Jaap Denee
·
24 September 2015 11:13, gewijzigd 24 September 2015 11:44
reactieDoor: Davy Bosman, dinsdag 22 september 2015 11:37Delete
Toch effe melden, nu Jan van der Laan ligt te slapen:
Vorige week een kaspische plevier in Frankrijk:
http://www.ornitho.fr/ind......
Zat toch ook weer tussen de kieviten.
In Frankrijk is er "veel" te doen over een mogelijke zondvloed aan bladkoningen op basis van deze cijfers:
Les chiffres de PGS en Finlande sont hallucinants tant par le nombre que la précocité.
Wednesday September 16th 2015
Yellow-browed Warbler, Phylloscopus inornatus
Finland Finland
418 individuals seen for this autumn in Finland, between 4th September - 16th September 2015
(source: Tarsiger Team)
A titre de comparaison, voici les totaux pour les années précédentes :
Saturday November 15th 2014
Yellow-browed Warbler, Phylloscopus inornatus
Finland Finland
272 individuals seen for this autumn in Finland, between 6th September - 15th November 2014
Picture Picture (source: Tarsiger team)
Wednesday October 23rd 2013
Yellow-browed Warbler, Phylloscopus inornatus
Finland Finland
420 individuals seen for this autumn in Finland, between 2nd September - 23rd October 2013
(source: Tarsiger team)
Sunday October 14th 2012
Yellow-browed Warbler, Phylloscopus inornatus
Finland Finland
157 individuals seen for this autumn in Finland, between 28th August - 14th October 2012.
Gewijzigd op: 2015-09-22 11:37:49
reactieDoor: Arnoud B van den Berg, dinsdag 22 september 2015 13:17Delete
In Finland verschijnen Bladkoningen nu eenmaal een paar weken eerder dan 0in de Lage Landen. Toch waren er vorig jaar alleen al in september ook 300 in Nederland (DB 35: 418, 2014). Het aantal in oktober 2014 was niet meer te tellen (1000en). Het is inderdaad 'hallucinerend' als je je bedenkt dat de soort tot 1989 hier nog een dwaalgast was (dat is hij in centraal Europa overigens nog steeds).
Gewijzigd op: 2015-09-22 13:32:53
reactieDoor: Arnold Meijer, dinsdag 22 september 2015 13:19Delete
In de UK spreken ze ook over recordaantallen.
reactieDoor: Gert Ottens, dinsdag 22 september 2015 15:41Delete
Alleen op Fair Isle al 53 Blako's gisteren:
http://www.fairislebirdob......
reactieDoor: Garry Bakker, dinsdag 22 september 2015 16:40Delete
Ja, en dan is de 'waarom?'-vraag natuurlijk net zo boeiend. Een van de hypothesen voor het hier verschijnen van soorten als Bladkoning is die van reversed migration: in plaats van naar Zuidoost-Azië te trekken (zoals het hoort) heeft een deel van de 1kj vogels een omgekeerde interpretatie van de magnetische pool in de kop en trekt richting noordwest, om uiteindelijk te verzuipen in de Atlantische Oceaan. Dat zou verklaren dat er zo weinig voorjaarsgevallen bestaan van Bladkoning in NW-Europa. Slechts een enkeling besluit bijtijds tot overwintering in Zuid-Europa of Afrika en duikt dan in het voorjaar weer op. Een en ander is samengevat in Vinicombe & Cottridge (1996). Veronderstellend dat reversed migration dus niet leidt tot een terugkoppeling in de vorm van terugkerende exemplaren in de broedgebieden (want ze gaan dood) -en er dus noch positieve, noch negatieve terugkoppeling bestaat- is een interessante vraag wat de toename van het aantal verkeerd vliegende Bladkoningen in de herfst dan drijft. De simpelste verklaring is een toename van de populatiegrootte, dan wel een westwaartse areaaluitbreiding, waardoor het aantal 1kj's met een afwijking in het koppie hier toeneemt (terwijl het relatieve aantal met afwijking gelijk blijft). Of er echt een toename en/of areaaluitbreiding van Bladkoning is geweest de afgelopen decennia weet iemand met Russische connecties hier vast wel te beantwoorden ...
NB het zou passender zijn als iemand een aardig plaatje van een Bladkoning uploadt om dit draadje onder voort te zetten.
