Diederik Kok
 ·  16 January 2025  22:53

Ha Rodny, nuttige foto. Deze foto bevestigt het beeld van grijze tertials (binnenste armpennen) itt de witte tertials van adult. En tegelijkertijd de bovenvleugel met uniform witte kleine en middelste dekveren als in adult zonder donkere tekening als bij 2e winter. Zie ook de opmerkingen van Fred. Vermoedelijk kunnen we deze vogel het beste labellen als 'subadult, waarschijnlijk 3e winter'. 

Fred Visscher
 ·  17 January 2025  10:20, gewijzigd 17 January 2025  10:33

Diederik, wat betreft jouw gebruik van witte tertials bij adult even een kanttekening; Deze zijn bij  adulten en in vers prachtkleed (de winterperiode dus..), lichtgrijs evenals de lichtgrijze panelen links en rechts op de rug van de vogel (overigens veroorzaakt door een dun laagje ornament-veertjes die vaak in de broedgebieden negen van de tien keer al flink weggesleten zijn. In die broedgebieden (waarvan meer dan 99% van de foto's uit het wild op het www vandaan komen) aangekomen is het best lastig om nog iets van dat lichtgrijs terug te zien omdat de invloed van zon dan al een paar maanden heeft "huis gehouden" evenals de gebruikelijk sleet en dat maakt deze tertials wit in de lente en zomerperiode. 

Als je deze film even op z'n grootste formaat bekijkt en vervolgens speelt met pauze en play tussen 01:02 en 01:07 dan zie je dat ik gelijk heb en is er geen verschil te zien tussen de lichtgrijze panelen op de rug en de tertials. Wat je wel ziet is het enorme contrast tussen de overhangende lichtgrijze tertials en de witte dijvlek..! (ik ben blij dat deze film bestaat, het zijn de enige goede beelden vanuit zo'n berucht wak...)

Dat het nou juist een jongere man is die hierheen verdwaalt verbaast mij niets, ik zou dat eerder verwachten dan een vol-adult die bekend is met de bekende wakken in het hart van de Beringzee... Wat je in deze film ook goed ziet tussen 01:02 en 01:07 is dat er louter adulte vogels zichtbaar zijn. Nou verbaast mij dat ook niets, Brileiders zijn pas geslachtsrijp na 3 jaar en jongere vogels hebben dus niets in de grote wintergroepen te zoeken... In deze grote wintergroepen vindt iets over de helft van de winter de paarvorming plaats en wordt er een seizoenhuwelijk gesloten. Kortom, de "jongelui" mogen daar niet komen en zwemmen/hangen rond rondom die Beringzee en Tsjoektsjizee. Voorbeelden daarvan zie je hier van een eerste winter man (ze sluiten zich graag aan bij andere eidersoorten, ook hier goed zichtbaar links in beeld nr twee..), en hier nog een mooie vergevorde man die mooi laat zien tot hoe ver ze kunnen doorruien (verder dan dit komen ze niet tot aan hun eerste zomer). Hier nog een eerste winter vrouw op een ijsschots en tot slot twee derde winter mannen zie zeer gelijkend zijn aan onze Texel vogel met nog erg donkere tertials en relatief korte lichtgroenglanzende mat in de nek, zie hier en hier. In het determinatie album zal ik nog even een uitsnede plaatsen van een adult winter die goed de kleuren van de panelen en de tertials laat zien.

Diederik Kok
 ·  17 January 2025  17:20

Ha Fred. Gaaf die beelden van 1e winter Brileiders. Ik kan me best voorstellen dat dat een eerste winter Brileider die verdwaalt en tussen groepen eiders (Eiders en/of Koningseiders) in bijv Europa terecht komt, niet snel opgemerkt wordt. En pas later in meer uitgesproken kleed wordt ontdekt. Bij deze foto moest ik in ieder geval twee keer kijken. 

Wim Wiegant
 ·  19 January 2025  15:55, gewijzigd 19 January 2025  15:56

Fred, zou je iets kunnen of durven zeggen over de kans dat bij jouw Gelderse vriend die al 40 jaar kweekt met Brileiders, toevallig een paar jaar geleden een jong mannetje is ontsnapt...?

