thomas Los, Rens Keijsers en Koen Stork een fraaie Slangenarend op in natuurgebied Kampina. Tim Schipper gooide strike met een Bonapartes Strandloper op de Zandkes op 25 juli. Twee dagen later zag Jochem Verweij een Slangenarend over Hoogersmilde vliegen en weer twee dagen later vond Jaap Oosterom een Slangenarend boven de Elspeetse Heide. Op 26 augustus zag ook Martijn van der Weijde een Slangenarend, de tweede fijne soort van het jaar die hij scoorde vanaf telpost Loozerheide. Deze periode was Jochem Verweij verder op dreef, want hij vond op 10 september een Bergfluiter op de Westplaat. Hugo Blauwstaartman vond twee exemplaren binnen zes dagen eind september. Samen met Pim Rijk vond hij de vroegste ooit op 24 september in het Noord-Hollands Duinreservaat. De tweede vond hij met Thijs Glastra, Mayro Pattikawa en Lenn van de Zande op Schiermonnikoog.

Najaar (oktober-december)

De periode werd ingeluid met een Bosgors op de Kwade Hoek door Nick Peeters op 2 oktober. Erik-Jan Barten en Sven Valkenburg vonden negen dagen later hemelsbreed 16 kilometer verderop op de Stuifdijk een Raddes Boszanger. Op 20 oktober was Tim Schipper het die een Humes Bladkoning vond in de Staatsbossen. En zoals wel vaker met Tim, als hij één boszanger pakt dan volgen er al snel meer. Ook dit keer weer: een Bruine Boszanger kon de volgende dag niet onopgemerkt foerageren op de Muy. Op de 28e werd de derde Humes van het Young Birdersjaar gevonden. Dit keer waren het Jaap Graveland, Joel de Jong en Herwin Mulder die er één vonden op de Robbenjager. Op dezelfde dag vond Danny Bregman een Bruine Boszanger naast Den Helder. Jos Koopman maakt er een traditie van om spectaculaire soorten te pakken in de Biesbosch. Dit jaar scoorde hij een Raddes Boszanger op 29 oktober. Op dezelfde dag vond Tim Schipper weer een Bruine Boszanger. Dit keer in de Kreeftepolder (Texel) samen met Rens Keijsers. Pim Rijk vond op 5 november z’n tweede Kleine Topper van het jaar. Dit keer bij Waterland. Op 13 november vond dezelfde Pim met Hugo Wieleman, Tim Langerak en Bram Laan een Bruine Boszanger op de Hondsbossche Zeewering.

Tussenstand

Het is u wellicht opgevallen dat de naam van Pim wel erg vaak voorkomt in dit verslagje. Hij spant dan ook de kroon dit jaar met 234 punten. Tweede staat Bram met 208 punten en als derde volgt Tim met 151 punten. Hugo (148), Thomas (147), Björn (142) en Jochem (141) zitten Tim op de hielen. Echter zit de complete top 9 van de Young Birders op Bram, Björn en Jochem na tot na de jaarswisseling in Oman, dus erg veel veranderingen in de stand zullen er naar alle waarschijnlijkheid niet meer plaatsvinden. Enkel de plek van Tim is nog wat onveilig, aangezien Björn en Jochem nog wat dagen hebben om zeldzaamheden te vinden en Tim’s voorsprong niet bijster groot is.

Bram Roobol

Conclusie

Als je nu zoiets hebt van: "hee dat zelfontdekken is best leuk". Het is maar een kwestie van wat vaker naar buiten gaan, want het aandeel goede soorten dat ontdekt is door mensen die niet veel van vogels weten, maar toevallig een foto maken is toch nog vrij aanzienlijk. En ook bewijst de Geelbrauwgors maar weer dat niet al het zeldzaams aan de directe kust zit. Verder bewijst de Bobolink maar weer dat het nooit een slecht idee is om, indien je iets geks ziet waarvan je niet direct weet wat het is, één van de appgroepen in te schakelen. Beter een keer te vaak onnodig gevraagd dan een zeldzaamheid met het badwater weggegooid. Voor mijzelf ook weer even een goede reminder bij het verprutsen van Grote Kruisbekken van Bomenland.

Toevoeging van de redactie:

Ook dit jaar willen we iedereen weer bedanken voor het bezoeken van onze website in 2022 en het lezen van de content die we publiceren. Uiteraard gaan we hier ook in 2023 weer mee verder. We wensen iedere Dutch Birder een fijne jaarwisseling en een vogelrijk en gezond 2023. Heel veel succes in het veld en tot snel bij alle gave soorten die 2023 ons gaat brengen.

Ten slotte: Folkert Jan heeft wederom een videojaaroverzicht gemaakt van zijn eigen avonturen. Veel kijkplezier!

Folkert Jan Hoogstra