Gewijzigd op: 2015-09-22 16:45:03
reactieDoor: Jelmer Poelstra, dinsdag 22 september 2015 16:46Delete
Inderdaad boeiend. Garry, wat zou jij dan wel onder negatieve terugkoppeling verstaan?
reactieDoor: Garry Bakker, dinsdag 22 september 2015 17:10Delete
@Jelmer Mijn idee over terugkoppeling bedoelde ik als zijnde een positieve of negatieve invloed op de populatie van terugkerende exemplaren. Ik realiseer me nu dat het niet terugkeren ook (juist) als terugkoppeling kan worden beschouwd. Er zijn m.i. twee mogelijkheden:
1. Aantal dieren met afwijking overleeft en keert terug: het loont om 'verkeerd' te vliegen->aantal reversed migrants dat genen doorgeeft neemt toe->positieve terugkoppeling. De veronderstelling is dat dit niet op deze manier gebeurt omdat de vogels niet terugkeren.
2. Geen enkel dier met afwijking overleeft en keert terug: niet terugkeren van 'foute' genen in de populatie zou tot negatieve terugkoppeling kunnen leiden->het aantal reversed migrants neemt af en het aandeel 'normale' trekkers bereikt de oorspronkelijke waarde. Echter, de praktijk wijst uit dat er geen afname van reversed migrants plaatsvindt (tenzij dit wordt gemaskeerd door een substantiële toename van de gehele populatie).
Gewijzigd op: 2015-09-22 17:17:09
reactieDoor: Jelmer Poelstra, dinsdag 22 september 2015 17:23Delete
Ja OK. Als het klopt dat ze niet terugkeren zouden we dus moeten concluderen dat alle reversed migrants ouders hebben die wel de goede kant op gingen en dat ze dus elke generatie weer opnieuw gegenereerd worden.
reactieDoor: Garry Bakker, dinsdag 22 september 2015 17:25Delete
@Jelmer. Ja, bijvoorbeeld door een puntmutatie die at random optreedt, ongeacht het genoom van de oudervogels. Maar wat is de trigger? Tjernobyl 1986? (Ik voel een link aankomen! :-))
Gewijzigd op: 2015-09-22 17:28:19
reactieDoor: Rinse van der Vliet, dinsdag 22 september 2015 17:33Delete
"Of er echt een toename en/of areaaluitbreiding van Bladkoning is geweest de afgelopen decennia weet iemand met Russische connecties hier vast wel te beantwoorden ..."
Zou 't? Het zou me niet verbazen als de 'Russische connecties' ook niet weten hoever westelijk ze tegenwoordig zitten, laat staan dat iemand iets over aantallen/dichtheden durft te zeggen.
reactieDoor: peter de knijff, dinsdag 22 september 2015 17:33Delete
Maar het staat toch helemaal niet vast DAT ze niet terugtreken?
Ze zouden heel goed via een andere route weer kunnen terugkeren.
Dat patroon is niet zo ongewoon.
Het Zwartkoppenonderzoek laat overigens zien dat het vinden van een trekgen erg complex is, ondanks ogenschijnlijk ideale proefmodellen.
De blako zou dus bij uitstek aan dataloggers, liefst per satelliet uitleesbaar onderwopen moeten worden.
Jammer dat ze hiervoor te klein zijn (vooralsnog).
Ik vermoed dat hier helemaal geen reverse model speelt, maar bewijzen kan ik het nog niet.
reactieDoor: Vincent Hart, dinsdag 22 september 2015 18:10Delete
Wellicht interessant in deze context, 2014 was een recordjaar voor de soort in Spanje:
http://www.reservoirbirds......
Overigens zien we bij andere zeer schaarse doortrekkers(?) als Sperwergrasmus en in mindere mate Siberische Boompieper ook nauwelijks beesten in het voorjaar. Zouden die ook allemaal in zee storten?
reactieDoor: Gijsbert van der Bent, dinsdag 22 september 2015 18:26Delete
Verwacht Peter dat de Blako's gaandeweg groter groeien? GEINTJE
reactieDoor: peter de knijff, dinsdag 22 september 2015 19:09Delete
Zou handig zijn.