Ik vraag me de hele tijd af: "Ben ik nu naar een soort Bengaalse Gier van Drongelen, of een soort Roetvliegenvanger van Wassenaar wezen kijken?" Je snapt wel wat ik bedoel...

Vincent van der Spek
 ·  19 January 2025  16:33, gewijzigd 19 January 2025  18:43

Wim, ik heb een collega die 25 jaar in het dierentuinwezen heeft gewerkt, o.a. als curator en hoofd collectie vogels. Hij is de beste bron die ik ooit heb gehad over gekweekte vogels. Brileider is (net als Konings) zeer gevoelig voor malaria en zeer moeilijk te kweken. Echt een zeldzaam beest. Naast Freds vrienden was er ook een inmiddels gestopte kweker in Zeeland, en hij kende er eentje in Duitsland. 

Dit zijn dus heel moeilijke beesten om te houden, specialistenwerk, dus zijn ze  zeldzaam in gevangenschap (zoals ook vermeld in Reeber 2016). En dus zijn ze duur, en worden ze alleen door goede, zorgvuldige kwekers gehouden. Hij zei dat  een ongeringde, maar gekweekte vogel in dit geval haast onbestaanbaar is - daar kon hij zich bij deze zorgvuldige kwekers niks bij voorstellen.  En ongeringd én ontsnapt is ook nog eens dubbel onzorgvuldig. Dus:

1) Ongeringd en onbeschadigd, en zeldzaam in gevangenschap, waar bekende vogels geringd zijn. 

2) De locatie (dé landelijke Eider-hotspot;  het is geen boerensloot in Drente) en het gedrag (in gevangenschap duikt een vogel geen zeesterren, krabben en mossels op; een nogal specialistische foerageermethode; niet tam etc) passen op een wilde vogel.

3) Hoewel een stuk noordelijker, is afdwalen naar de WP aangetoond (want op plekken waar ontsnappingen logischerwijs wel uitgesloten zijn). 

Goed om kritisch te blijven, en 100% zekerheid ga je nooit krijgen, maar volgens mij kijken we hier echt naar een White Tiger. Er zijn behalve de zeldzaamheid van de soort nul aanwijzingen voor iets anders. Wie weet vinden we dit - door bijv. klimaatverandering - over 20 jaar helemaal niet meer zó (te) gek. 

Fred Visscher
 ·  19 January 2025  18:13

Wim, allereerst nee, uiteraard is niemand iets kwijt net als in de voorgaande 40 jaar (dat is ongeveer de periode dat slechts een paar mensen deze unieke soort in bezit hebben). Tevens is dit geen grondeleend die na een ontsnapping Wel gemakkelijk aan voedsel komt. Los van het feit dat de Brileider samen met Koningseider tot de duurste eenden behoort en dus veel beter beschermd zijn tegen predatoren en ontsnapping, zijn ze geringd, vaak hebben ze nog maar 1 vleugel intact en staat de vijver binnen een kooi. Ze hebben ook nog eens de pech dat er een belachelijke aanloop nodig is op het water alvorens er überhaupt opgestegen kan worden en dan knallen ze alweer tegen het hek van de omheining (ook wel hek 2 genoemd in de volksmond ;-)). De Brileider eet zee-eenden korrel uit een oude snelkookpan (aluminium dus die gaan lang mee..), en heeft werkelijk geen idee meer...., hoe hij/zij zelf naar voedsel moet zoeken. Ik schat zo in dat een uit een collectie afkomstige Brileider nog minder kans heeft om in het wild te overleven dan je Labrador. De vogel zonder conditie zal snel neerploffen in een sloot of kanaal in de buurt en zal daar spoedig sterven! Over Labrador gesproken.., ik denk dat de Labradorzee De "corridor" is (zal dus niet het Panamakanaal meegepakt hebben...), waar onze Brileider uiteindelijk tussendoor is gekomen om uiteindelijk ( eventueel met behulp van een paar van die belachelijke stormen van vandaag de dag), toch bij ons terecht  te komen. Gedrag van de vogel is ok (niet anders dan de omringende Eiders...), hij is ongeringd, de leeftijd is ok, eigenlijk is alles goed Wim, dit is wat ik wil zien...