Loggers voor formaat blako's zijn er volgens mij al (of bijna), maar die moeten afgelezen worden door terugvangst.
Dat is hier wrsch. geen optie.
Echte satelliet transmitters worden steeds kleiner, en data laten opvangen blijft zeer kostbaar, maar wie weet?
reactieDoor: Johan Buckens, dinsdag 22 september 2015 19:26Delete
Het begrip 'reverse migration' is intussen ook al een tijdje achterhaald. Dit verklaart b.v. niet hoe Sperwergrasmussen (overwintert in Oost-Afrika) tot bij ons komen. Als ze de tegengestelde richting uitvliegen in het najaar komen ze in het noorden terecht: van Ijsland tot Siberië (wat ook wel gebeurt). Het lijkt er meer op dat een klein deel van de trekvogels naar alle richtingen verkeerd vliegt.
Nog meer achterhaald is dat ze hierheen zouden 'geblazen' worden door b.v. oostenwind.
Vermoedelijk zal genetische variatie een grote rol spelen, maar eenvoudig zal het wel niet zijn. Vogels die 'verkeerd' vliegen kunnen hun route ook wel aanpassen. Ik denk hierbij aan de Roodkopklauwier die ooit in (ik dacht) Castricum werd geringd en een tijdje later in Heist werd waargenomen:
http://waarnemingen.be/wa......
Deze vogel zou in principe een zuidelijke tot zuidoostelijke oorsprong moeten hebben en zou dus eerst naar N/NW moeten zijn gevlogen om in Castricum terecht te komen, en later terug via een ZW koers tot in Heist.
reactieDoor: Arnoud B van den Berg, dinsdag 22 september 2015 20:09Delete
Steeds meer Bladkoningen worden in Spanje, Marokko en Canarische Eilanden gezien. In Marokko kunnen makkelijk 1000-en in bijvoorbeeld argaanbossen overwinteren zonder dat ze worden opgemerkt: niemand die er in die tijd naar zangvogels kijkt. Als ze vervolgens rechtstreeks met maar een paar korte stops terugvliegen, dan zul je ze in het voorjaar in ons land niet meer tegenkomen.
Gewijzigd op: 2015-09-22 20:17:46
reactieDoor: Max Berlijn, dinsdag 22 september 2015 20:18Delete
"Nog meer achterhaald is dat ze hierheen zouden 'geblazen' worden door b.v. oostenwind" Is dat zo? Met (zuid) oosten wind hebben we toch echt meer SpeGra's en Waterrietzangers dan met andere richtingen.
Gewijzigd op: 2015-09-22 20:18:19
reactieDoor: Rob van Bemmelen, dinsdag 22 september 2015 21:26Delete
Als er selectie is voor een westelijke trekroute naar Europa, dan zou je hier ook adulten verwachten, maar Is het niet zo dat alle (of zo goed als alle) Blakos die hier gevangen worden 1kj's zijn?
Gewijzigd op: 2015-09-22 22:28:37
reactieDoor: Johan Buckens, dinsdag 22 september 2015 21:43Delete
@Max, één van de beste jaren voor Sperwergrasmus was 2010, die influx deed zich voor van ongeveer half augustus tot eind september. Bij mijn weten was er in die periode niet opvallend meer oostenwind dan in andere jaren, en waren er ook niet opvallend meer andere dwaalgasten van oostelijke origine.
En Bladkoningen overspoelen ons nu elk najaar van eind september tot begin november, zonder dat er meer oostenwind is dan vroeger.
(dagen met oostenwind zijn vaak wel dagen met veel trek en goed weer, en dus ook meer kans om iets leuks te vinden)
reactieDoor: Arnoud B van den Berg, dinsdag 22 september 2015 22:04Delete
@Max&Rob, vergelijk Bladkoning met Sperwergrasmus: veel waarnemingen van eerstejaars maar vrijwel geen adulte in de nazomer. Daarentegen zien we in het voorjaar Sperwergrasmus vrijwel nooit.
reactieDoor: Rinse van der Vliet, dinsdag 22 september 2015 23:08Delete
Bladkoningen met Sperwergrasmussen vergelijken?
Bladkoningen zijn na de post-juv rui in t veld niet op leeftijd te brengen en in de hand eigenlijk ook niet met zekerheid, ringers die dat wel doen begeven zich, voor zover de mij beschikbare litt aangeeft, op glad ijs. Dat er misschien af en toe iets te zeggen valt over de vorm van de toppen van de staartpennen lijkt me te weinig voor een betrouwbare streekproef en om daarmee te suggereren dat NL Bladkoningen overwegend 1kj vogels zullen zijn dus voorbarig.
reactieDoor: Rob van Bemmelen, dinsdag 22 september 2015 23:14Delete
@ Johan. Ik had even gemist dat reverse migration achterhaald was. Heb je een referentie naar een paper waarin het onderuit gehaald wordt? En waarom zou hetzelfde mechanisme gelden voor verschillende soorten?
@ Precies Arnoud. Denk jij dat Bladkoningen zijn toegenomen doordat ze een succesvolle nieuwe trekroute (een loopmigratie) hebben gevonden, à la Zwartkoppen (en à la Garry's positieve terugkoppeling)? Nogmaals: in dat geval verwacht je dat er ook adulten in de herfst door Europa trekken, en dat is niet of nauwelijks zo, toch? Of denk je dat de succesvolle adulten in hun tweede herfstmigratie een zuidelijkere route nemen naar Spanje/Marokko? Op observado.org staan iig geen voorjaarswaarnemingen uit Zuid-europa.
Populatie-grootte en afstand van de broedgebieden tot de normale overwinteringsgebieden (maar juist niet de afstand tot Europa!) bepalen volgens Thorup (Bird Study, 2004) en Pfeiffer (J of Orn 2007) de aantallen van dwaalgasten in Europa. Een westwaartse expansie is er dus niet per se nodig.
reactieDoor: Arnoud B van den Berg, woensdag 23 september 2015 00:05Delete
@Rob: ja, zoiets verwacht ik: een nieuwe trekroute. Bijv bij Grote Pieper lijkt ook zoiets gebeurd te zijn. Of er adulte Bladkoningen in het najaar doorkomen, valt haast niet te zeggen (zie commentaar van Rinse): behalve puntigere staartpennen zouden 1kj misschien wat gelere vleugelstrepen moeten hebben en van boven iets bruiner groen moeten zijn dan >1kj. Mogelijk iets om op te letten, nu we er zo veel vangen.
reactieDoor: Norman Deans van Swelm, woensdag 23 september 2015 14:07Delete
De term 'reversed migraton' is natuurlijk misleidend, de suggestie die er vanuit gaat is dat vogels autonoom besluiten om de andere kant op te gaan. Iets in de trant van: ik wil niet naar Korea (Noordse Boszanger van Vlieland bijv.), ik ga terug naar huis!' Een betere term zou zijn reversed drift.
In dit soort discussies mag ik altijd graag verwijzen naar de de Schotse ornitholoog Kenneth Williamson zaliger die al in de zestiger jaren vaststelde onder welke meteorologische omstandigheden zangvogels uit zuidoostelijke richting Fair Isle bereiken. Een en ander werd nog eens bevestigd door de snelst bekende Zwartkop ter wereld nl.die op 22 september 1973 in Ockenrode ten zuiden van Den Haag uit mijn handen vloog om de volgende morgen 1000 km verder op Shetland tegen een raam te vliegen!
Identieke meteorologische omstandigheden zijn er voor verantwoordelijk dat andere soorten zoals de hierboven genoemde in luchtstromingen terechtkomen waardoor ze naar onze streken verdriften. De mate waarin dat gebeurt berust op toeval, wanneer zich op het moment supreme veel vogels van een soort aanwezig zijn dan zullen er veel individuen van de soort verdriften. In jaren waarin genoemde meteorologische omstandigheden zich vaak voordoen verdriften meer vogels onze kant op dan in jaren waarin die omstandigheden zich niet of minder vaak voordoen. Een structurele verandering van het klimaat kan een en ander nog eens extra beinvlloeden natuurlijk.