Johan Buckens
 ·  19 January 2025  20:38

Verder ben ik het volledig met jullie eens, Fred en Vincent, maar ik ben er niet van overtuigd dat een ontsnapte Brileider zo weerloos zou zijn als je het omschrijft. 

Trekdrang, foerageergedrag e.a. zijn toch voor het grootste deel aangeboren bij vogels. Deze ontsnapte Westelijke blonde tapuit was perfect in staat om insecten te vangen op de grond. Later op de dag zat hij, vanop een dak, zelfs vliegende insecten uit de lucht te plukken, als een volleerde vliegenvanger. Deze Europese kanarie op Shetland (goede soort daar), bleek een Belgische kwekersring te dragen. Escapes kunnen dus best wel wat.

Wim Wiegant
 ·  19 January 2025  22:17, gewijzigd 19 January 2025  22:34

Vincent en Fred, hartelijk dank voor de uitvoerige reacties...!
Ik ben het overigens ook wel eens met de reactie van Johan Buckens hierboven, maar begin nu toch wel echt in de "wildheid" van het geval te geloven...

Vincent van der Spek
 ·  19 January 2025  23:31, gewijzigd 19 January 2025  23:32

@Johan/Wim: ik weet natuurlijk ook dat er escapes zijn die overleven. Een denk ik nóg beter voorbeeld is dat we exoten hebben. Zelfs eenden (Nijlgans, Rosse Stekelstaart). Diezelfde collega vertelde ook nog dat gekweekte Eiders (die zijn wat makkelijker te houden) eenmaal op een goed, diep bassin direct beginnen met duiken. Dat instinct zit erin.

Wat ik vooral wilde zeggen is dat het foerageergedrag van deze vogel natuurlijk én zeer succesvol is, wat volledig in overeenstemming is met een wilde vogel. Dit wil je zien. Er zijn vaak zat escapes waarbij dat niet zo is.

Ik heb wel gedachten over overlevingskansen van escapes i.r.t. wel (Brileider) en niet specialistisch foerageergedrag (Europese Kanarie), en aangeboren vs. aangeleerd gedrag, maar dat is op zijn op zijn best een expertmening en op zijn slechtst pure speculatie. 

PS kent iemand een geval van een ontsnapte Brileider, waar dan ook?

Harm Niesen
 ·  20 January 2025  00:07

Onvoorstelbaar dat de vogel uit gevangenschap afkomstig is? Zeker. Onmogelijk? Zeker niet. Zie het verhaal over mijn ontdekking in de jaren'50 van een zeer wilde, ongeringde vrouw buffelkopeend in de Kennemerduinen. Mijn vader schreef een brief aan sir Peter Scott van de Wildfowltrust in Slimbridge - het antwoord kwam ik toevallig vorige week nog tegen - met de vraag of buffelkoppen bij zijn weten in Europa gehouden worden. Nee, zeker niet, hij probeerde al jaren zelf exemplaren te bemachtigen. Vervolgens stukje in Haarlems Dagblad: tiener ontdekt nieuwe soort voor vaste land van Europa. Gevolgd door reactie van rijke buurman met poolse achternaam van Arnoud van den Berg in Santpoort-Noord. Hij had net twee paartjes wildgevangen buffelkopeenden uit Canada ontvangen en bij het openen van de kist ontsnapte een vrouwtje. Sinds die tijd geloof ik in geen enkele Amerikaanse of Siberische eend.... realiseren we ons wel dat er in ons land minstens 1000 Stellers in gevangenschap wordeen gehouden?

Ruud van Beusekom
 ·  20 January 2025  07:06

Als deze Brileider ooit het label 'ontsnapt' zal krijgen, of als de CDNA het niet mogelijk acht dat deze hier wild zou kunnen komen, dan hebben we in elk geval een tijd de illusie gehad dat we naar een extreem zeldzame soort hebben zitten kijken. Die lol nemen ze ons niet meer af. Bovendien is het een paradijselijk fraaie vogel. Mooier dan een S*kievit. 

Leo JR Boon
 ·  20 January 2025  15:58

Ik begrijp dat je niet geweest bent Harm?