Het is niet waarschijnlijk dat de Noordse Boszanger van Vlieland rechtstreeks van Lapland naar Vlie is gevlogen. Veel waarschijnlijker is dat hij ergens ten oosten of zuidoosten van ons uit koers is geraakt, Je zou aan de hand van weerkaarten kunnen inschatten waar dat gebeurd zou kunnen zijn.Je zou natuurlijk ipv met ringen een paar duizend vogelsumet geolocators kunnen uitrusten en hopen op een gunstig gesternte waardoor er ooit een getraceerd wordt. Om enig idee van de herkomst van de Noordse Boszanger van Vlieland te krijgen zou je de vogel kunnen vangen, hem wat veren ontfutselen en nee, niet naar mijn collega in Leiden sturen maar in plaats daarvan de stabiele isotopen laten analyseren. En dat kan natuurlijk ook met Bladkoninkjes gebeuren!
Garry, speciaal voor jou ter overdenking, misschien zouden die Kaap Verdische musjes aangetrokken door de magnetische Zuidpool gewoon weer in Kaap Verdie terecht gekomen zijn wanneer de beestjes niet waren doodgemaakt
reactieDoor: peter de knijff, woensdag 23 september 2015 14:28Delete
1) Dit is nog steeds geen verklaring voor het feit dat we nu met grote regelmaat vele 100-en blako's per najaar zien in Nederland. Die waren zelfs in de 80-er jaren van de vorige eeuw beduidend minder algemeen, zo niet gewoon zeldzaam.
2) Ook stabiele isotopen zijn maar beperkt informatief. Zo was de herkomst van trompetter Goudvinken hiermee NIET te achterhalen. Plus, het vergt soms iets meer dan "een veertje" en is relatief kostbaar om uit te voeren.
Kortom, Williamson zaliger wist veel maar niet alles en van sommige zaken wist hij niets, maar dat wilde hij niet toegeven (het was dan ook een Schot).
reactieDoor: Garry Bakker, woensdag 23 september 2015 14:56Delete
@Norman, om je zijspoor te beantwoorden en verdere prietpraat te verhelpen: de Kaapverdische Mussen liggen niet in Rotterdam, waarschijnlijk zijn ze in een vuilcontainer beland. Ga maar aan de NVWA vragen wat ze met die vogels hebben uitgespookt.
Verder geloof ik niet in 'drift', ja als reactie op lokale weerscondities misschien. Een vogel die in plaats van naar Thailand richting Vlieland trekt weet wel degelijk waar hij mee bezig is, 2000-3000 km omvliegen is geen ongelukje meer want zou veel te veel energie kosten. Bestaat er een artikel waarin de omgekeerde magnetische pool-hypothese eveneens de vuilnisbak in wordt gebonjourd? Verder zouden de argaanbossen in Marokko vol kunnen zitten met overwinterende Bladkoningen maar zo lang er en masse exemplaren op schepen, boorplatforms en afgelegen eilandjes als Fair Isle worden gedocumenteerd is de hypothese dat een groot deel verzuipt m.i. nog altijd even, of iets meer, aannemelijk. Kleine zenders hebben de toekomst!
Gewijzigd op: 2015-09-23 15:04:25
reactieDoor: Johan Buckens, woensdag 23 september 2015 15:39Delete
@ Rob: Gilroy, Lees (2003)
http://britishbirds.co.uk......
reactieDoor: Johan Buckens, woensdag 23 september 2015 17:27Delete
Op Shetland (Fair Isle incluis) zijn al 101 Blako's gemeld vandaag...
reactieDoor: Jelmer Poelstra, woensdag 23 september 2015 20:15Delete
Inderdaad Garry, dat niet drift maar actieve vlucht naar het westen Sperwergrasmussen, Blako's e.d. hier doet belanden wordt ondersteund door dit artikel:
http://macroecointern.dk/....... En dat ze naar het westen blijven gaan wanneer dat echt geen goed idee meer is...
reactieDoor: Joost Mertens, woensdag 23 september 2015 20:34Delete
Om even terug te keren op Johans post dat het een fabeltje is dat wind uit oostelijke richtingen veel oostelijke dwaalgasten zou opleveren. Ik geloof ook eerder dat wind uit oostelijke richting gewoon betere trekcondities genereert in onze contreien, en dit soortonafhankelijk. Trekcondities waarbij we daags nadien bovendien veel vogels aan de grond kunnen vinden. Trek bij nachttrekkers is eigenlijk iets heel eigenaardigs. In Batumi bijvoorbeeld zijn nachten met 'open' helder weer gewoon heel slecht, dit brengt heel weinig (om niet te zeggen geen) vogels aan de grond. Donkere nachten met gietende regen daarentegen zijn dan weer fantastisch! Dus net het tegenovergestelde van hier. Ik wil daarmee niet gezegd hebben dat er bij goed-weer-condities geen nachttrek is boven Batumi (waarschijnlijk wél), alleen merk je daar daags nadien niks van!!! Alles is dus ook niet alleen een bepaalde perceptie bij de waarnemers, maar duidelijk ook afhankelijk van de geografische ligging waar deze waarnemers zich bevinden!