Lodi Nauta
 ·  20 January 2025  19:59, gewijzigd 20 January 2025  20:02

Zonder ook maar één moment te twijfelen aan de wildheid van de vogel, vraag ik me even af of beide poten goed op de foto staan. Ik zie foto's (van Jeroen en van Arnoud) waarop rechts duidelijk ongeringd is; op een andere vluchtfoto (door Jeroen) zie ik beide poten naar beneden hangen maar vind ik links lastig te beoordelen. O.a. de eerste waarnemers van maandag hebben gezien dat hij ongeringd is, dus er is zeker geen twijfel; ik zocht alleen even naar bevestiging maar in de zee van foto's vind ik die niet zo makkelijk. Die foto's zijn er vast.

Peter de Vries
 ·  20 January 2025  20:12, gewijzigd 20 January 2025  20:18

In deze discussie kwam de opmerking naar voren dat brileiders van 1-3 jaar niet overwinteren bij volwassen vogels, maar elders verblijven. Deze stelligheid verbaasde me, dus besloot ik het verder eens uit te zoeken.

Uit onderzoek blijkt dat brileiders goed kunnen overleven in de open wakken (zogenaamde open leads) in de overwinteringsgebieden van de Beringzee. Hun overlevingskansen nemen echter sterk af bij te weinig of te veel ijs. Te weinig ijs verhoogt de energiekosten, aangezien watervogels aanzienlijk meer energie verbruiken bij volledig contact met water (zwemmen) dan wanneer ze op ijs kunnen rusten. Te veel ijs belemmert de toegang tot benthische foerageergebieden, wat leidt tot hoge sterftecijfers.

Het leek me daarom niet logisch dat onvolwassen brileiders niet samen met volwassen vogels overwinteren, maar in andere gebieden zouden verblijven. Ik heb dit nagevraagd bij een onderzoeker gespecialiseerd in brileiders, en die bevestigde dat onvolwassen vogels wel degelijk overwinteren bij de volwassen vogels, in dezelfde gebieden en wakken. Het aantal onvolwassen vogels is echter zeer klein: slechts 0,05% van alle overwinterende mannetjes is 1-3 jaar oud. Dit lage percentage is waarschijnlijk geen probleem, omdat brileiders erg oud kunnen worden.

Ik vermoed dat 'onze' brileider, afkomstig is uit het oosten. Dit wordt ondersteund door eerdere waarnemingen uit het noorden van Noorwegen. Daarnaast verschuiven de ruilocaties van deze vogels: sinds 1990-2009 is de ruilocatie in Rusland bijvoorbeeld 75 km naar het westen verplaatst. Het is verder goed om te bedenken dat brileiders  broeden tot zo ver westelijk als de Lenadelta.

Daniël Boer
 ·  20 January 2025  20:25

De linkerpoot is hier redelijk goed te zien. 

Wim Wiegant
 ·  20 January 2025  20:54, gewijzigd 20 January 2025  20:56

Peter, het getal dat je noemt kán niet kloppen. Bij Nederlandse mannen (levensverwachting van ongeveer 82 jaar) is 3,9 % van de mannen jonger dan vier jaar... Als bij de Brileider 0,05% van de mannen jonger is dan 4 jaar, zouden ze een levensverwachting van enige honderden jaren moeten hebben... Als het lage percentage dus juist is, zullen de jonge mannen voor een groot deel ergens anders dan in de beroemde wakken overwinteren, zou ik zeggen.

Peter de Vries
 ·  20 January 2025  21:05

Je hebt gelijk Wim, dank! Die 0.052 is geen percentage maar een verhouding. Gemiddeld zijn er 0.052 jonge mannetjes per volwassen man. In procenten zou dit volgens mij dan 5.2 moeten zijn. 

Maarten van Vuurde
 ·  20 January 2025  21:16

Afgelopen dinsdag heb ik een aantal filmpjes gemaakt door de telescoop terwijl de vogel zich uitvoerig zat te poetsen. Daarbij waren ook de poten een paar keer zichtbaar. Bij mijn waarneming heb ik twee stills gevoegd, waarop mijns inziens (ondanks de matige kwaliteit door het sterke inzoomen) ook te zien is dat beide poten ongeringd zijn.