reactieDoor: Rinse van der Vliet, woensdag 23 september 2015 20:54Delete
Joost, ook in de lage landen kunnen nachten met open helder weer en matige rugwind weinig vogels aan de grond opleveren, zowel s nachts als overdag. Goede trekcondities en veel vogels aan de grond kunnen op meer locaties op deze breedtegraad twee totaal verschillende dingen zijn. Eea is natuurlijk van veel factoren afhankelijk: weersomstandigheden rondom de vogel, de conditie van de vogel, het terrein/habitat waarboven de vogel zich bevind voor zonsopgang.
reactieDoor: Norman Deans van Swelm, woensdag 23 september 2015 21:25Delete
De verklaring voor de grotere aantallen van bepaalde soorten nu ivg met vroeger heb ik gegeven: de meteorologische omstandigheden die drift veroorzaken komen kennelijk meer voor dan toen.
Als een par veertjes niet genoeg zijn pak je maar de hele Nobo. Weinig informatie is altijd meer dan helemaal geen informatie.
In heldere nachten heren vliegen vogels heel hoog. Het feit dat je bij slecht weer meer vogels voor je neus ziet zegt niets over de trekintensiteit alleen dat het weer ze dwingt de landing in te zetten.
Eilanden zijn een handige informatiebron omdat ze overzichtelijk zijn dat betekent niet dat niet massaal op drift geraakte vogels over een groot landoppervlak terecht komen maar de verdunning maakt ze daar minder opvallend.
Zendertjes Garry dat is ideaal wanneer je ze in het geval van geolocators nog een keer in handen krijgt en kunt aflezen. Vogels a la Blandkoninkjes kan je er mee uitrusten maar dan vrees ik dat ie lopend de reis moet voortzetten.
Dat Deense onderzoekzoek betreft korte afstand metingen van vogels die al uit koers zijn en een lange reis achter de rug hebben. ik hecht daar geen enkele waarde aan net zo min als de Berthold lariekoek over zwartkoppen op Britse vetbollen.
reactieDoor: Max Berlijn, donderdag 24 september 2015 07:59Delete
Blijft irritant dat deze discussie onder een foto van een Kaspische Plevier staat...
Gewijzigd op: 2015-09-24 08:00:26
reactieDoor: peter de knijff, donderdag 24 september 2015 09:28Delete
Inderdaad Max, kunnen de webmasters dat niet doen?
Alles vanaf de reactie van Davy van 22 sept j.l. onder de fraaie foto van Ruurd Jelle van een Bladkoning van 12 oktober 2014 plakken.
Norman, jouw verklaring is slechts jouw mening. Het wordt pas een verklaring als je het met feiten kunt onderbouwen, wat je niet kunt.
Jouw kritiek op de studies van de Denen en Berthold is ook slechts een mening, en ik betwijfel dat je met een goede alternatieve hypothese kunt komen. Een met ondersteuning van harde bewijzen tegen de conclusies waar je tegen bent, en die jouw eigen hypothese ondersteunen.
De studie van Berthold is vooralsnog door niemand tegengesproken, en is gebaseerd op zeer gedegen en langdurig onderzoek.
De twee Deense studies (er is ook een PLOS ONE verhaal uit 2011) zijn op dit moment het enige op dit gebied wat inderdaad het reverse-migration model lijkt te ondersteunen.
En als ze gelijk hebben, dan verzuipen ze inderdaad vrijwel allemaal.
Ik begrijp wel dat je de Deense studie niets vind, want eenmaal verdwaald is altijd verdwaald is jouw redenering, en west vertrekken hoeft niet langdurige west migratie in te houden, maar voorlopig moeten we het hier mee doen.
Ruurd Jelle van der Leij
